Cardano (ADA) là một nền tảng blockchain Proof-of-Stake (PoS) mã nguồn mở và được xem là một trong những dự án tiên phong trong lĩnh vực này từ năm 2015. Cardano sử dụng một phiên bản UTXO (EUTXO) đã được cải tiến và đang trong quá trình phát triển để hỗ trợ việc triển khai các hợp đồng thông minh.

Cardano được phối hợp và hỗ trợ bởi ba tổ chức chính: Cardano Foundation, IOHK và Emurgo. Các tổ chức này đồng lòng làm việc cùng nhau để phát triển, quảng bá và tạo ra cơ hội thương mại trong cộng đồng Cardano.

Tiến trình phát triển của Cardano được chia thành năm giai đoạn, với việc triển khai đồng thời dựa trên quá trình nghiên cứu hàn lâm và các phương pháp kỹ thuật tiên tiến.

Cardano dự kiến sẽ hoàn thiện và triển khai đầy đủ hỗ trợ cho các hợp đồng thông minh vào cuối năm 2020 với phiên bản cập nhật Goguen cuối cùng.

Cardano là gì?

Cardano là một nền tảng blockchain phi tập trung được tạo ra bởi Charles Hoskinson – một trong những người đồng sáng lập của Ethereum, vào năm 2015. Vào năm 2017, Cardano chính thức ra mắt và thành công gọi vốn 60 triệu đô la thông qua việc phát hành ICO.

Cardano đã đề ra mục tiêu phát triển một mạng lưới blockchain giúp nhiều nhà phát triển xây dựng các ứng dụng phân cấp (dApp) và tạo ra một nền kinh tế tài chính phi tập trung (DeFi) trên Cardano.

Thị trường tiền điện tử có tính chất biến đổi nhanh chóng, từ năm 2017 đến nay, đã xuất hiện hàng nghìn dự án lớn nhỏ. Tuy nhiên, Cardano không chỉ duy trì vững chắc mà còn trở thành một trong những dự án tiền điện tử thuộc top 3 về vốn hóa thị trường với giá trị là 80 tỷ đô la. Vậy điều gì làm cho Cardano trở nên đặc biệt đến vậy?

Những tính năng chính của Cardano

Cardano platform

Cardano là một hệ thống blockchain phân cấp sử dụng thuật toán chứng minh cổ phần (Proof-of-Stake) trong toàn bộ mạng lưới. Hệ thống này được chia thành hai lớp độc lập với nhau là Lớp dàn xếp (Settlement Layer – SL) và Lớp tính toán (Computation Layer – CL).

Việc phân chia này cho phép các nhà phát triển tối ưu hóa từng lớp riêng biệt, giúp tăng cường hiệu suất, khả năng mở rộng và linh hoạt của mạng lưới. Nói cách khác, Cardano mang đến một cấu trúc mạng linh hoạt, giúp tối ưu hóa hoạt động của hệ thống và cung cấp một nền tảng đáng tin cậy cho các ứng dụng blockchain.

Lớp dàn xếp (Settlement Layer)

Mục tiêu chính của lớp này là tính toán giá trị của các giao dịch, ví dụ: đây là lớp tiền điện tử. Settlement Layer ở dạng đã hoàn thành của nó sẽ có các tính năng sau:

Hỗ trợ hai bộ ngôn ngữ chữ viết; một để di chuyển giá trị và một để tăng cường hỗ trợ giao thức lớp phủ.
Cung cấp hỗ trợ các sidechain của KMZ; một phương tiện không tương tác để chuyển tiền một cách an toàn đến lớp Chứng nhận hoặc các giao thức blockchain được hỗ trợ khác.
Hỗ trợ các loại đa chữ ký, bao gồm cả chữ ký kháng lượng tử để bảo vệ tối ưu.
Hỗ trợ người dùng phát hành số lượng lớn tài sản.
Đạt được khả năng mở rộng thực sự: khi có nhiều người dùng tham gia, khả năng của hệ thống sẽ tăng lên.

Lớp tính toán (Computation Layer)

CL là một lớp đặc biệt được tạo ra để xử lý hợp đồng thông minh trong lĩnh vực tiền mã hóa. Nó bao gồm các thành phần sau:

Plutus là một ngôn ngữ lập trình hợp đồng thông minh tiên tiến được phát triển trên nền tảng Haskell. Với Plutus, chúng ta có thể viết và thực thi các hợp đồng thông minh tiền mã hóa.
Marlowe là một ngôn ngữ DSL (ngôn ngữ đặc biệt dùng cho miền) cho phép các chuyên gia tài chính và kinh doanh không có kiến thức kỹ thuật cũng có thể tạo ra các hợp đồng thông minh. Marlowe được xây dựng trên nền tảng Plutus và chỉ tập trung vào việc xây dựng các hợp đồng tài chính.
Sân Chơi Marlowe là một nền tảng xây dựng ứng dụng dễ sử dụng cho phép người không phải là lập trình viên cũng có thể xây dựng các hợp đồng thông minh tài chính. Sân Chơi Marlowe đã đơn giản hóa quy trình tạo hợp đồng thông minh cho các ứng dụng tài chính, cho phép các chuyên gia có thể đóng góp mà không cần kiến thức lập trình cao.

Tình trạng blockchain Cardano

Cardano đang triển khai mô hình UTXO (output giao dịch chưa sử dụng) để duy trì blockchain. Mô hình này được Bitcoin tiên phong. UTXO cho phép theo dõi các thay đổi giá trị trong giao dịch, từ đâu nó được truyền tải và đến địa chỉ nào. Điều này đảm bảo tính toàn vẹn của giao dịch và ngăn chặn việc sử dụng kép.

Xem thêm: Hệ thống phi tập trung thực sự: Ai sẽ cầm quyền?

Tuy nhiên, UTXO không phù hợp cho hợp đồng thông minh. Vì vậy, Cardano đã đề xuất phiên bản mở rộng của UTXO, gọi là Extended UTXO (EUTXO). EUTXO cho phép chia nhỏ việc thực hiện hợp đồng thành nhiều giao dịch nhỏ hơn.

EUTXO sẽ bổ sung một trường dữ liệu cho mỗi output giao dịch, cho phép kết nối thông tin tùy ý với các hợp đồng thông minh. Dự kiến EUTXO sẽ được triển khai trong giai đoạn Goguen của Cardano.

Cardano sử dụng hai loại block khác nhau: block main và block genesis. Block main chứa thông tin về block và dữ liệu giao dịch. Block genesis chỉ được tạo một lần trong mỗi epoch và được liên kết với các block main.

Thuật toán Proof-of-Stake của Ouroborous

Giao thức Ouroboros là một giao thức Proof of Stake, có cơ sở trên blockchain Cardano, nhằm tối đa hóa tính phi tập trung trên hệ thống.

Quá trình tạo block trong Ouroboros được chia thành các epoch (kỷ nguyên) và slot (khe). Để đối phó với sự thay đổi trong phân bố stake (quyền sở hữu tiền), Ouroboros xác định một khái niệm “epoch” là một số slot trong đó phân bố stake được giữ nguyên. Số lượng epoch này được xác định cứng nhắc (trong giai đoạn khởi tạo) hoặc tính toán từ các ảnh chụp blockchain ở một block sâu nhất định.

Ở đầu mỗi epoch, một nhóm leader (người đảm nhận quyền tạo block) được chọn và mỗi leader sẽ tạo ra một block trong một slot cụ thể. Mỗi slot, một leader được chọn ngẫu nhiên từ một nhóm stakeholder và tạo ra block tiếp theo.

Block này sau đó sẽ được liên kết với block trước đó trong chuỗi. Khi giao dịch được ghi lại trong các block, phân bố stake được sử dụng để thay đổi quyền chọn người đảm nhận vai trò leader. Điều này khác với các thuật toán Proof of Stake theo kiểu Byzantine Fault Tolerance (BFT), nơi các validator hoàn thành block một cách tuyệt đối khi tạo ra và trở thành các block “chuẩn” với xác suất tăng dần khi có nhiều block được tạo thêm.

Việc chọn leader và phân công slot dựa trên phân bố stake và một quá trình xổ số. Tuy nhiên, không giống với xổ số ẩn, Ouroboros sử dụng xổ số rõ ràng, nghĩa là một số ngẫu nhiên được sinh ra để xác định leader cho mỗi slot. Cơ hội chiến thắng của mỗi slot phụ thuộc vào tỷ lệ stake mà mỗi stakeholder sở hữu, tức là tỷ lệ phần trăm của tổng số tiền mà họ sở hữu, trực tiếp hoặc thông qua ủy quyền.

Các giai đoạn của Cardano

Việc hiểu đúng về Cardano đòi hỏi sự hiểu biết về triết lý cốt lõi làm nền tảng cho sự phát triển của dự án. Cả thiết kế và phát triển đều tuân theo phương pháp tiếp cận “làm đúng ngay lần đầu tiên”, chủ yếu dựa vào nghiên cứu hàn lâm và các phương pháp kỹ thuật tốt nhất để từ từ hoàn thiện từng bản cập nhật.

Tiến trình phát triển của Cardano được chia thành 5 giai đoạn. Mỗi giai đoạn đại diện cho một cột mốc tuần tự trong sự phát triển mạng lưới, nhưng các công việc khác nhau của mỗi giai đoạn vẫn diễn ra song song.

Byron – Đây là giai đoạn đầu tiên sau khi mạng được khởi chạy, với sự tập trung vào cải thiện các thành phần cốt lõi và chuẩn bị cho phần phi tập trung.
Shelley – Giai đoạn này tập trung vào yếu tố phi tập trung và sẽ có sự xuất hiện của các pool stake (các nhóm đặt cược).
Goguen – Giai đoạn này sẽ mang đến khả năng triển khai hợp đồng thông minh.
Basho – Giai đoạn này tập trung vào bảo mật, hiệu suất và khả năng mở rộng.
Voltaire – Giai đoạn này tạo ra một hệ thống ngân quỹ và quản lý.

Để theo dõi sự phát triển tiếp theo của Cardano, báo cáo tiến độ được xuất bản hàng tuần, cùng với một lịch trình tổng quan.

Các giai đoạn của Cardano

Cardano là một loại tiền điện tử dựa trên nền tảng blockchain, nền kinh tế của nó được xây dựng dựa trên 3 giai đoạn chính:

Giai đoạn thử nghiệm (Testnet Era): Đây là giai đoạn đầu tiên của Cardano, khi mạng lưới được thử nghiệm beta và những người ủng hộ ban đầu được mời tham gia. Trong giai đoạn này, từ tháng 9 năm 2015 đến tháng 1 năm 2017, ADA đã được bán trước khi mạng lưới chính thức ra mắt. Tổng cộng 108.844,5 BTC đã được huy động với giá trị tương đương 62.993.614 đô la. Tổng số ADA có sẵn khi ra mắt là 31.112.484,64 ADA. Tổng nguồn cung của Cardano được giới hạn trong khoảng 45 tỷ ADA và sẽ không bao giờ vượt quá con số này. Số ADA còn lại, khoảng 13.887.515.354 ADA, sẽ được phát hành sau khi mạng lưới chạy ở giai đoạn cuối, với một phần được sử dụng cho phần thưởng kho bạc và stake. Tuy nhiên, số tiền sẽ được chuyển đến kho bạc và phần thưởng block vẫn chưa được xác định.

Bootstrap Era: Giai đoạn này bắt đầu với sự kiểm soát của IOHK và các đối tác, khi tất cả các nút đồng thuận đang hoạt động và chưa có hỗ trợ hợp đồng thông minh. Trong giai đoạn này, Cardano vẫn hoạt động dưới dạng mạng lưới tập trung và không có phần thưởng nào được phát hành. Thay vì chuyển trực tiếp sang mạng lưới chính phi tập trung, Cardano sử dụng mô hình thử nghiệm hộp cát. Vào ngày 13 tháng 12 năm 2019, Shelley Incentivized Testnet được ra mắt, đi kèm với khoảng 500 pool stake. Testnet này nhằm đánh giá cơ chế khuyến khích của mạng lưới và thưởng cho những chủ sở hữu ADA tham gia thông qua việc ủy quyền stake hoặc điều hành một stakepool. Khoảng 3,8 triệu ADA được trao tặng trong mỗi giai đoạn. Tuy nhiên, những khoản này sẽ không thể “chi tiêu” cho đến khi mạng lưới chính được khởi chạy.

Xem thêm: Cộng đồng chia rẽ với Charles Hoskinson

Giai đoạn tặng thưởng (Reward Era): Đây là giai đoạn cuối cùng, khi mạng lưới chính cuối cùng được ra mắt và Cardano hoạt động dưới dạng tiền mã hoá dựa trên Proof of Stake (PoS). Phần thưởng được phân phối theo thời gian, tỷ lệ thuận với quy mô stake và số lượng slot mà các bên liên quan đóng góp. Chủ sở hữu ADA có thể điều hành một pool stake hoặc ủy quyền stake của họ cho các pool hiện có. Phần thưởng đến từ cả phí giao dịch và quỹ dự trữ của ADA, với phần thưởng dự trữ sẽ giảm dần theo thời gian. Số lượng phần thưởng chính xác từ dự trữ ADA vẫn chưa được xác định.

Tổ chức phát triển Cardano

Cardano là một dự án tiền điện tử đang thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng. Có ba tổ chức riêng biệt đang rất tích cực thể hiện vai trò của mình và góp phần vào sự thành công của Cardano.

Tổ chức chính là Cardano Foundation, đó là một cơ quan độc lập có trụ sở tại Thụy Sĩ. Cardano Foundation có trách nhiệm giám sát và theo dõi sự phát triển của Cardano.

Input Output HK (IOHK) đã được ký hợp đồng để thiết kế và xây dựng Cardano. Công ty này đang nổ lực không ngừng để đưa Cardano trở thành một hệ thống tiền điện tử đáng tin cậy và đột phá.

EMURGO, một chi nhánh vì lợi nhuận, cũng tích cực đóng góp vào hệ sinh thái Cardano thông qua các dự án thương mại. EMURGO đang phát triển và mở rộng sự ứng dụng thực tiễn của Cardano trong thế giới kinh doanh.

Ba tổ chức trên hoạt động độc lập về quản trị, sở hữu và lãnh đạo, đồng thời cùng chung mục tiêu xây dựng và phát triển Cardano.

Thông tin ADA Coin

ADA coin là gì?

ADA là đơn vị tiền điện tử được sử dụng trên mạng lưới Blockchain Cardano. Nó được phát hành lần đầu vào cuối năm 2017. ADA được xây dựng dựa trên Cardano và được hiểu là 1 ADA = 105 lovelace. Cardano được xây dựng với công nghệ Blockchain tiến tiến và độc đáo, và ADA được sử dụng để giao dịch và thực hiện các hoạt động trên mạng lưới này. Cardano đặt mục tiêu cung cấp một nền tảng Blockchain bền vững, an toàn và có khả năng mở rộng, từ đó mang lại lợi ích cho cả hệ sinh thái tiền điện tử và người dùng.

Key Metrics ADA

Ticker: ADA.
Blockchain: Cardano.
Consensus: Proof of Stake (PoS).
Algorithm: Ouroboros.
Token Type: Coin.
Contract: 0x3EE2200Efb3400fAbB9AacF31297cBdD1d435D47
Block time: 20 giây.
Smallest unit: 10^-5 ADA.
Transaction Time: 250 TPS.
Total Supply: 45,000,000,000 ADA.
Circulating Supply: 32,140,000,000 ADA.

ADA Token Allocation

Tổng cung cấp cố định của tiền điện tử ADA là 45 tỷ đồng ADA và được phân chia thành ba phần theo tỷ lệ sau:

25,927,070,538 ADA (~57,6%) được bán ra thị trường qua ICO.
5,185,414,108 ADA (~11,5%) do IOHK, Cardano Foundation và Emurgo nắm giữ.
13,887,515,354 ADA (~30,9%) được dành cho staking rewards.

Việc phân chia này cho thấy rằng phần lớn ADA đã được bán ra thị trường thông qua quá trình khởi chạy dự án. Các tổ chức và công ty liên quan đến Cardano cũng nắm giữ một số lượng nhất định của ADA. Cuối cùng, một phần tỷ lệ nhỏ đồng ADA được phân bổ cho người tham gia staking (các nhà đầu tư nắm giữ và cố định số lượng ADA để hỗ trợ hoạt động của mạng Cardano).

ADA Token Sale

Giai đoạn bán đồng coin ADA bắt đầu từ tháng 09/2015 và kết thúc vào tháng 01/2017 với tổng cộng hơn 26 tỷ ADA đã được bán ra sau 5 vòng, thu về khoảng 63 triệu đô la (USD). Trong đó:

94,45% số lượng ADA được mua bởi các nhà đầu tư từ Nhật Bản.
2,56% số lượng ADA được mua bởi các nhà đầu tư từ Hàn Quốc.
2,39% số lượng ADA được mua bởi các nhà đầu tư từ Trung Quốc.

Đây là những con số thể hiện sự quan tâm và sự ưa chuộng đối với đồng coin ADA từ phía các nhà đầu tư trong khu vực châu Á. Việc bán thành công đồng coin ADA trong giai đoạn này đã đạt được một mức độ thành công đáng kể và đánh dấu sự phát triển của dự án.

ADA Token Release Schedule

Hiện tại, việc nhận Staking Rewards vẫn chưa được kích hoạt trong Cardano vì chức năng này vẫn đang trong quá trình thử nghiệm trên phiên bản testnet Shelly.

ADA Token Use Case

ADA coin có thể được sử dụng để làm gì? Giống như ETH trong mạng Ethereum, ADA trong mạng Cardano có 5 mục đích sử dụng như sau:

Phần thưởng: ADA coin được sử dụng để thưởng cho các node trong mạng lưới khi Cardano bắt đầu kích hoạt chức năng này trong testnet Shelly thông qua Staking.
Staking: Người dùng có thể đặt ADA coin vào các pool staking và nhận được phần thưởng khi node tạo ra block mới.
Thanh toán: Trong tương lai, ADA coin có thể được sử dụng để thanh toán chi phí khi người dùng phát hành tài sản (UIA) trên nền tảng của Cardano.
Tiền tệ: ADA cũng được sử dụng như một loại tiền tệ chấp nhận trong Cardano, tương tự như tiền tệ truyền thống.
Phí giao dịch trên Cardano Blockchain: ADA coin được sử dụng để thanh toán phí giao dịch trong mạng lưới của Cardano. Công thức tính phí giao dịch sẽ được tính dựa trên kích thước của giao dịch và hằng số a và b.

Xem thêm: Cardano (ADA) có thể giảm trước khi tăng lên 1,2 USD

Transaction Fee = a + b × size

Trong đó:

a là hằng số chống DDoS (tấn công từ chối dịch vụ phân tán) với mức hiện tại là 0,155381 ADA.
b là hằng số chi phí giao dịch với mức hiện là 0,0000393946 ADA/byte.
size là kích thước của giao dịch tính bằng byte.

Hi vọng những thông tin trên sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về cách ADA coin có thể được sử dụng trong mạng Cardano.

Đào ADA Coin như thế nào?

Cardano sử dụng cơ chế đồng thuận Proof of Stake (PoS), cho phép người dùng tham gia vào quá trình staking (ghi lại và xác nhận giao dịch trên mạng blockchain) thay vì đào coin ADA như các hệ thống sử dụng thuật toán Proof of Work (PoW).

Với cơ chế PoS, người dùng có thể stake coin ADA thông qua ví Daedalus, Yoroi, Exodust Wallet, hoặc Ledger. Quá trình staking này giúp người dùng kiếm lợi tức từ việc giữ và ghi lại giao dịch trên mạng Cardano. Tham gia vào việc staking cũng giúp bảo vệ mạng lưới Cardano và đóng góp vào quá trình xác nhận giao dịch và bảo mật hệ thống.

Nếu bạn muốn tham gia staking, hãy tìm hiểu và chọn một trong những ví trên để bắt đầu. Các ví này cung cấp giao diện trực quan và an toàn để bạn có thể stake coin ADA một cách dễ dàng và bảo mật.

Đội ngũ phát triển dự án

Cardano là một dự án được sáng lập bởi Charles Hoskinson, người cùng đồng sáng lập Ethereum và BitShares. Hiện nay, Cardano được quản lý và hoạt động bởi ba tổ chức chính gồm Cardano Foundation, Emurgo và IOHK.

Tuy Cardano không tiết lộ rõ ràng công việc cụ thể mà mỗi tổ chức đóng góp cho dự án, nhưng dựa trên quan sát của tôi, tất cả đều đã xây dựng cơ sở hạ tầng cho Cardano và đóng góp vào các lĩnh vực như Oracle, ví điện tử, và nhiều lĩnh vực khác.

Lộ trình phát triển của Cardano

Với Cardano, họ đặt lộ trình phát triển thành 5 giai đoạn khác nhau, bao gồm:

Byron: Đây là giai đoạn đầu tiên của Cardano, nơi chúng tôi chú trọng vào sự phát triển cộng đồng và việc phát hành đồng ADA. Trên mạng lưới, chúng tôi sử dụng các node được chỉ định và thưởng khối được đốt cháy.
Shelley: Giai đoạn này đánh dấu sự phát triển của mạng lưới Cardano trở nên phi tập trung hơn và triển khai tính năng về staking.
Goguen: Đây là giai đoạn mà mạng lưới Cardano triển khai tính năng smart contract và sidechain. Kết quả là các nhà phát triển sẽ có thể xây dựng các ứng dụng phi tập trung trên Cardano.
Basho: Giai đoạn này tập trung vào tối ưu hóa khả năng mở rộng và sự tương tác giữa các blockchain khác trên mạng lưới Cardano.
Voltaire: Đây là giai đoạn cuối cùng giúp Cardano trở thành mạng lưới tự trị do cộng đồng điều hành. Người dùng sẽ có khả năng bỏ phiếu và tham gia vào quá trình định hình sự phát triển của mạng lưới.

Tương lai của hệ sinh thái Cardano

Stake Pool và ADA Token

Cardano sẽ sớm kích hoạt chức năng staking và thêm hợp đồng thông minh vào mạng lưới để các nhà phát triển có thể xây dựng ứng dụng phi tập trung trên Cardano. Khi điều này xảy ra, lượng cung ADA sẽ tăng lên do lạm phát từ việc staking. Tuy nhiên, để tham gia staking, người dùng cần giữ ADA trong ví và trở thành node.

Ngoài staking, Cardano cũng cho phép xây dựng các ứng dụng phi tập trung, điều này sẽ làm tăng số lượng giao dịch trên mạng và lượng ADA nhận được từ phí giao dịch. Điều này sẽ thúc đẩy nhiều người tham gia staking ADA để nhận thưởng, làm giảm nguồn cung ADA.

Và điều này đã rất thành công, hiện nay 70% cung lưu thông của ADA đã được staking ở các nhóm staking và có giá trị lên đến hơn 50 tỷ USD. Đây cũng là một yếu tố giúp Cardano giữ vững vị trí thứ 3 về vốn hóa sau Bitcoin và Ethereum.

Hệ sinh thái Cardano

Cardano, một nền tảng blockchain đang phát triển, đang chuẩn bị ra mắt Smart Contract vào tháng 8 năm 2021. Hiện tại, chỉ có phiên bản Testnet mang tên Plutus dành cho các nhà phát triển để thử nghiệm.

Để phát triển không gian DeFi, Cardano đã tạo ra chương trình Project Catalyst (Hackathon) nhằm thu hút các nhà phát triển và kêu gọi vốn. Điều này là một tín hiệu tích cực cho cộng đồng Cardano.

Kể từ đầu năm 2021, số lượng các dự án có tầm nhìn phát triển trên Cardano đã tăng đáng kể. Tuy nhiên, chúng vẫn đang chờ chính thức triển khai trên Cardano vì cần Smart Contract. Hy vọng rằng Cardano sẽ sớm ra mắt Mainnet để bắt kịp với các nền tảng blockchain khác trong lĩnh vực DeFi.