Nghị sĩ Hoa Kỳ bàn chính sách thuế tiền số khi chính phủ đóng cửa

Thượng viện Hoa Kỳ đang tranh luận cách đánh thuế tiền điện tử: có nên miễn thuế giao dịch nhỏ, siết báo cáo để thu hẹp khoảng trống 700 tỷ USD và phân loại thu nhập staking ra sao.

Cuộc điều trần của Ủy ban Tài chính Thượng viện xoay quanh miễn trừ de minimis cho giao dịch dưới 300 USD, quy tắc báo cáo chặt chẽ hơn và việc coi thu nhập staking là thu nhập chịu thuế theo bậc. Coinbase kêu gọi “nguyên tắc ngang bằng” với tài chính truyền thống.

Vì sao Thượng viện Hoa Kỳ tranh luận chính sách thuế tiền điện tử?

Ủy ban Tài chính Thượng viện xem xét hai mấu chốt: miễn thuế giao dịch nhỏ để khuyến khích thanh toán và cách đánh thuế thu nhập từ staking, đồng thời tìm biện pháp thu hẹp khoảng trống thuế khoảng 700 tỷ USD. Trọng tâm là tương thích quy tắc với tài chính truyền thống mà không mở lỗ hổng.

Chủ đề bao gồm miễn trừ de minimis cho giao dịch dưới ngưỡng nhất định, phân loại thu nhập staking là thu nhập chịu thuế theo bậc, cùng yêu cầu báo cáo nghiêm hơn. Động lực chính là cân bằng đổi mới với kỷ luật ngân sách và chống lạm dụng.

Đề xuất miễn thuế giao dịch nhỏ 300 USD là gì?

Lawrence Zlatkin (Coinbase) đề nghị miễn thuế cho giao dịch tiền điện tử dưới 300 USD để mở rộng sử dụng trong thanh toán và giữ đổi mới ở Hoa Kỳ. Lập luận: hoạt động kinh tế tương tự nên có quy tắc thuế tương tự, bất kể là hàng hóa, cổ phiếu hay Token.

Miễn trừ de minimis giúp người dùng không phải ghi nhận lãi/lỗ vốn cho mỗi giao dịch nhỏ (ví dụ mua cà phê bằng tiền điện tử). Điều này có thể giảm ma sát đo lường chi phí gốc, khuyến khích thương mại. Tuy nhiên, mức 300 USD vẫn đang được tranh luận dưới góc độ chống lạm dụng và công bằng thuế.

“Nguyên tắc chỉ đạo là bình đẳng đơn giản với tài chính truyền thống. Cùng một quy tắc thuế nên áp dụng cho cùng một hoạt động kinh tế, dù là hàng hóa, cổ phiếu hay Token trên blockchain. Hiện tại, sự bình đẳng đó chưa tồn tại. Thiếu quy tắc phù hợp gây hậu quả thực tế.”
– Lawrence Zlatkin, Phó Chủ tịch Thuế, Coinbase, phát biểu tại phiên điều trần của Ủy ban Tài chính Thượng viện Hoa Kỳ, nguồn: US Senate

Coinbase lập luận gì về nguyên tắc ngang bằng thuế với tài chính truyền thống?

Coinbase nhấn mạnh bình đẳng quy tắc: nếu thanh toán nhỏ trong tiền pháp định không làm phát sinh nghĩa vụ thuế lãi vốn phức tạp, thì giao dịch nhỏ bằng tiền điện tử cũng nên tương tự. Mục tiêu là giảm gánh nặng tuân thủ cho người dùng và doanh nghiệp.

Lập luận này phản ánh thực tế người dùng khó theo dõi chi phí gốc từng giao dịch vi mô. Một khung de minimis hợp lý có thể đẩy mạnh thanh toán bằng tiền điện tử, trong khi vẫn duy trì việc đánh thuế các giao dịch lớn, mục đích đầu cơ. Cân bằng là điểm then chốt của tranh luận.

Khoảng trống thuế 700 tỷ USD được xử lý thế nào?

Các nhà lập pháp bàn cách thu hẹp khoảng trống thuế khoảng 700 tỷ USD bằng: tăng cường yêu cầu báo cáo đối với giao dịch tiền điện tử, hạn chế miễn trừ và có thể coi thu nhập staking là thu nhập chịu thuế theo bậc. Mục tiêu là giảm thất thu mà không bóp nghẹt đổi mới.

IRS ước tính khoảng trống thuế giai đoạn 2020–2021 vào khoảng 688 tỷ USD, cho thấy nhu cầu siết tuân thủ rộng hơn, không riêng tiền điện tử. Đề xuất quy định báo cáo cho “broker tài sản số” đã được IRS và Bộ Tài chính công bố ở dạng dự thảo vào 8/2023, nhằm tăng minh bạch và khả năng truy vết giao dịch (nguồn: IRS, 2023).

Thu nhập từ staking nên phân loại thế nào?

Thượng viện thảo luận khả năng phân loại thu nhập staking thành thu nhập chịu thuế theo bậc. Điều này có thể đưa staking gần với thu nhập thường xuyên, thay vì chỉ xem là lãi vốn, để tương thích hệ thống thuế hiện hành.

IRS đã nêu quan điểm trong Rev. Rul. 2023-14: phần thưởng staking là thu nhập khi người nộp thuế có quyền định đoạt. Tuy vậy, việc xử lý chi tiết (như phân biệt thu nhập thường với thu nhập từ hoạt động kinh doanh) cần quy định rõ, nhất là đối với nhà cung cấp dịch vụ staking và người dùng cá nhân (nguồn: IRS, 2023).

Lập trường của Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren là gì?

Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren phản đối miễn trừ đặc biệt cho tiền điện tử. Bà nêu quan điểm Holder tiền điện tử chưa nộp ít nhất 50 tỷ USD tiền thuế mỗi năm và cảnh báo tạo ưu đãi thuế sẽ làm tổn hại các lớp tài sản khác khi dòng vốn dịch chuyển.

Warren còn liên hệ miễn trừ với rửa tiền, né lệnh trừng phạt và giám sát tài chính, kết luận rằng mọi khoản thu từ tiền điện tử nên đánh thuế theo khung sẵn có áp dụng cho chứng khoán và hàng hóa. Bà viện dẫn ước tính JCT rằng đề xuất miễn trừ có thể là “một cú lợi thuế 5,8 tỷ USD cho nhà đầu tư tiền điện tử”.

“Holder tiền điện tử không nộp ít nhất 50 tỷ USD tiền thuế mỗi năm. Miễn trừ đặc biệt sẽ tạo lỗ hổng cho rửa tiền và né lệnh trừng phạt.”
– Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren, phát biểu tại phiên điều trần của Ủy ban Tài chính Thượng viện Hoa Kỳ, nguồn: US Senate

Miễn trừ có làm gia tăng rửa tiền và né lệnh trừng phạt?

Warren cảnh báo miễn trừ có thể che giấu hành vi rửa tiền, né lệnh trừng phạt và giám sát của FinCEN. Quan ngại này gắn với khả năng các giao dịch nhỏ bị bỏ lọt cơ chế báo cáo, tạo kênh phân mảnh giao dịch.

Dù vậy, dữ liệu độc lập cho thấy tỷ trọng giao dịch phi pháp trong hệ sinh thái thường ở mức nhỏ. Báo cáo Chainalysis 2024 ước tính tỉ lệ giá trị bất hợp pháp chiếm phần nhỏ tổng giao dịch toàn thị trường, nhưng con số tuyệt đối vẫn lớn, cần giám sát rủi ro tập trung như lừa đảo và tống tiền (nguồn: Chainalysis, 2024). Chính sách cần cân bằng giữa bảo vệ hệ thống tài chính và khuyến khích sử dụng hợp pháp.

Các yêu cầu báo cáo nào đang được cân nhắc?

Ủy ban xem xét siết báo cáo giao dịch tài sản số nhằm thu hẹp khoảng trống thuế, tương tự chuẩn với nhà môi giới chứng khoán. IRS và Bộ Tài chính đã đề xuất quy định về báo cáo của “broker tài sản số” năm 2023 để tăng minh bạch.

Định nghĩa đúng “broker”, phạm vi tài sản số, và chuẩn báo cáo là chìa khóa tránh gánh nặng quá mức cho doanh nghiệp non trẻ. Kinh nghiệm từ thị trường vốn cho thấy chuẩn báo cáo rõ ràng giúp giảm chi phí tuân thủ dài hạn và tăng tính công bằng thuế (nguồn: IRS, 2023).

So sánh đề xuất 300 USD với tiền lệ lập pháp trước đây

Ngưỡng 300 USD là đề xuất tại phiên điều trần. Trước đó, một số dự luật từng đề xuất ngưỡng de minimis khác để hỗ trợ thanh toán nhỏ bằng tài sản số, giúp người dùng không phải tính lãi/lỗ cho chi tiêu hàng ngày.

Dưới đây là so sánh ngắn giữa đề xuất hiện tại, tiền lệ và tình trạng pháp lý hiện hành để thấy biên độ chính sách và tác động tiềm tàng đến người nộp thuế.

Tác động thực tế đến người dùng và doanh nghiệp là gì?

Nếu áp dụng de minimis 300 USD, người dùng có thể chi tiêu hàng ngày mà không cần ghi nhận lãi/lỗ cho mỗi giao dịch nhỏ, giảm gánh nặng kế toán. Doanh nghiệp chấp nhận tiền điện tử sẽ đơn giản hóa quy trình thu – chi.

Ngược lại, không có miễn trừ nghĩa là mỗi giao dịch có thể là sự kiện chịu thuế, gây phức tạp theo dõi chi phí gốc và lãi/lỗ. Chuẩn báo cáo rõ ràng từ IRS giúp doanh nghiệp dịch vụ lưu ký, sàn giao dịch và ví tuân thủ tốt hơn, giảm rủi ro hậu kiểm (nguồn: IRS đề xuất 2023).

Rủi ro lạm dụng và cách thiết kế chính sách an toàn

Rủi ro chính là chia nhỏ giao dịch để lẩn tránh thuế. Khung de minimis nên đi kèm giới hạn tần suất, tổng giá trị theo ngày hoặc ngưỡng cộng dồn năm, cùng kiểm soát rủi ro từ các địa chỉ liên quan.

Phối hợp giữa IRS, FinCEN và các tiêu chuẩn báo cáo của nhà môi giới tài sản số có thể giảm lạm dụng. Dữ liệu điều tra tập trung vào lĩnh vực rủi ro cao (mixers, dịch vụ ẩn danh) giúp trấn áp hành vi xấu mà vẫn bảo vệ hoạt động hợp pháp (nguồn: FinCEN; Chainalysis, 2024).

Khung thời gian và bước tiếp theo có thể là gì?

Sau điều trần, các ủy ban có thể yêu cầu phân tích kỹ thuật từ IRS/JCT, tinh chỉnh ngôn ngữ dự luật, và đưa ra bỏ phiếu. Một số nội dung có thể được gộp vào gói thuế rộng hơn.

Do mức độ quan tâm công chúng và ngân sách, nhiều khả năng Quốc hội sẽ ưu tiên các biện pháp tăng tính tuân thủ và định nghĩa rõ vai trò “broker” tài sản số trước, trong khi miễn trừ de minimis có thể tiếp tục được cân nhắc cùng hàng rào bảo vệ.

Nguồn tham khảo uy tín

– US Senate Committee on Finance: Examining the Taxation of Digital Assets (trang điều trần)

– IRS News Release IR-2023-183: Ước tính khoảng trống thuế 2020–2021 ~ 688 tỷ USD

– IRS Rev. Rul. 2023-14: Hướng dẫn về việc ghi nhận phần thưởng staking là thu nhập

– IRS/Treasury Proposed Regulations on Broker Reporting for Digital Assets (8/2023)

– Chainalysis, The 2024 Crypto Crime Report: Tỷ trọng giao dịch phi pháp chiếm phần nhỏ tổng giao dịch, nhưng rủi ro tập trung

– Congress.gov: S.4608 – Virtual Currency Tax Fairness Act of 2022 (ngưỡng 200 USD)

Câu hỏi thường gặp

Miễn trừ de minimis 300 USD có áp dụng cho mọi giao dịch tiền điện tử không?

Chưa. Đây là đề xuất được nêu tại điều trần. Hiện khung pháp lý chưa áp dụng miễn trừ 300 USD cho mọi giao dịch, người dùng vẫn cần tuân thủ quy định hiện hành.

Thu nhập từ staking hiện phải kê khai thế nào theo IRS?

Theo IRS Rev. Rul. 2023-14, phần thưởng staking là thu nhập khi bạn có quyền định đoạt. Hãy tham khảo cố vấn thuế để xác định biểu thuế và hoàn cảnh cụ thể.

Khoảng trống thuế 700 tỷ USD có liên quan chủ yếu đến tiền điện tử không?

Không. Con số này phản ánh tổng thể hệ thống thuế. IRS ước tính khoảng 688 tỷ USD cho 2020–2021, bao trùm nhiều lĩnh vực, không chỉ tiền điện tử.

Miễn trừ nhỏ có làm tăng rửa tiền không?

Có rủi ro nếu thiết kế kém, nhưng có thể giảm bằng giới hạn tần suất, tổng giá trị và báo cáo mục tiêu. Dữ liệu Chainalysis 2024 cho thấy tỷ trọng giao dịch phi pháp là phần nhỏ.

So với đề xuất 300 USD, tiền lệ lập pháp trước đây thế nào?

Virtual Currency Tax Fairness Act 2022 từng đề xuất ngưỡng 200 USD. Hiện chưa có miễn trừ liên bang được thông qua; mọi giao dịch có thể phát sinh nghĩa vụ thuế theo quy định hiện hành.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.