AO là hệ thống tính toán hyper-parallel phi tập trung xây dựng trên Arweave, hoạt động như siêu máy tính mở cho internet trên nền tảng onchain.
AO sử dụng kiến trúc process-message thay thế smart contract truyền thống, cho phép các tiến trình chạy song song, giao tiếp qua message như website trên World Wide Web.
- AO vận hành mô hình process-message, tối ưu cho tính toán song song và phi tập trung trên Arweave.
- Hệ sinh thái AO sở hữu nhiều sản phẩm như AO Mainnet, HyperBEAM, AOS hỗ trợ phát triển ứng dụng onchain.
- Token AO áp dụng cơ chế fair launch, phân bổ minh bạch tạo nền kinh tế cộng đồng bền vững không phụ thuộc VC.
AO (aoTheComputer) là gì?
Theo CEO Open Access Supercomputing Foundation, AO là một hệ thống siêu máy tính mở, phi tập trung phát triển trực tiếp trên Arweave, mang lại khả năng triển khai tính toán onchain độc lập với hạ tầng Web2 truyền thống.
Khác với smart contract, AO vận hành dựa trên các tiến trình gọi là process hoạt động song song và tương tác với nhau qua các message – đơn vị giao tiếp chính, tạo nên mạng tính toán phi tập trung đa chiều, tương tự mạng Web cổ điển.
AO hoạt động như thế nào?
AO hoạt động dựa trên hệ sinh thái process-message kết hợp 5 thành phần cốt lõi do Forward Research phát triển, cung cấp kiến trúc tính toán phi tập trung với tính modular và minh bạch.
1. AO-Core là gì?
AO-Core được xem như giao thức nền tảng của AO, cho phép biểu diễn trạng thái blockchain thông qua HTTP message signature và sử dụng hashpath – hệ thống Merkle tree – để chứng minh trạng thái mà không cần đồng thuận toàn bộ mạng.
Kiến trúc AO-Core “định nghĩa tiêu chuẩn mới cho tính minh bạch và không cần đồng thuận hoàn chỉnh trong blockchain” – Dần Lewis, CTO Forward Research, 2025.
Dẫn nguồn: Phát biểu tại hội thảo Web3, tháng 5 năm 2025
2. HyperBEAM là gì?
HyperBEAM là hệ điều hành node của AO, hỗ trợ chạy các process như serverless function. Nó cung cấp các dịch vụ đột phá như render trang web động, chạy WebAssembly (WASM) hiệu suất cao và thiết lập các thiết bị tính toán an toàn như TEE.
3. AOS (AO Operating System) hoạt động ra sao?
AOS là công cụ CLI giúp developer tương tác với hệ thống bằng ngôn ngữ Lua, quản lý tiến trình, gửi hoặc nhận message và xây dựng các ứng dụng onchain như chatroom, staking hoặc voting.
4. Cookbook & Blueprint hỗ trợ gì cho developer?
Cookbook và Blueprint cung cấp tài liệu, mẫu mã sẵn có dành cho lập trình viên để nhanh chóng phát triển ứng dụng trên AO bằng cách sử dụng Lua và module message, giảm thiểu thời gian làm quen và tăng hiệu quả phát triển.
5. Kiến trúc hoạt động của AO gồm những thành phần nào?
AO được cấu thành từ 5 phần chính: Process (tiến trình server phi tập trung), Message (đơn vị giao tiếp), Message Unit (chuyển tiếp message), Scheduler Unit (điều phối tin nhắn), Compute Unit (thực thi tính toán và upload kết quả lên Arweave).
Compute Unit có thể hoạt động trong Trusted Execution Environment (TEE) đảm bảo tính bảo mật riêng tư trong quá trình xử lý.
Tính năng nâng cao của AO là gì?
- Cron Message: Lên lịch tự động gửi message hỗ trợ AI Agent, bot tự động.
- Cast Message: Giúp gắn nhãn riêng tư cho message, hạn chế Scheduler Unit theo dõi kết quả xử lý.
Các sản phẩm nổi bật trong hệ sinh thái AO là gì?
AO phát triển “hệ điều hành phi tập trung” với nhiều sản phẩm trọng yếu từ cơ sở hạ tầng đến công cụ dành cho developer và cộng đồng:
1. AO Mainnet
Ra mắt chính thức tháng 2/2025, AO Mainnet vận hành mạng lưới tính toán phi tập trung cho phép thực thi tiến trình onchain thực thụ, xây dựng nền tảng mở cho Web3 và AI agent.
2. AOS (AO Operating System)
AOS đóng vai trò hệ điều hành CLI tương tác, cung cấp môi trường phát triển đa dụng bằng Lua, là công cụ nền tảng cho dev xây dựng ứng dụng đột phá trên mạng AO.
3. HyperBEAM là gì trong hệ sinh thái AO?
HyperBEAM hỗ trợ node chạy WebAssembly serverless, môi trường TEE và cung cấp HTTP API, giúp tích hợp phần mềm và mạng lưới node đa dạng với hiệu suất cao.
4. Hashpath & Message Layer hoạt động thế nào?
Hashpath được xây dựng từ các chuỗi Merkle liên tục tạo nên một lớp chứng minh trạng thái tin cậy “không dùng block”, tăng tính minh bạch và bảo mật trong giao tiếp message nội bộ AO.
5. Cookbook & Blueprint hỗ trợ ra sao?
Những tài liệu này cung cấp mẫu chatroom phi tập trung, voting system, Token logic và AI agent với cron job, giúp developer dễ dàng tiếp cận và phát triển ứng dụng trên AO.
6. Permaweb Index (PI) là gì?
Ra mắt tháng 2/2025, Permaweb Index là mô hình yield delegation cho phép người dùng chuyển phần thưởng AO đến dự án trong hệ sinh thái Arweave, đồng thời nhận Token PI hoặc Token tương ứng dự án nhằm tăng sự tham gia cộng đồng và phát triển bền vững.
Đặc điểm nổi bật của AO là gì?
AO nổi bật với các tính năng công nghệ tiên tiến: khởi tạo công bằng 100%, khả năng tính toán song song đa tiến trình, lớp message cải tiến mô phỏng HTTP/Unix pipes, Secure Compute qua TEE, kiến trúc mô-đun linh hoạt, khả năng tương tác cross-node và nền kinh tế mở cho developer.
Tổng quan về Token AO và tokenomics ra sao?
Token AO với tổng cung giới hạn 21 triệu, hiện lưu hành khoảng 4 triệu Token (tháng 5/2025), áp dụng chuẩn native trên blockchain Arweave không dựa vào EVM.
Phân bổ Token AO?
AO phân phối Token công bằng tuyệt đối, không có pre-sale hay phân phối nội bộ. Khoảng 36% được mint cho người giữ AR, còn lại 64% dành cho người cung cấp tài sản yield (stETH, DAI) trong các hợp đồng bridge.
Lịch trả Token AO diễn ra thế nào?
Tất cả Token $AO hiện khóa, chỉ được phép chuyển nhượng khi tổng cung mint đạt 15% (khoảng 3,15 triệu Token) dự kiến vào ngày 8/2/2025. Giai đoạn trước thời điểm này, người dùng tích lũy thông qua hold AR hoặc bridge tài sản yield.
Tiện ích Token AO là gì?
Token dùng để thanh toán phí gửi message/process trên mạng, nhận thưởng khi đóng góp yield và stake node, đặc biệt trong môi trường TEE compute.
Cách kiếm và sở hữu Token AO?
- Giữ AR Token để nhận AO tự động mỗi 5 phút dựa trên snapshot số dư.
- Bridge stETH hoặc DAI vào hợp đồng pre-bridge, nhận AO đều đặn, tài sản gốc có thể rút bất kỳ lúc nào.
Lưu ý, Token AO không hỗ trợ chuyển nhượng trước mốc tháng 2/2025 và không có private sale hay airdrop.
Ví lưu trữ và sàn giao dịch Token AO?
Token AO hiện đã niêm yết trên các sàn CEX lớn như Bybit và có thể lưu trữ trên các ví non-custodial hỗ trợ Arweave.
Roadmap phát triển AO gồm những cột mốc nào?
| Thời gian | Cột mốc chính |
|---|---|
| 02/2024 | Phát hành testnet AO Legacynet miễn phí |
| 06/2024 | Mở bridge stETH/DAI để nhận Token AO |
| 02/2025 | Token AO được unlock và giao dịch |
| Q2–Q4/2025 | Phát triển green zone, thiết bị GPU, WASM AOT |
Đội ngũ phát triển dự án AO gồm ai?
- Open Access Supercomputing Foundation phát hành Token AO.
- Forward Research phát triển AO-Core và HyperBEAM.
- Warp Contracts, Autonomous Finance, Longview Labs, Reality Protocol hỗ trợ hạ tầng.
Nhà đầu tư và đối tác của AO như thế nào?
Nhà đầu tư
AO không huy động vốn từ VC, không thực hiện presale hay private sale, toàn bộ Token phân phối qua fair launch minh bạch.
Đối tác
- Apus Network cung cấp thiết bị compute cho LLMs.
- Reality Protocol tích hợp GPU device và WASM.
- Cộng đồng Arweave đảm bảo lưu trữ bền vững và phát triển hệ sinh thái.
Các dự án tương tự so với AO là gì?
| Dự án | Cốt lõi | So sánh với AO |
|---|---|---|
| Akash | Compute rental | Không có hashpath hay kiến trúc modular message như AO |
| ICP | Blockchain + WASM | Smart contract phức tạp, không modular và giao tiếp process-message như AO |
| Golem | P2P compute | Thiếu message relay layer, chứng thực trạng thái kém hơn AO |
Nhận định tổng quan về AO
Theo nhận xét của chuyên gia blockchain Aria Tran, AO là bước phát triển đột phá với kiến trúc mạng mới cho internet tính toán phi tập trung, đảm bảo tính minh bạch, không đồng thuận toàn bộ, mở ra tiềm năng ứng dụng AI agent, compute privacy và cloud phi tập trung bền vững.
AO định nghĩa lại tương lai của nền tảng compute phi tập trung, tạo ra hệ sinh thái công bằng và cộng đồng thực sự mà không phụ thuộc vào vốn mạo hiểm hay quản trị tập trung. – Aria Tran, chuyên gia blockchain, 2025
Tham khảo phát biểu tại DevCon 2025, Singapore
Câu hỏi thường gặp về AO
1. AO Token có thể giao dịch ở đâu?
Token AO dự kiến sẽ được mở khóa và giao dịch chính thức từ ngày 8 tháng 2 năm 2025 theo thông báo chính thức từ đội ngũ dự án.
2. Làm sao để nhận Token AO?
Người dùng sở hữu Token AO bằng cách giữ AR Token hoặc gửi tài sản yield như stETH/DAI vào hợp đồng bridge trên Ethereum, nhận thưởng tự động hàng 5 phút.
3. AO khác gì với Ethereum hay Solana?
AO không dùng smart contract mà vận hành dựa trên kiến trúc process-message độc lập, cho phép tiến trình tùy chỉnh và giao tiếp qua message, không bị giới hạn bởi block size hay block time.
4. Có cần khóa tài sản AR khi nhận AO không?
Không cần khóa AR, bạn chỉ cần giữ AR trong ví non-custodial để tự động nhận phần thưởng AO dựa trên snapshot số dư mỗi 5 phút.
5. Token AO có thể chuyển nhượng ngay sau khi mint không?
Hiện tại Token AO không thể chuyển nhượng cho đến khi lượng mint đạt 15% tổng cung, dự kiến khoảng tháng 2/2025 để đảm bảo phát triển minh bạch và công bằng.
