Restaking là một chủ đề mới và phức tạp liên quan đến bảo mật của Ethereum nói chung. Việc ra đời của Restaking cho phép coin trên blockchain có thể được sử dụng nhiều hơn, đồng thời người giữ coin cũng có thể kiếm thêm lợi nhuận. Hãy cùng tìm hiểu thêm về Restaking qua bài viết dưới đây.
Restaking là gì?
Restaking là một khái niệm mới được giới thiệu bởi dự án EigenLayer, đây là dự án đầu tiên phát triển ra ý tưởng này và tạo ra các sản phẩm liên quan đến nó. Tuy nhiên, cơ chế restaking vẫn còn đang trong giai đoạn phát triển và chưa có mô hình tiêu chuẩn như các lĩnh vực DEX, Lending, Liquid Staking Derivatives.
Nhưng vậy restaking là gì? Để hiểu rõ hơn về khái niệm này, chúng ta cần tìm hiểu về liquid staking trước. Liquid staking là quá trình chuyển đổi các token đã stake sang dạng “liquid” để có thể sử dụng trong các giao dịch khác mà không cần phải unstake và chờ đợi một khoảng thời gian nhất định. Tuy nhiên, việc chuyển đổi này có thể gây ra rủi ro bảo mật cho người dùng, vì khi token đã được chuyển đổi sang dạng liquid thì không còn được bảo vệ bởi hệ thống của blockchain nữa.
Đây là lý do mà ý tưởng của restaking ra đời. Restaking cho phép người dùng stake lại những liquid staked token để đảm bảo tính an toàn và bảo mật cho các giao dịch của họ. Đồng thời, restaking cũng giúp người dùng có thể nhận lại phần thưởng từ các dịch vụ mà middleware ứng dụng trung gian cung cấp.
Ví dụ, nếu bạn đã stake token của mình vào một dịch vụ liquid staking nhưng muốn sử dụng chúng để tham gia vào một giao dịch khác, bạn có thể sử dụng restaking để đảm bảo tính an toàn cho số lượng token đó. Khi bạn đã hoàn tất giao dịch mới, bạn có thể restake lại token để tiếp tục nhận được phần thưởng từ dịch vụ liquid staking ban đầu.
Tuy nhiên, cơ chế restaking hiện tại vẫn còn mới và chưa có mô hình tiêu chuẩn. Do đó, dự án EigenLayer đã phát triển một mô hình restaking riêng để dẫn chứng cho ý tưởng này. Mô hình này sẽ được áp dụng trong các sản phẩm của dự án, giúp người dùng có thể sử dụng restaking một cách dễ dàng và an toàn hơn.
Tóm lại, restaking là một khái niệm mới trong lĩnh vực blockchain, giúp người dùng có thể an toàn và linh hoạt trong việc sử dụng các liquid staked token. Dự kiến, cơ chế restaking sẽ tiếp tục được phát triển và áp dụng rộng rãi trong tương lai, đem lại nhiều lợi ích cho cả người dùng và các dịch vụ trung gian.
Bối cảnh ra đời của Restaking
Vào năm 2009, Bitcoin đã mở ra một triển vọng mới về niềm tin vào hệ thống phi tập trung. Tuy nhiên, nó chỉ có thể thực hiện các giao dịch liên quan đến việc chuyển đổi tiền điện tử BTC. Để giải quyết vấn đề này, Ethereum đã được phát triển và tạo ra một lớp thực thi EVM dựa trên mô-đun tin cậy của Ethereum. Điều này cho phép các nhà phát triển xây dựng các ứng dụng trên nền tảng này mà không cần phải khởi động một mạng lưới mới.
Tuy nhiên, Ethereum vẫn còn đối mặt với một số vấn đề:
Vấn đề đầu tiên là các blockchain mới không thể sử dụng được tính bảo mật của các blockchain cũ. Để giải quyết vấn đề này, mô hình Modular blockchain đã được áp dụng để cải thiện một phần hạn chế này.
Vấn đề thứ hai là Ethereum phải phụ thuộc vào các dự án trung gian như Oracle hay Bridge. Tuy nhiên, các dự án này cần phát triển mạng lưới tin cậy riêng của mình và đa phần chúng không đảm bảo tính bảo mật cao. Điều này khiến chúng trở thành một mắt xích yếu trong hệ thống Modular.
Vấn đề thứ ba là Ethereum không thể chấp nhận được tất cả giá trị của các ứng dụng phi tập trung khác vì người dùng cần phải sử dụng token của từng ứng dụng riêng biệt.
Và cuối cùng, mô hình chi phí hiện tại không được tối ưu vì chi phí để sử dụng các dịch vụ có thể cao hơn giá trị mà chúng mang lại. Vì vậy, việc tăng tính bảo mật cho các ứng dụng trung gian này là điều cần thiết và Restaking là một giải pháp tiềm năng cho vấn đề này.
Các dự án Restaking sử dụng mô hình hoạt động như thế nào?
Restaking có nền tảng chính là Liquid Staking Derivatives (LSDs). Vì vậy, chúng tôi sẽ giải thích về LSD để giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ chế của Restaking. Các dự án LSDs đã sử dụng khái niệm staking để tài trợ cho việc staking Ethereum. Họ kết nối Depositors và Node Operators.
Depositors sẽ gửi ETH vào giao thức để đóng góp vốn. Trong khi đó, Node Operators sẽ cài đặt phần mềm và phần cứng cần thiết để chạy Ethereum Validator và đóng góp sức lực.
Hai bên sẽ hợp tác với nhau để khai thác Ethereum block reward và chia sẻ phần thưởng này. Khi người dùng stake ETH vào các dự án LSDs như Lido, họ sẽ nhận được một loại token có tên là liquid staked token, đại diện cho số lượng ETH mà họ đã staking vào giao thức. Ví dụ như Lido Staked ETH (stETH) hay Rocket Pool (rETH).
Mô hình hoạt động của Restaking
Mô hình hoạt động của Restaking sẽ được thực hiện như sau:
- Người dùng có thể trở thành validator bằng cách staking ETH vào hợp đồng thông minh. Trong trường hợp thông thường, vai trò của validator là xác minh các giao dịch và nhận phần thưởng hoặc bị phạt nếu có hành vi không đúng.
- Ngoài ra, những người vận hành node cũng có thể chuyển ETH của họ vào hợp đồng thông minh của EigenLayer.
- Các nhà vận hành node sẽ lựa chọn các dịch vụ mà họ muốn cung cấp cho các dự án trung gian như Oracle, Data Availability, Sidechains, Rollups.
- Những người vận hành node có thể nhận được phần thưởng dựa trên công sức của họ. Tuy nhiên, nếu họ vi phạm, cơ chế slashing sẽ tự động áp dụng và giảm số lượng ETH mà họ đã staking.
Trong blockchain Proof of Stake, slashing là quá trình áp dụng hình phạt đối với các nhà xác nhận hoặc thành viên nếu họ có hành vi xấu hoặc gây hại. Hình phạt thường là trừ trực tiếp số lượng đồng mà họ đã staking trong mạng lưới, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi. Mục đích của slashing là ngăn chặn các hành động tấn công và đảm bảo an ninh cho blockchain.
Đặc tính kỹ thuật và ưu điểm của Restaking
AVS (Actively Validated Services)
AVS (Actively Validated Services) là những dịch vụ được xác thực tích cực, có sử dụng các module tin cậy riêng của chúng. Ví dụ, trong các dự án Bridges, Oracle và Data Availability layers. Trong mô hình kinh tế này, EigenLayer được coi là bên trung gian giữa những người Restaking và các Actively Validated Services.
Ý tưởng triển khai restaking của EigenLayer
EigenLayer giới thiệu hai ý tưởng triển khai:
Pooled security thông qua việc restaking
Điều này cho phép các Ethereum validator sử dụng lại số ETH đã đặt cược để bảo vệ các AVS khác. Tuy nhiên, để thực hiện điều này, các validator sẽ phải đồng ý với các điều kiện mới về cắt giảm (slashing) được áp dụng trên lớp đồng thuận, và nhận được phần thưởng bổ sung.
Việc này sẽ tạo ra động lực cho người dùng tham gia restaking và hành động trung thực, vì họ sẽ bị ảnh hưởng bởi việc bị cắt giảm hoặc phạt nếu không tuân thủ. Hình ảnh trên mô tả cách pooled security giúp bảo vệ mạng lưới Ethereum và các DApp. Với mô hình trước đây (bên trái), nếu hacker muốn tấn công mạng lưới trị giá 13 tỷ USD, họ chỉ cần tấn công vào pool có giá trị nhỏ nhất là 1 tỷ USD để gây ảnh hưởng lớn. Tuy nhiên, với mô hình của EigenLayer (bên phải), họ sẽ phải tốn đến 13 tỷ USD để tấn công, giúp tăng cường bảo mật cho mạng lưới.
Fee-market governance
EigenLayer sẽ tạo ra một thị trường mở giữa các Ethereum validator và AVS. Các validator có thể xác định rủi ro và lợi ích của riêng họ bằng cách quyết định tham gia hoặc không tham gia từng AVS được xây dựng trên EigenLayer.
Các phương thức restaking
Ngoài việc hỗ trợ nhiều dự án khác nhau, EigenLayer còn giúp người dùng có thể restaking theo nhiều cách khác nhau. Theo whitepaper của EigenLayer, họ cung cấp 4 phương thức restaking cho người dùng.
Native restaking
Validator là một trong những vai trò quan trọng trong hệ thống của EigenLayer. Chính họ có nhiệm vụ xác thực các giao dịch trên Ethereum blockchain, đảm bảo tính toàn vẹn và an toàn cho mạng lưới. Để thực hiện công việc này, validator cần phải stake số ETH của mình vào hợp đồng của EigenLayer. Tuy nhiên, trong trường hợp cần thiết, họ cũng có thể restake số ETH này bằng cách chuyển hướng thông tin rút tiền đến hợp đồng của EigenLayer.
Đối với những người tham gia vào vai trò Solo staker, họ sẽ được tự do quản lý phần cứng và phần mềm để thực hiện việc xác thực cho Ethereum blockchain. Điều này có nghĩa là họ có thể sử dụng các thiết bị của riêng mình hoặc thuê máy chủ trên mây để thực hiện công việc này. Với mô hình này, Solo staker sẽ có sự linh hoạt cao hơn trong việc quản lý và tối ưu hóa quá trình xác thực, từ đó giúp tăng cường tính hiệu quả và độ tin cậy của mạng lưới.
Tương tự như việc nhận phần thưởng thông qua staking trực tiếp trên Ethereum, Solo staker cũng sẽ được hưởng lợi từ việc xác thực cho mạng lưới. Điều này đảm bảo rằng họ sẽ có động lực và khích lệ để tiếp tục đóng góp cho sự phát triển của Ethereum blockchain. Với vai trò quan trọng và tính năng linh hoạt của mình, Solo staker chắc chắn sẽ là một phần không thể thiếu trong hệ thống của EigenLayer.
Restaking LSD
Validator là một công cụ quan trọng trong việc kiểm tra và xác minh tính hợp lệ của các giao dịch trong hệ thống Liquid Staking Protocol. Với vai trò này, validator có thể thực hiện các hoạt động restake số ETH stake liquid token của Lido hay Rocket Pool bằng cách chuyển hướng thông tin rút tiền đến hợp đồng của EigenLayer. Điều này giúp người dùng có thể nhận được phần thưởng từ việc tham gia vào hoạt động DeFi một cách an toàn và hiệu quả hơn.
Liquid Staking Protocol là một nền tảng đang được sử dụng rộng rãi trong cộng đồng crypto hiện nay, cho phép người dùng có thể tham gia vào hoạt động staking để nhận được lợi nhuận từ việc giữ và đóng góp vào việc duy trì mạng lưới blockchain. Tuy nhiên, để đảm bảo tính bảo mật và độ tin cậy của hệ thống, việc sử dụng validator là vô cùng quan trọng.
Với khả năng restake số ETH stake liquid token của Lido hay Rocket Pool, validator giúp người dùng có thể tối ưu hóa lợi nhuận của mình trong việc tham gia vào hoạt động DeFi. Đồng thời, việc chuyển hướng thông tin rút tiền đến hợp đồng của EigenLayer cũng giúp bảo vệ tài sản của người dùng khỏi các rủi ro có thể xảy ra trong quá trình giao dịch.
Restaking ETH LP
Validator là một trong những vai trò quan trọng trong thị trường DeFi, đóng vai trò giám sát và xác nhận các giao dịch trên blockchain. Một trong những cách để kiếm phần thưởng cho việc giữ vai trò này là thông qua việc restake số LP token liên kết với ETH. Điều này có nghĩa là validator sẽ đặt cược số lượng LP token của mình vào một cặp giao dịch giữa ETH và một token khác.
Khi giao dịch được xác nhận và hoàn thành, validator sẽ nhận được một khoản phần thưởng nhất định từ việc restake LP token này. Điều này không chỉ giúp tăng thu nhập cho validator mà còn đóng góp vào tính bảo mật và ổn định của thị trường DeFi. Vì vậy, việc restake LP token là một phương thức kiếm phần thưởng hấp dẫn và được nhiều người tham gia trong cộng đồng DeFi ưa chuộng.
Restaking LSD LP
Validator là một công cụ quan trọng trong hệ thống blockchain Layer 1, có vai trò kiểm tra và xác nhận các giao dịch trên mạng. Tuy nhiên, với sự phát triển của thị trường DeFi (Decentralized Finance), vai trò của validator đã được mở rộng hơn nữa. Bên cạnh việc thực hiện các nhiệm vụ chính trên mạng, validator còn có thể tham gia vào các hoạt động khác như restaking.
Mô hình restaking của EigenLayer mang lại nhiều lợi ích hơn so với các mô hình truyền thống như Liquid Staking hay Superfluid Staking. Thay vì chỉ nhận được phần thưởng từ việc kiểm tra và xác nhận giao dịch, người dùng còn có thể tận dụng LP token để tái đặt cược và kiếm thêm lợi nhuận. Điều này giúp tăng tính thanh khoản cho hệ sinh thái DeFi và thu hút thêm người dùng tham gia vào mạng lưới của EigenLayer.
Trên thị trường DeFi đang ngày càng phát triển, sự ra đời của các công cụ mới như restaking đã mang lại nhiều cơ hội và tiềm năng cho người dùng. Với sự kết hợp giữa blockchain Layer 1 và thị trường DeFi, EigenLayer đang tạo nên một môi trường đầy đủ và đa dạng cho các hoạt động tài chính phi tập trung, đồng thời cũng đóng góp tích cực vào sự phát triển của cộng đồng DeFi.
Kết hợp giữa tốc độ và phi tập trung
Hiện nay, trong thị trường blockchain, có rất nhiều dự án đang gặp phải một vấn đề chưa thể giải quyết được, đó là blockchain trilemma. Đây là một khái niệm đã được đưa ra để chỉ ra rằng không thể có cùng một lúc ba yếu tố quan trọng của một hệ thống blockchain, đó là tính phi tập trung, tính mở rộng và tính an toàn.
Ví dụ, Ethereum là một trong những dự án blockchain có tính phi tập trung cao và đảm bảo tính an toàn cho người dùng. Tuy nhiên, điểm yếu của Ethereum lại nằm ở tính mở rộng, với tốc độ xử lý chậm và phí giao dịch cao. Trong khi đó, BNB Chain có tốc độ xử lý nhanh và tính an toàn tương đối, nhưng lại thiếu tính phi tập trung do sự tham gia của ít người dùng.
Để giải quyết vấn đề này, EigenLayer đã đưa ra một giải pháp mới bằng cách kết hợp tính bảo mật của Ethereum với sự cải tiến của nền tảng này. Đồng thời, EigenLayer cũng tận dụng sức mạnh từ cộng đồng staker đông đảo của mình để tạo ra tính phi tập trung cao hơn.
Hiện tại, EigenLayer đang tiến hành triển khai Danksharding – một lớp dữ liệu mới và hiệu quả trên nền tảng blockchain của mình. Điều này sẽ giúp Ethereum và các dự án Layer 2 khác có thể giảm thiểu được chi phí giao dịch và tăng cường tính mở rộng cho hệ thống. Với sự kết hợp giữa tính an toàn và tính phi tập trung, EigenLayer hy vọng sẽ mang lại một giải pháp hoàn hảo cho vấn đề blockchain trilemma và đem lại lợi ích lớn cho cộng đồng người dùng.
Ứng dụng của Restaking
Theo trang Blockworks, mô hình restaking của EigenLayer có thể được áp dụng để xây dựng nhiều ứng dụng khác nhau, đặc biệt là trong các dự án cần tận dụng độ bảo mật cao của Ethereum như các sidechain của Ethereum.
Hiện nay, việc sử dụng không gian khối của Ethereum đang gặp nhiều vấn đề. Khi không gian khối chứa nhiều giao dịch hơn, phí gas để xử lý các giao dịch cũng sẽ tăng lên đáng kể. Để giải quyết vấn đề này, các dự án có thể xây dựng các sidechain liên kết trực tiếp với Ethereum và tận dụng tính bảo mật của ETH để xử lý các giao dịch trước khi chúng được xác thực trên Ethereum layer 1.
Ngoài ra, EigenLayer còn phát triển một Data Availability layer – một lớp cho phép các giao dịch được thực hiện ở nơi có băng thông lớn hơn và phí rẻ hơn. Ví dụ, hiện tại băng thông dữ liệu của Ethereum với mỗi khối là khoảng 80 kilobyte mỗi giây. Nhưng với lớp khả dụng dữ liệu của EigenLayer, tốc độ này có thể tăng lên đến 15 megabyte mỗi giây.
Cuối cùng, EigenLayer còn được sử dụng bởi Mantle Network – một optimistic rollup được xây dựng bởi BitDAO và Bybit. Trong đó, Mantle Network sẽ bao gồm các lớp sau: Execution layer (lớp thực thi EVM compatible), Data Availability layer (lớp khả dụng dữ liệu của EigenLayer) và Consensus & Settlement Layer (lớp đồng thuận và dàn xếp trên Ethereum).
Ngoài ra, EigenLayer cũng cho rằng họ có thể hỗ trợ nhiều ứng dụng trung gian middleware như Oracle Chainlink, Crosschain Bridge Multichain, Data Storage Filecoin để nâng cấp tương thích tốt hơn với Ethereum layer 1 và tránh sự xung đột dẫn đến hard fork. Điều này sẽ giúp tăng tính linh hoạt và hiệu quả trong việc tích hợp các ứng dụng khác nhau trên nền tảng Ethereum.
Tương lai của Restaking
Mô hình Restaking là một giải pháp tiềm năng để giải quyết các vấn đề hiện tại của Ethereum, đặc biệt là về mặt bảo mật. Với việc sử dụng mô hình này, mạng lưới Ethereum có thể trở nên an toàn hơn và giúp đảm bảo tính toàn vẹn của các giao dịch. Tuy nhiên, hiện tại mô hình Restaking vẫn còn mới mẻ và chưa được nhiều dự án DeFi sử dụng. Do đó, chưa có sự tác động lớn đến toàn bộ thị trường DeFi.
Chúng ta cần tiếp tục quan sát để xem liệu các dự án DeFi lớn khác có áp dụng mô hình Restaking hay không. Nếu mô hình này thành công với Ethereum, chúng ta có thể kỳ vọng rằng nó sẽ được mở rộng sang các blockchain Proof of Stake khác. Nếu như EigenLayer – công ty phát triển mô hình Restaking cho Ethereum – có đủ tiềm lực, họ có thể phát triển Multichain để áp dụng mô hình này cho nhiều blockchain khác nhau. Tuy nhiên, nếu không đủ sức mạnh, có thể sẽ có những dự án fork trên các blockchain khác để đi trước một bước.
Việc áp dụng mô hình Restaking cũng có thể gây xung đột với các dự án trung gian middleware. Vì giờ đây, giá trị của token của các dự án này sẽ bị giảm do tính ứng dụng của chúng bị hạn chế. Điều này có thể buộc các dự án middleware phải thay đổi mô hình kinh tế để tiếp tục hoạt động, nếu như các dự án restaking thu hút giá trị và người dùng.
Một ảnh hưởng khác của việc áp dụng mô hình Restaking là việc Ethereum có thể trở nên khan hiếm hơn trên thị trường. Bởi vì giờ đây, không chỉ có ứng dụng trả gas fee và stake trực tiếp trên Beacon chain, mà còn có thêm việc stake thông qua Liquid Staking Derivatives và các dự án restaking khác. Điều này giúp ETH lưu thông khan hiếm hơn và có thể là cơ sở để giá tăng trong dài hạn. Tuy nhiên, cũng có thể sẽ có những tác động tiêu cực, như tăng chi phí giao dịch và khó khăn trong việc sử dụng ETH cho các mục đích khác ngoài DeFi.
