Lỗi “ngón tay mập” nổi tiếng nhắc nhở ta rằng lĩnh vực tiền điện tử vẫn dễ bị tổn thương do sai lầm của con người, dù cho cảm giác tương lai mà tiền điện tử mang lại có thế nào đi nữa.
“Ngón tay mập” là lỗi do người dùng vô tình nhập sai thông tin khi gửi/bán/nhận tiền điện tử, chủ yếu do lỗi gõ phím. Lỗi này có thể gây ra thiệt hại lớn hoặc tính toán sai.
Các lỗi phổ biến bao gồm việc thêm một hay hai số không dư thừa hoặc vô tình gửi toàn bộ số tiền tiết kiệm vào một ví sai.
Ngón tay mập không chỉ là vấn đề của tiền điện tử. Năm 2018, Samsung Securities đã mắc lỗi ngón tay mập khi thay vì trả cổ tức cho nhân viên 1.000 won Hàn Quốc (0,72 USD) mỗi cổ phiếu, họ lại “trả” nhầm 1.000 cổ phiếu Samsung Securities cho từng người.
Lỗi này đã phân phát 2,83 tỷ cổ phiếu, tổng trị giá khoảng 112,6 nghìn tỷ won, hoặc 150 tỷ USD. Phần lớn cổ phiếu đã được thu hồi, nhưng một số nhân viên đã cố gắng bán cổ phiếu, khiến giá cổ phiếu Samsung Securities sụt giảm nghiêm trọng. Sự cố đã tạo ra tranh cãi giữa các nhà đầu tư, cơ quan quản lý và nhân viên của công ty.
Một sự khác biệt quan trọng với tiền điện tử là các giao dịch là ngay lập tức, không thể đảo ngược và vô danh, khiến việc lấy lại tiền sau khi chuyển nhầm trở nên khó khăn. Hơn nữa, các sai sót không may đều được quan sát công khai trên các blockchain.
Từ những cú nhầm lẫn hài hước cho đến những bước đi sai lầm tốn kém, sau đây là sáu vụ việc “ngón tay mập” khét tiếng trong lĩnh vực tiền điện tử.
Người nhận nhầm tiền điện tử sống trong nhung lụa triệu phú
Vào tháng 5 năm 2021, Crypto.com nhầm lẫn gửi 10,47 triệu đô Úc (6,86 triệu USD) cho cặp đôi người Úc Thevamanogari Manivel và Jatinder Singh thay vì phát hành tiền hoàn lại 100 AUD.
Lỗi xảy ra khi một nhân viên nhập nhầm số tài khoản vào phần thanh toán trong một file Excel.
Khi sàn giao dịch phát hiện ra lỗi trong một cuộc kiểm toán nội bộ vào tháng 12 năm 2021, Singh đã mua nhiều nhà và tặng bạn bè 1 triệu AUD (khoảng 660.000 USD), cho rằng anh ta đã trúng “một cuộc xổ số trực tuyến”.
Tuy nhiên, tuyên bố của Singh dường như chỉ là một nỗ lực gian lận do chức năng tuân thủ của Crypto.com, Michi Chan Fores, đã kiên quyết từ chối sự tồn tại của bất kỳ chương trình khuyến mãi nào như vậy.
Cuộc sống “hưởng thụ” của cặp đôi triệu phú kết thúc khi cả hai thừa nhận tội danh ăn cắp. Singh bị kết án ba năm tù, còn Manivel bị đưa vào lệnh sửa chữa cộng đồng 18 tháng mà không phải đi tù.
Thẩm phán Martine Marich của Tòa án Quận giải thích quyết định kết án Singh, nói rằng mặc dù anh ta đã nhận tội, anh vẫn tiếp tục đổ lỗi cho Crypto.com và Ngân hàng Commonwealth về số tiền nhầm lẫn. Marich cũng công nhận những thách thức nhận thức của Singh, bao gồm chỉ số IQ “cực kỳ thấp”, đã ngăn cản anh ta hiểu rõ hơn về hậu quả pháp lý của hành động của mình.
Lỗi phí gas 23,7 triệu USD tìm được người đào mỏ tốt bụng
Vào tháng 9 năm 2021, một nền tảng giao dịch DeFi (DeFi) nhỏ tên là DeversiFi, hiện đã đổi tên thành Rhino.fi, vô tình trả một khoản phí 23,7 triệu USD cho một giao dịch chuyển của họ.
Người dùng dự định trả một khoản phí gas danh nghĩa, nhưng lỗi kỹ thuật phần mềm khiến phí giao dịch trở nên quá mức. Theo một báo cáo điều tra, vấn đề với thư viện EthereumJS trùng khớp với những thay đổi về phí gas từ bản nâng cấp EIP-1559, dẫn đến khoản phí giao dịch cực cao.
Tuy nhiên, DeversiFi đã may mắn khi người đào mỏ nhận khoản phí đã hoàn trả toàn bộ số tiền.
Nhờ vào tính minh bạch vốn có của blockchain Ethereum, đội ngũ DeversiFi có thể truy tìm người đào của khối 13307440 – nơi xảy ra giao dịch nhầm lẫn. Người đào thường gửi Ether (ETH) đến Binance, cho phép đội ngũ liên hệ thông qua sàn giao dịch tiền điện tử này.
Trong vòng một giờ, đội đã thở phào nhẹ nhõm khi người đào mỏ trả lại toàn bộ số tiền, trừ đi 50 ETH (khoảng 190.000 USD vào thời điểm đó), mà đội ngũ DeversiFi vui vẻ tặng như một phần thưởng.
Nhưng không phải ai cũng may mắn như vậy, khi đôi khi tính ẩn danh có thể cám dỗ người dùng tiền điện tử trở nên tham lam.
Lỗi DeFi phân phát 90 triệu USD Token COMP
Vào tháng 10 năm 2021, một lỗi trong cập nhật của giao thức DeFi Compound Finance đã mang đến cho người dùng một khoản tiền khổng lồ không ngờ tới.
Vấn đề xuất phát từ một lỗi mã nhỏ gây ra sự phân bố sai tài sản, cho phép người dùng nhận 90 triệu USD Token COMP (COMP).
Compound Finance là một giao thức cho phép người dùng cho vay tài sản tiền điện tử của họ để nhận về lãi suất. Tuy nhiên, giao thức gặp sự cố và gởi hàng triệu USD Token COMP cho một số người dùng may mắn.
Mặc dù có những lời kêu gọi từ giao thức và người sáng lập Robert Leshner để cảnh báo người nhận không hợp tác, một số người dùng đã chọn bán số Token thay vì trả lại.
Leshner giải thích về sự bất lực của công ty, khi không có công cụ quản trị hay cộng đồng nào để vô hiệu hóa việc phát hành COMP.
Chương trình 700 BTC tạo triệu phú tạm thời
Vào tháng 5 năm 2021, người cho vay tài sản kỹ thuật số BlockFi vô tình đưa ra một trong những chương trình khuyến mãi hào phóng nhất trong ngành tiền điện tử.
BlockFi thiết lập một khuyến mãi với đồng ổn định Gemini Dollar (GUSD) nơi mà một khoản thưởng sẽ được trả cho một số khách hàng. Chương trình sẽ cung cấp cho người dùng những lợi ích bổ sung khi giữ một số dư nhất định trong tài khoản sinh lãi của BlockFi.
Tuy nhiên, do lỗi ngón tay mập, thay vì gửi GUSD, BlockFi đã gửi nhầm Bitcoin (BTC) cho một số người dùng, với vài người nhận được tới 700 BTC.
Trong khi hầu hết các giao dịch tiền điện tử được hoàn tác, khoảng 100 khách hàng vẫn có thể bán Bitcoin nhầm.
Tuy nhiên, công ty vẫn gặp rắc rối lớn khi, theo một số người dùng trên trang Reddit chính thức của mình, công ty cáo buộc những người dùng không tham gia hoặc không có ý định bán Bitcoin có hành động sai trái và đe dọa sẽ kiện pháp lý.
Một người dùng viết, “Blockfi đã làm loạn. […] 2 ngày sau lỗi của họ, tôi đã rút tiền […] hoàn toàn không liên quan đến tuyên bố của họ. Giờ họ gửi cho tôi một email buộc tội tôi rút tiền không phải của mình nói rằng đó là hành vi lừa đảo và họ sẽ hành động nếu không trả lại,” nói thêm:
“M* nó, đó là tiền của tôi.”
Lỗi lầm của BlockFi để lại vết nhơ lâu dài về danh tiếng, rất khó để xóa bỏ. Công ty tuyên bố phá sản vào tháng 11 năm 2022.
Ngón tay mập đáng nghi
Khi nghĩ về một sự cố ngón tay mập, người ta thường hình dung ra một sai lầm, nhưng đôi khi, những “sự cố” này được thực hiện với mục đích như một hình thức rửa tiền tinh vi.
Một modus operandi phổ biến là vô tình trả phí gas cao cho một lần chuyển nhượng, như đã xảy ra vào ngày 12 tháng 8 khi một người dùng không xác định chi 90.000 USD phí gas cho một giao dịch đơn giản trị giá 2.200 USD Ether.
Kỹ thuật này yêu cầu người dùng cộng tác với người xác nhận giao dịch để đảm bảo họ nộp phí trong đúng khối.
Trong một báo cáo vào tháng 10 năm 2023, công ty staking tiền điện tử Northstake tìm thấy rằng các hoạt động bất hợp pháp và rủi ro cao trên ba giao thức staking Ether và một số khu vực của mạng chính dao động trong khoảng 0,46% đến 1,56%.
Mặc dù con số này dường như thấp, Northstake cho biết nó đủ cao để gây cảnh giác với các tổ chức tài chính mà họ đang cân nhắc tham gia vào staking.
Các sai lầm ngón tay mập thông thường sẽ luôn tồn tại
Mặc dù sự cố ngón tay mập triệu phú thường gây chú ý, nhưng các tai nạn nhỏ thường xảy ra và trôi nổi dưới radar.
Nhà sưu tập nghệ thuật NFT PrincePablos nghĩ rằng anh đã mua một NFT với giá 0,021 BTC, khoảng 1.287 USD. Tuy nhiên, bất ngờ đã đến sau giao dịch khi nhà giao dịch nhận ra rằng NFT được đặt giá 0,21 BTC (khoảng 12.877 USD).
Có thể PrincePablos không biết điều mình đang tham gia, nhưng giờ đây anh và NFT của mình nổi tiếng như một câu chuyện cảnh báo. Hoàng tử đã thành công — anh chính thức là một nhân vật nổi tiếng với sự cố ngón tay mập.