Substrate là gì? Tìm hiểu về khái niệm substrate

Substrate là một bộ công cụ phát triển phần mềm (SDK) cho phép xây dựng blockchain tùy chỉnh, đặc biệt phù hợp để triển khai thành parachain trong hệ sinh thái Polkadot.

Khác với việc phát triển trên các blockchain có sẵn, Substrate mang đến khả năng tự do thiết kế, tối ưu theo nhu cầu riêng, đồng thời dễ dàng kết nối với Polkadot để tận dụng bảo mật, khả năng tương tác và hệ sinh thái rộng lớn.

Substrate là gì?

Substrate là một bộ công cụ phát triển blockchain được thiết kế để giúp lập trình viên xây dựng mạng lưới phi tập trung theo ý muốn, đồng thời có thể trở thành parachain trong Polkadot.

Với Substrate, thay vì giới hạn trong smart contract trên nền tảng có sẵn, các nhà phát triển có thể tự định hình logic, cơ chế đồng thuận và mô hình vận hành blockchain của mình.

Đây là điểm mạnh giúp Substrate trở thành công cụ linh hoạt trong kỷ nguyên Web3.

Tầm nhìn của Polkadot là gì?

Tầm nhìn của Polkadot là kiến tạo một Mạng phi tập trung (Decentralized Web), nơi dữ liệu và danh tính thuộc quyền kiểm soát của cá nhân thay vì bị quản lý bởi tập đoàn hay chính phủ.

Ý tưởng này được sáng lập bởi Gavin Wood (đồng sáng lập Ethereum) với tham vọng mang đến một internet mở.

Polkadot nhấn mạnh tính kết nối và an toàn, giúp blockchain không bị cô lập mà có thể trao đổi dữ liệu và tài sản xuyên chuỗi.

“Tương lai của internet không chỉ là phi tập trung, mà còn là khả năng tương tác giữa các blockchain.”
Gavin Wood – Nhà sáng lập Polkadot, Web3 Foundation, 2020

Mối quan hệ giữa Substrate và Polkadot như thế nào?

Substrate không phải blockchain, mà là khung phát triển blockchain. Khi kết hợp với Polkadot, blockchain xây dựng từ Substrate có thể trở thành parachain và thừa hưởng lợi ích của hệ sinh thái này.

Điều đó có nghĩa, dự án xây dựng trên Substrate vừa có thể hoạt động độc lập, vừa có thể dễ dàng kết nối Polkadot để tận dụng bảo mật chia sẻ, khả năng cross-chain và hàng trăm dịch vụ trong hệ sinh thái.

Vì sao không chỉ phát triển trên smart contract?

Smart contract mang đến sự nhanh chóng, nhưng bị giới hạn bởi hạ tầng gốc. Khi phí giao dịch tăng cao như trên Ethereum năm 2020, nhiều ý tưởng tiềm năng đã không thể triển khai hiệu quả.

Điển hình là Black Hole Swap – một AMM cho stablecoin của Hakka Finance. Mặc dù ý tưởng sáng tạo, phí gas quá cao khiến sản phẩm không thu hút người dùng phổ thông, chỉ chủ yếu phục vụ cá voi trong arbitrage.

“Chi phí gas cao đã giết chết nhiều ý tưởng DeFi sáng tạo trong mùa hè 2020.”
Báo cáo DeFi Pulse, 2021

Blockchain xây dựng bằng Substrate có thể hoạt động độc lập không?

Có. Blockchain phát triển từ Substrate hoàn toàn có thể chạy riêng, không cần kết nối relay chain của Polkadot.

Tuy nhiên, việc trở thành parachain hoặc parathread trên Polkadot/Kusama giúp dự án thừa hưởng bảo mật, tính mở rộng và khả năng tương tác mà nếu đứng một mình, họ phải tự giải quyết với chi phí rất lớn.

Lợi ích khi blockchain Substrate kết nối Polkadot?

Lợi ích lớn nhất là cơ chế bảo mật chia sẻ, giúp dự án không cần tự xây dựng hệ thống validator riêng. Đồng thời, Polkadot cho phép trao đổi dữ liệu và tài sản xuyên chuỗi, tạo ra khả năng mở rộng quy mô.

Điều này giúp các dự án tiết kiệm tài nguyên, giảm rủi ro bảo mật và dễ dàng mở rộng hệ sinh thái sản phẩm.

Substrate khác gì so với Cosmos SDK?

Cả hai đều là SDK blockchain, nhưng Cosmos SDK dùng ngôn ngữ Go, còn Substrate hỗ trợ mọi ngôn ngữ biên dịch sang WASM, mang lại sự linh hoạt cao hơn cho lập trình viên.

Cosmos lại có lợi thế dễ tiếp cận, nhờ kiến trúc nhẹ nhàng và tập trung vào ứng dụng. Điều này giúp Cosmos sớm ra mắt nhiều sản phẩm nổi bật như Terra (LUNA) trước khi Polkadot mainnet.

“Cosmos và Polkadot đang cùng hướng đến giải quyết khả năng tương tác, nhưng tiếp cận theo hai triết lý khác nhau.”
Báo cáo Messari, 2022

So sánh Substrate và Cosmos SDK

Bảng dưới đây thể hiện sự khác biệt chính giữa Substrate và Cosmos SDK:

Những câu hỏi thường gặp

Substrate có phải là blockchain không?

Không. Substrate là bộ công cụ giúp xây dựng blockchain, còn bản thân nó không phải một blockchain.

Có thể dùng Substrate mà không cần Polkadot không?

Có, nhưng kết nối Polkadot sẽ mang lại nhiều lợi ích như bảo mật và khả năng cross-chain.

So sánh Substrate và Cosmos SDK, cái nào dễ dùng hơn?

Cosmos SDK dễ dùng hơn nhờ kiến trúc đơn giản, trong khi Substrate mang lại sự linh hoạt cao hơn.

Substrate hỗ trợ ngôn ngữ lập trình nào?

Substrate hỗ trợ các ngôn ngữ biên dịch sang WASM, phổ biến nhất là Rust.

Tại sao Polkadot ra mắt muộn hơn Cosmos?

Do Substrate và Polkadot theo đuổi kiến trúc phức tạp hơn, yêu cầu kỹ thuật cao hơn, nên mainnet chậm hơn Cosmos.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.