Tezos (XTZ) là blockchain mã nguồn mở hỗ trợ hợp đồng thông minh với khả năng tự nâng cấp không cần hard fork, sử dụng cơ chế đồng thuận Liquid Proof-of-Stake tiết kiệm năng lượng.
Với hệ sinh thái đa dạng, từ quản trị on-chain đến ngôn ngữ lập trình hợp đồng thông minh được xác minh chính thức, Tezos xây dựng nền tảng bền vững cho DeFi và các ứng dụng Web3 linh hoạt.
- Tezos là blockchain tự nâng cấp liên tục với cơ chế đồng thuận Liquid Proof-of-Stake.
- Hệ sinh thái gồm công nghệ smart contract, ví hỗ trợ staking và tên miền phi tập trung.
- Đội ngũ chuyên môn, nhà đầu tư lớn và các đối tác uy tín như Manchester United, Google Cloud.
Tezos (XTZ) là gì?
Tezos là blockchain hỗ trợ hợp đồng thông minh với điểm nổi bật là khả năng tự nâng cấp không cần hard fork nhờ cơ chế đồng thuận Liquid Proof-of-Stake (LPoS). Điều này giúp mạng lưới duy trì cập nhật công nghệ mà không gián đoạn.
Được thành lập bởi Arthur và Kathleen Breitman, Tezos hướng tới phát triển một blockchain có thể thích ứng bền vững trong tương lai, tăng cường bảo mật và hiệu suất.
Tezos hoạt động như thế nào?
. Cơ chế đồng thuận LPoS giúp Holder XTZ staking hoặc ủy quyền, vừa giữ quyền kiểm soát Token vừa nhận thưởng.
“Tezos cung cấp khả năng nâng cấp mạng lưới liền mạch mà không cần hard fork, giảm thiểu xung đột nội bộ và duy trì tính ổn định.”
Arthur Breitman, đồng sáng lập Tezos, 2023
Ngoài ra, Tezos sử dụng ngôn ngữ Michelson hỗ trợ kiểm định hợp đồng thông minh chính thức, giúp đảm bảo tính an toàn và hạn chế lỗi logic.
Các sản phẩm của Tezos (XTZ)
Hệ sinh thái Tezos đa dạng, phục vụ nhà phát triển và người dùng qua nhiều sản phẩm chủ chốt, bao gồm:
Tezos Blockchain
Lớp lõi mạng lưới với đặc trưng tự nâng cấp không cần hard fork và cơ chế Liquid Proof-of-Stake linh hoạt. Mạng lưới này quy định quản trị, staking, đồng thuận và thực thi hợp đồng thông minh.
Ngôn ngữ lập trình Smart Contract & Công cụ hỗ trợ
- Michelson: ngôn ngữ hợp đồng thông minh có formal verification giúp nâng cao bảo mật.
- SmartPy: framework viết smart contract bằng Python thân thiện với developer.
- LIGO: hỗ trợ đa cú pháp (Pascal, CameLIGO, JsLIGO) tối ưu trải nghiệm lập trình.
- Archetype: ngôn ngữ dễ đọc, thiết kế riêng cho hợp đồng trên Tezos.
Ví Tezos
Nhiều giải pháp ví phi tập trung hỗ trợ staking và quản trị, như Temple Wallet, Kukai Wallet với tính năng đăng nhập social, và Galleon Wallet dành cho desktop.
TzKT & Better Call Dev
TzKT là trình khám phá blockchain toàn diện, trong khi Better Call Dev hỗ trợ developers theo dõi smart contract, kiểm thử API và trạng thái hợp đồng.
Tezos Domains
Dịch vụ tên miền phi tập trung ánh xạ địa chỉ ví thành tên dễ nhớ, tương tự ENS trên Ethereum, tiện lợi cho người dùng khi giao dịch và quản lý ví.
Điểm nổi bật của Tezos (XTZ)
Tezos ưu việt nhờ khả năng nâng cấp mạng lưới không gián đoạn, hợp đồng thông minh được xác minh chính thức giúp tăng cường bảo mật, cùng cơ chế PoS giảm thiểu tiêu thụ năng lượng. Cộng đồng đóng vai trò trung tâm trong quản trị mạng lưới.
“Tezos thể hiện sự bền vững và linh hoạt trong quản trị blockchain, phù hợp với xu hướng phát triển hệ sinh thái Web3 hiện đại.”
Kathleen Breitman, đồng sáng lập Tezos, 2024
Đang trong lộ trình tích hợp các giải pháp Layer 2 như zk-rollups và Smart Rollups nhằm mở rộng quy mô và cải thiện hiệu suất mạng lưới.
Tổng quan về Token XTZ và Tokenomics
Thông số chính về XTZ
- Token name: Tezos
- Ticker: XTZ
- Blockchain: Tezos chain
- Contract: 0x16939ef78684453bfDFb47825F8a5F714f12623a
- Loại Token: Utility và Governance
- Tổng cung hiện tại: 1.067.169.528 XTZ
- Cung lưu hành: 1.047.051.177 XTZ
- Tổng cung không giới hạn tối đa
Phân bổ Token XTZ
- 79,6% thuộc vòng Public
- 10% dành cho dự trữ
- 10% thuộc về dự án
Token XTZ được sử dụng làm phí giao dịch, phần thưởng cho Baker, quản trị mạng lưới qua vote, xây dựng hệ sinh thái và huy động vốn trên nền tảng Tezos.
Roadmap mới nhất của Tezos
Thay vì roadmap truyền thống, Tezos cập nhật lộ trình qua các bản nâng cấp đặt tên theo thành phố như Athens, Babylon, Carthage, cho tới Oxford. Các tính năng mới nổi bật gồm Smart Rollups mở rộng Layer 2, data availability layer và hỗ trợ tương thích EVM.
Đội ngũ, nhà đầu tư và đối tác
Đội ngũ dự án
Tezos do Arthur và Kathleen Breitman sáng lập, có nền tảng vững chắc về tài chính và công nghệ. Arthur thiết kế giao thức, từng làm việc tại Morgan Stanley, Kathleen tập trung mảng truyền thông và quan hệ nhà đầu tư. Tezos Foundation đặt trụ sở tại Thụy Sĩ quản lý chiến lược và tài chính.
- Nomadic Labs (Pháp) phát triển giao thức lõi
- Trilitech (Anh) chuyên quan hệ doanh nghiệp
- Nhóm khác như Marigold, Oxhead Alpha thúc đẩy mạng lưới toàn cầu
Nhà đầu tư
Tezos huy động gần 232 triệu USD qua ICO năm 2017, xếp vào nhóm các ICO lớn nhất trong lịch sử tiền điện tử.
Đối tác chiến lược
Manchester United trở thành đối tác blockchain độc quyền của Tezos từ 2022, hợp đồng trị giá 20 triệu bảng mỗi năm, phối hợp phát triển trải nghiệm Web3 dành cho fan, bao gồm bộ sưu tập NFT miễn phí và các vật phẩm kỹ thuật số.
Các đối tác khác gồm Ubisoft với nền tảng NFT Quartz, Société Générale thử nghiệm trái phiếu kỹ thuật số, EDF Group ứng dụng trong quản lý năng lượng.
Trong lĩnh vực Web3, Google Cloud vận hành node Tezos, Red Bull Racing & McLaren phát hành NFT trên nền tảng này. Hệ sinh thái còn có các marketplace nổi bật như Objkt.com, fx(hash).
Bên cạnh đó, các tổ chức hỗ trợ giáo dục và cộng đồng như Tezos Commons và TZ APAC thúc đẩy áp dụng blockchain tại châu Á.
Tổng kết
Tezos là blockchain tiên phong trong quản trị on-chain và nâng cấp tự động, với nền tảng kỹ thuật chất lượng và hệ sinh thái ngày càng mở rộng. Dù cạnh tranh gay gắt, Tezos chứng minh sức bền và khả năng thích ứng mạnh mẽ trong làn sóng phát triển Web3 hiện nay.
Lưu ý: Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không phải lời khuyên đầu tư.
Câu hỏi thường gặp
Tezos là gì và điểm nổi bật của nó là gì?
Tezos là blockchain hỗ trợ hợp đồng thông minh với khả năng tự nâng cấp không cần hard fork và sử dụng cơ chế đồng thuận Liquid Proof-of-Stake tiết kiệm năng lượng.
LPoS trong Tezos hoạt động thế nào?
LPoS cho phép người sở hữu XTZ staking trực tiếp hoặc ủy quyền cho baker, giúp duy trì mạng lưới và nhận thưởng đồng thời vẫn giữ quyền kiểm soát Token.
Token XTZ được sử dụng ra sao?
XTZ dùng làm phí giao dịch, thưởng cho baker, quyền biểu quyết quản trị on-chain, phát triển hệ sinh thái và huy động vốn trên Tezos.
Ai là người đứng sau dự án Tezos?
Tezos được sáng lập bởi Arthur và Kathleen Breitman với kinh nghiệm tài chính và công nghệ, đồng thời quản lý bởi Tezos Foundation tại Thụy Sĩ.
Tezos có quan hệ đối tác nổi bật nào?
Tezos hợp tác với Manchester United, Ubisoft, Google Cloud và nhiều tổ chức lớn khác tạo thành mạng lưới đối tác đa ngành uy tín.
