FAIR là gì? Layer 1 được xây dựng để loại bỏ hoàn toàn phí MEV

FAIR là blockchain Layer 1 được xây dựng để loại bỏ hoàn toàn phí MEV, một dạng “thuế ẩn” trên các blockchain hiện nay.

Điểm khác biệt của FAIR nằm ở việc xử lý MEV ngay từ lớp đồng thuận bằng công nghệ BITE Protocol, thay vì chỉ giảm thiểu ở tầng ứng dụng như nhiều nền tảng khác.

FAIR blockchain là gì?

FAIR là một blockchain Layer 1, được thiết kế để loại bỏ hoàn toàn MEV (Maximal Extractable Value) – dạng giá trị bị chiếm đoạt do sắp xếp lại giao dịch.

Dự án này tích hợp công nghệ BITE Protocol ngay trong lớp đồng thuận để đảm bảo tính công bằng tuyệt đối.

Khác với các blockchain truyền thống, FAIR bảo mật toàn bộ nội dung giao dịch trước khi được xác nhận. Điều này biến mọi hành vi thao túng như front-running hay sandwich attack trở nên bất khả thi, giúp người dùng được giao dịch minh bạch hơn.

Tại sao FAIR được phát triển?

FAIR ra đời nhằm giải quyết triệt để vấn đề MEV – một “thuế ngầm” đang khiến trải nghiệm blockchain mất công bằng. Ước tính đã có hơn 2 tỷ USD bị thất thoát từ người dùng bởi các hành vi khai thác MEV.

“MEV là thách thức lớn nhất đối với tính công bằng của blockchain. Nếu không xử lý tận gốc, blockchain khó đạt được sự tin cậy toàn diện.”
Vitalik Buterin – Đồng sáng lập Ethereum, 2022, tại ETHGlobal

Với việc loại bỏ MEV ngay từ lớp đồng thuận, FAIR mở ra hướng tiếp cận mới, thay vì các biện pháp chỉ làm giảm thiểu tác động như trên Ethereum hay BNB Chain.

MEV là gì và tại sao gây hại cho blockchain?

MEV (Maximal Extractable Value) là khoản lợi ích mà validator hoặc bot có thể chiếm đoạt bằng cách thay đổi thứ tự hoặc chèn giao dịch. Người dùng thường chịu thiệt qua phí gas tăng, trượt giá hoặc mất cơ hội giao dịch.

Báo cáo từ Flashbots (2023) chỉ ra rằng DeFi là môi trường chiếm hơn 80% tổng MEV khai thác, cho thấy mức độ tác động nghiêm trọng của hiện tượng này đến thanh khoản thị trường.

FAIR loại bỏ MEV bằng cách nào?

FAIR áp dụng công nghệ BITE Protocol – một giao thức mã hóa tích hợp ngay trong lớp đồng thuận. Giao dịch được mã hóa tại client, validator không thể đọc nội dung trước khi block được xác nhận.

“Cách tiếp cận của FAIR mang tính đột phá: ngăn chặn MEV từ gốc, thay vì chỉ khắc phục hậu quả ở tầng ứng dụng.”
Jack O’Holleran – CEO FAIR & đồng sáng lập Skale Network, 2024

Khi block finalize, một ủy ban giải mã mới mở khóa dữ liệu để thực thi. Cơ chế này tạo ra môi trường kháng MEV toàn diện, giảm thiểu mọi hình thức thao túng giao dịch.

Mô hình hoạt động của FAIR như thế nào?

FAIR kết hợp giữa BITE Protocol và FAIR EVM. Trong đó, BITE đảm bảo an toàn giao dịch còn FAIR EVM xử lý logic hợp đồng nhanh chóng, tối ưu cho AI và DeFi.

Điểm nổi bật gồm: giao dịch song song, finality tức thì, khả năng hỗ trợ AI agent, gaming và các hệ thống tài chính phức tạp. Sự tích hợp chặt chẽ này giúp blockchain vừa bảo mật, vừa hiệu suất cao.

FAIR EVM có gì khác biệt?

FAIR EVM được viết bằng C++, hỗ trợ xử lý song song và hoàn tất block ngay lập tức. Điều này đặc biệt hữu ích cho ứng dụng AI và DeFi cần tốc độ và tính ổn định cao.

Theo nhóm phát triển, FAIR EVM không chỉ cải tiến hiệu năng mà còn giảm độ trễ, đảm bảo môi trường thực thi công bằng, khác biệt hoàn toàn so với EVM truyền thống.

FAIR có vai trò gì trong hệ sinh thái Skale Network?

FAIR được xây dựng như trung tâm thanh khoản (liquidity hub) cho toàn bộ chain trong hệ Skale. Các ứng dụng DeFi, AI và giao dịch sẽ được hưởng lợi từ tính minh bạch và khả năng kháng MEV.

“Việc tích hợp FAIR vào Skale giúp hệ sinh thái giảm phụ thuộc vào Ethereum, đồng thời tạo ra hạ tầng minh bạch và tối ưu hơn.”
Báo cáo Skale Network, 2024

Skale Manager – thành phần quản trị mạng trước đây dựa trên Ethereum – cũng sẽ được chuyển sang FAIR, giảm chi phí và nâng cao hiệu quả vận hành.

Đội ngũ phát triển FAIR gồm những ai?

FAIR được phát triển bởi đội ngũ đứng sau Skale Network. CEO là Jack O’Holleran, chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực blockchain và mật mã học, đồng sáng lập Skale.

Đội ngũ này đã có nhiều năm nghiên cứu các giải pháp về khả năng mở rộng, bảo mật và tối ưu hóa trải nghiệm người dùng trên blockchain.

Các dự án tương tự FAIR là gì?

Một số dự án Layer 1 khác cũng theo đuổi mục tiêu nâng cao công bằng và bảo mật cho blockchain. Tiêu biểu là Tari và BitcoinOS.

Những câu hỏi thường gặp

FAIR có token riêng không?

Có. FAIR đã công bố ticker token là FAIR nhưng chưa công bố chi tiết tokenomics.

MEV ảnh hưởng gì đến người dùng?

MEV khiến người dùng trả phí gas cao hơn, dễ bị trượt giá và mất cơ hội giao dịch.

FAIR khác gì so với Ethereum?

Ethereum chỉ giảm thiểu MEV ở tầng ứng dụng, còn FAIR loại bỏ ngay từ lớp đồng thuận.

FAIR có phù hợp cho AI và DeFi không?

Có. FAIR EVM được thiết kế tối ưu cho AI, DeFi, gaming và các ứng dụng tài chính phức tạp.

FAIR có liên hệ gì với Skale Network?

FAIR là phần mở rộng chiến lược của Skale, đóng vai trò trung tâm thanh khoản và hạ tầng MEV-free.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.