Paymaster là gì? Tìm hiểu về khái niệm paymaster

Mục lục

Paymaster là một dịch vụ trong mô hình Account Abstraction (AA) cho phép người dùng thanh toán phí gas trên blockchain bằng nhiều loại token khác ngoài native token của mạng lưới.

Nói cách khác, Paymaster giúp người dùng thực hiện giao dịch mà không cần nắm giữ token gốc (như ETH, BNB…), từ đó tối ưu trải nghiệm và mở rộng khả năng tiếp cận blockchain.

NỘI DUNG CHÍNH

Paymaster cho phép thanh toán phí gas bằng nhiều loại token khác nhau, mang lại sự linh hoạt trong giao dịch.
Là một phần của Account Abstraction (ERC-4337), Paymaster giúp đơn giản hóa trải nghiệm người dùng khi tương tác với dApp.
Có hai loại Paymaster phổ biến: Sponsor Paymaster và ERC-20 Paymaster, mỗi loại phục vụ mục đích khác nhau.

Paymaster là gì?

Paymaster là hợp đồng thông minh cho phép người dùng thanh toán phí giao dịch (gas fee) bằng các token như USDC, USDT thay vì native token (ETH, BNB…).

Dịch vụ này được thiết kế trong khuôn khổ mô hình Account Abstraction (ERC-4337) trên Ethereum.

Điều này giúp loại bỏ rào cản khi người dùng phải nắm giữ token gốc để giao dịch, cải thiện trải nghiệm và khuyến khích người mới tham gia không gian tiền điện tử.

“Paymaster là bước tiến quan trọng trong việc đưa blockchain đến gần hơn với người dùng phổ thông bằng cách loại bỏ sự phức tạp trong việc thanh toán phí gas.”
Vitalik Buterin – Nhà sáng lập Ethereum, 2023

Paymaster giải quyết vấn đề gì trong thị trường crypto?

Paymaster giải quyết rào cản lớn về phí gas – nguyên nhân khiến người mới khó tiếp cận dApp. Theo anh Lê Thanh, Founder Ninety Eight, chi phí gas là một trong hai yếu tố cản trở người dùng phổ thông khi tham gia thị trường tiền điện tử.

Xem thêm: Synthetic Asset là gì? Tìm hiểu về khái niệm synthetic asset

Ví dụ, để giao dịch WETH sang USDT trên BNB Chain, người dùng cần nắm giữ BNB để trả phí. Việc phải mua và quản lý nhiều loại token cho các mạng khác nhau khiến trải nghiệm trở nên phức tạp.

Paymaster loại bỏ điều này bằng cách cho phép thanh toán phí bằng token bất kỳ mà người dùng đang sở hữu.

“Các giải pháp như Paymaster sẽ là cầu nối quan trọng giữa DeFi và người dùng phổ thông, giúp trải nghiệm Web3 trở nên liền mạch hơn.”
Lê Thanh – Founder Ninety Eight, 2024

Paymaster có giúp người dùng miễn phí gas không?

Không. Paymaster không miễn phí gas, mà chỉ thay đổi cách thức thanh toán phí gas. Phí này vẫn được chuyển cho validator/miner, nhưng người dùng có thể chọn loại token để trả.

Paymaster phổ biến với hai mô hình:

Sponsor Paymaster: Nhà phát triển dApp tài trợ phí gas cho người dùng.
ERC-20 Paymaster: Người dùng tự trả phí bằng token ERC-20 như USDT, USDC.

Cách thức hoạt động của Paymaster

Trong kiến trúc Account Abstraction, Paymaster được triển khai dưới dạng hợp đồng thông minh tương tác với Entry Point Contract và UserOperation Object.

Khi người dùng gửi giao dịch, Paymaster xác minh và xử lý thanh toán phí gas bằng token được chọn.

“Theo Biconomy, hơn 95% người dùng Account Abstraction đang tương tác thông qua Paymaster.”
Báo cáo Biconomy, 2024

Các mạng lưới như zkSync, Base, Arbitrum và BNB Chain đã tích hợp Paymaster. Riêng zkSync và Base ghi nhận hơn 5 triệu giao dịch Paymaster (Dune Analytics, 2024).

Xem thêm: RPC là gì? Tìm hiểu về khái niệm RPC

Trong khi đó, một số sàn giao dịch như BingX cũng đang thử nghiệm cơ chế thanh toán linh hoạt tương tự Paymaster, cho phép người dùng giao dịch và thanh toán phí bằng nhiều loại tài sản khác nhau.

Việc tích hợp mô hình này giúp trải nghiệm trên sàn trở nên thân thiện hơn, giảm rào cản kỹ thuật và mở rộng khả năng tiếp cận DeFi cho người dùng mới.

Ví dụ về dự án ứng dụng Paymaster

Nostra Finance (trên Starknet) cho phép người dùng chọn token để trả phí gas qua giao diện hiển thị biểu tượng cây xăng – đại diện Paymaster.

Sau khi xác nhận hợp đồng thông minh, người dùng có thể thanh toán bằng token khác ngoài ETH.

Ưu điểm của Paymaster

Paymaster mang lại nhiều lợi ích nổi bật cho cả người dùng và nhà phát triển.

Cải thiện trải nghiệm người dùng

Người dùng không cần giữ native token mà vẫn có thể giao dịch. Điều này giúp giảm rào cản khi tham gia DeFi hoặc NFT, mở rộng lượng người dùng mới và thúc đẩy tăng trưởng hệ sinh thái Web3.

Mở ra mô hình kinh doanh mới

Sponsored Paymaster giúp dApp tài trợ phí gas, từ đó triển khai chiến dịch marketing thu hút người dùng. Cách này tương tự “miễn phí vận chuyển” trong thương mại điện tử, tăng tỷ lệ chuyển đổi đáng kể.

Giảm rủi ro biến động giá token

ERC-20 Paymaster cho phép thanh toán bằng stablecoin như USDT, giúp phí gas ổn định, tránh ảnh hưởng từ biến động giá native token như ETH hoặc BNB.

Ứng dụng rộng rãi trong DeFi và NFT

Nhiều ứng dụng DeFi như Holdstation (zkSync), Nostra Finance (Starknet), Syncswap (zkSync) đã triển khai Paymaster để giảm rào cản sử dụng. Một số dự án NFT trên zkSync còn miễn phí gas hoàn toàn nhờ mô hình Sponsor Paymaster.

Nhược điểm của Paymaster

Tuy hữu ích, Paymaster vẫn đối mặt với một số hạn chế kỹ thuật và tài chính.

Phức tạp trong triển khai và bảo mật

Hợp đồng thông minh Paymaster đòi hỏi thiết kế kỹ lưỡng. Nếu cấu hình sai, có thể dẫn đến lỗ hổng bảo mật – ví dụ, thanh toán nhầm 100 USDT cho một giao dịch. Các dApp nhỏ khó duy trì hệ thống bảo mật phức tạp này.

Xem thêm: Infinex là gì? Nền tảng Web3 tổng hợp nhiều giao thức DeFi

Chi phí dài hạn cho nhà phát triển

Với Sponsor Paymaster, nhà phát triển phải dự trữ quỹ để thanh toán phí gas cho người dùng. Khi lượng giao dịch tăng, chi phí này có thể trở thành gánh nặng tài chính, đặc biệt với các dự án mới.

Các cơ chế tương tự Paymaster

Trước khi Paymaster ra đời, thị trường đã có nhiều mô hình miễn phí gas khác như Rollapp và Relayer, nhưng thiếu tính linh hoạt và khó triển khai trên quy mô lớn.

Rollapp – Mô hình Rollup tùy chỉnh phí gas

Rollapp cho phép dApp vận hành trên mạng riêng nhưng vẫn kết nối với Layer 1. Các nhà phát triển có thể thiết lập cơ chế miễn phí gas như Sponsor Paymaster.

Tuy nhiên, Rollapp vẫn phải trả chi phí cho Data Availability và validator của Layer 1.

Những dự án như dYdX và Loopring đã áp dụng Rollapp thành công để giảm chi phí giao dịch cho người dùng.

Relayer – Cơ chế trung gian miễn phí gas

Relayer là dịch vụ trung gian xử lý giao dịch thay mặt người dùng mà không yêu cầu họ tự trả phí gas. Cơ chế này được sử dụng trên các blockchain như Gnosis Chain và Viction, giúp tối ưu trải nghiệm và tăng tốc độ xác nhận giao dịch.