Nhu cầu GPU để khai thác tiền điện tử tại Nga đã tăng đột biến trong năm 2025, chủ yếu do giá tiền điện tử tăng mạnh và giá điện thấp, dẫn đến tình trạng khai thác trái phép bùng phát trên diện rộng.
Hoạt động khai thác bất hợp pháp bằng card đồ họa không chỉ gây thiệt hại tài chính lớn cho hệ thống điện tại Nga, mà còn kéo theo hệ lụy về quản lý năng lượng và gia tăng tội phạm công nghệ.
- Doanh số GPU tại Nga tăng mạnh do khai thác tiền điện tử, chơi game và AI.
- Khai thác “đen” gây thiệt hại tài chính hàng tỷ rúp, ảnh hưởng nghiêm trọng tới an ninh năng lượng.
- Chính phủ Nga siết chặt quản lý, ban hành quy định và dự kiến áp phạt nặng với khai thác trái phép.
Tại sao nhu cầu GPU để khai thác tiền điện tử tại Nga lại tăng đột biến?
Nhu cầu card đồ họa dùng cho khai thác tiền điện tử tại Nga tăng vượt trội do giá Bitcoin và Altcoin tăng nhanh, cùng với chi phí điện thấp ở nhiều khu vực, tạo điều kiện cho khai thác trái phép bùng phát.
Khai thác trái phép tiền điện tử tại Nga trở thành mối lo lớn vì vừa mất kiểm soát năng lượng, vừa tổn thất kinh tế hàng tỷ rúp mỗi năm.
Ông Igor Bederov, Nhà sáng lập Internet Search, chia sẻ trên Izvestia 2025
Dữ liệu từ M.Video-Eldorado – nhà bán lẻ điện tử tiêu dùng lớn nhất Nga – cho thấy doanh số bán GPU tăng vọt 233% cả về số lượng lẫn doanh thu chỉ trong nửa đầu năm 2025. Hoạt động này lan rộng từ các cá nhân nhỏ lẻ đến các hệ thống chuyên nghiệp, đặc biệt tại các vùng có nguồn điện rẻ nhờ trợ giá hoặc điện sinh hoạt.
Chuyên gia Daniil Arzhakov nhận định đồng ruble lên giá giúp card đồ họa hiện đại rẻ hơn và dễ tiếp cận hơn. Ngoài khai thác tiền điện tử, card đồ họa còn hút khách bởi sự tăng trưởng của thị trường game và ứng dụng AI tại Nga. Tuy nhiên, chính việc khai thác trái phép đã đóng vai trò lớn nhất khiến nhu cầu GPU tăng vượt kiểm soát.
Lý do nào khiến khai thác tiền điện tử bất hợp pháp tại Nga bùng nổ?
Giá điện thấp tại một số khu vực, tiêu biểu là Siberia, Bắc Caucasus, và các khu vực hỗ trợ năng lượng, đã khiến khai thác “đen” tăng mạnh. Khai thác tiền điện tử bất hợp pháp trở thành hình thức tội phạm công nghệ phổ biến, gây thất thoát lớn cho lưới điện quốc gia.
Khai thác lén lút bằng điện ăn cắp đặc biệt phổ biến ở Caucasus – nơi được xem là “thủ phủ khai thác đen” của Nga.
Ông Igor Bederov, Nhà sáng lập Internet Search, 2025 – nguồn: Izvestia
Khai thác “đen” thường thông qua các giàn GPU giấu dưới tầng hầm, gara, hoặc đặt gần trạm biến áp để hút trộm điện. Song song đó, “thợ đào xám” tận dụng chính sách trợ giá điện của Nga dành cho cư dân sinh hoạt ở một số tỉnh để giảm mạnh chi phí vận hành và tăng lợi nhuận khai thác. Theo Viện Kinh tế Phát triển Stolypin, chỉ riêng năm 2024, thiệt hại do khai thác trái phép đã lên tới hơn 10 tỷ rúp (khoảng 125 triệu USD).
Tình trạng phổ biến này còn khiến các vùng như Dagestan, Ingushetia, Karachay-Cherkessia trở thành “điểm nóng” về khai thác tiền điện tử bất hợp pháp, đe dọa an ninh năng lượng toàn vùng.
Nhu cầu GPU bùng nổ tại Nga có ý nghĩa gì đối với ngành tiền điện tử toàn cầu?
Việc GPU cho khai thác, chơi game và AI bán chạy gấp 3 lần cùng kỳ tại Nga đã phản ánh rõ vai trò của Nga như một trung tâm khai thác tiền điện tử mới nổi khi Trung Quốc siết quy định, đồng thời làm nóng thị trường phần cứng toàn cầu.
Nếu không có các biện pháp kiểm soát chặt, Nga có nguy cơ lặp lại kịch bản khủng hoảng điện như Iran và Kazakhstan do khai thác tiền điện tử bất hợp pháp.
Ông Vadim Kovalenko, giảng viên bộ môn Thể thao điện tử, Đại học Synergy, 2025
Nhà bán lẻ M.Video-Eldorado cho biết ngoài khai thác tiền điện tử, người tiêu dùng Nga cũng tăng mua GPU cho xu hướng game hóa và các dự án trí tuệ nhân tạo. Điều này góp phần làm biến động thị trường GPU toàn cầu, khiến nhiều dòng chip hiệu suất cao khan hiếm.
Cả ngành công nghiệp và các nhà đầu tư tiền điện tử quốc tế đều quan tâm sát sao tình hình này, nhất là khi Trung Quốc siết chặt khai thác, dòng chảy thiết bị chuyển dịch sang Nga, Kazakhstan, Iran, Bắc Âu… Tăng trưởng cầu tiêu thụ GPU ở Nga tạo cơ hội kinh doanh phần cứng lớn cho nhiều công ty công nghệ quốc tế.
Khai thác “đen” ảnh hưởng như thế nào đến an ninh năng lượng và kinh tế Nga?
Hoạt động khai thác tiền điện tử bất hợp pháp khiến hệ thống điện ở nhiều tỉnh rơi vào tình trạng quá tải, gây ra cắt điện, cháy nổ trạm biến áp và tổn thất hàng trăm triệu USD mỗi năm, đe dọa trực tiếp nền kinh tế lẫn đời sống dân cư.
Nếu không xây dựng khung pháp lý, kiểm soát giá điện và ngăn chặn trộm cắp, Nga sẽ đối mặt với nguy cơ mất điện quy mô lớn và gia tăng tội phạm công nghệ khó kiểm soát.
Ông Vadim Kovalenko, Đại học Synergy, nhận định trên Izvestia 2025
Kinh nghiệm từ Iran, Kazakhstan cho thấy khai thác tiền điện tử tràn lan gắn liền với tình trạng mất điện diện rộng, cháy hỏng cơ sở hạ tầng và tốn nguồn lực khắc phục hậu quả. Tại Nga, mức thiệt hại trong năm 2024 là 10 tỷ rúp, nhiều khả năng sẽ vượt con số này trong năm 2025 khi các báo cáo đầy đủ được công bố. Mặt khác, việc sử dụng GPU hiệu năng cao cho khai thác còn đẩy mạnh nhập khẩu thiết bị, làm gia tăng áp lực lên chuỗi cung ứng linh kiện điện tử của quốc gia.
Thực tế, nhiều tỉnh buộc phải triển khai các chiến dịch truy quét, lắp đặt cảm biến phát hiện tiêu thụ điện bất thường và cắt điện từ xa tại cơ sở nghi vấn nhằm đảm bảo ổn định lưới điện.
Chính phủ Nga đã làm gì để kiểm soát khai thác tiền điện tử trái phép?
Chính phủ Nga đặt ra khung pháp lý mới, cấm khai thác tiền điện tử ở hàng chục khu vực và đang thúc đẩy luật cấm sử dụng data center khai thác coin, ưu tiên nguồn lực máy chủ cho AI, đồng thời đề xuất cắt điện từ xa cho tiền điện tử farm hợp pháp vào giờ cao điểm.
Năm 2024, Nga hợp pháp hóa khai thác Bitcoin và Altcoin cho cả công ty và doanh nghiệp cá thể, tuy nhiên bắt buộc đăng ký với cơ quan thuế nếu sử dụng trên 6.000 kWh/tháng nhằm siết kiểm soát, giảm hoạt động “chui”. Tùy quy mô vi phạm, ngoài phạt tiền còn tịch thu coin khai thác lậu. Hiện chính quyền địa phương cùng liên bang phối hợp tuyên truyền nhận thức cộng đồng, tăng mức xử phạt, và tăng cường phát hiện, triệt phá trang trại khai thác “đen”.
Nhiều tỉnh như Siberia, Dagestan, Ingushetia, Karachay-Cherkessia đã bị cấm hoàn toàn hoạt động tiền điện tử farm, đồng thời ban hành biện pháp bổ sung chống trộm điện như tăng chi phí kiểm tra, nâng cấp thiết bị theo dõi tiêu thụ điện phi lý.
Làm thế nào để phân biệt giữa khai thác “đen”, “xám” và hợp pháp tại Nga?
Khai thác “đen” là hành vi trộm cắp điện lực để vận hành trang trại tiền điện tử mà không trả tiền, còn “xám” lợi dụng điện sinh hoạt trợ giá để khai thác trên diện rộng. Khai thác hợp pháp bắt buộc đăng ký, nộp thuế, sử dụng dưới mức 6.000 kWh/tháng cho cá nhân.
| Hình thức | Đặc điểm | Rủi ro/tác động | Chế tài (Nga, 2025) |
| Khai thác “đen” | Trộm cắp điện, không đăng ký, lắp đặt nơi hẻo lánh | Làm quá tải lưới điện, gây mất điện, cháy trạm biến áp | Phạt nặng, tịch thu coin, truy tố hình sự |
| Khai thác “xám” | Lạm dụng điện sinh hoạt giá rẻ (không thương mại) | Thiếu công bằng với cá nhân, tổ chức tuân thủ pháp luật | Giám sát chặt, áp thuế, có thể truy cứu trách nhiệm |
| Khai thác hợp pháp | Đăng ký doanh nghiệp/cá nhân, kê khai thuế, < 6.000 kWh/tháng | Được bảo vệ pháp lý, có tính ổn định | Được phép hoạt động, nhưng bị kiểm soát nghiêm ngặt |
Thực tiễn quốc tế: Bài học từ Iran, Kazakhstan và các quốc gia lớn về kiểm soát khai thác tiền điện tử
Iran từng là “trung tâm khai thác Bitcoin” lớn nhất thế giới nhưng đối mặt khủng hoảng mất điện nghiêm trọng năm 2021-2022; Kazakhstan cũng cấm hàng loạt trang trại khai thác gây tắc nghẽn điện, hiện hai quốc gia này đã tăng thuế, siết nhập khẩu thiết bị, tăng cường kiểm tra hoạt động khai thác lậu.
Tại châu Âu, đa số quốc gia kiểm tra định kỳ cơ sở sử dụng GPU lớn bất thường và kiểm soát nhập khẩu thiết bị. Hoa Kỳ, Canada có chính sách phân vùng rõ ràng, cho phép hoạt động tại khu công nghiệp chuyên dụng, khai thác phải kê khai công khai, chịu thuế và kiểm tra an ninh hàng năm.
Bài học kinh nghiệm là minh bạch môi trường pháp lý, phân chia vùng hoạt động và tăng chế tài xử phạt giúp các quốc gia cân bằng lợi ích kinh tế với an ninh năng lượng quốc gia.
Quy định về đăng ký và hạn chế tiêu thụ điện trong khai thác tiền điện tử tại Nga năm 2025
Từ năm 2024, mọi doanh nghiệp và cá nhân thực hiện khai thác tiền điện tử tại Nga sử dụng trên 6.000 kWh/tháng phải đăng ký với Tổng cục thuế, khai báo công suất, thanh toán thuế và tuân thủ kiểm soát điện năng và cơ sở vật chất.
Nếu khai thác dưới ngưỡng 6.000 kWh/tháng, cá nhân vẫn có thể hoạt động không đăng ký nhưng phải đảm bảo không vượt quá giới hạn, nếu vi phạm sẽ bị phạt rất nặng và tịch thu tài sản. Nga cũng xem xét xóa bỏ hoàn toàn đặc quyền điện sinh hoạt giá rẻ, tiến tới áp thuế suất riêng cho khai thác tiền điện tử.
Những dự thảo mới trình Quốc hội Nga còn đưa ra lệnh cấm các data center dùng cho khai thác coin nhằm bảo toàn tài nguyên máy chủ, ưu tiên cho phát triển AI, thúc đẩy chuyển đổi công nghệ quốc gia.
Tác động dài hạn của khai thác tiền điện tử trái phép đối với thị trường năng lượng và công nghệ tại Nga
Khai thác tiền điện tử không kiểm soát sẽ làm tổn thất nguồn lực quốc gia, ảnh hưởng tới chuyển đổi số và các dự án AI, gây biến động thị trường thiết bị bán dẫn và làm méo mó cạnh tranh trong ngành công nghệ.
Nếu chính phủ không sớm có biện pháp mạnh tay, Nga sẽ đối mặt nguy cơ thiếu điện, chậm phát triển lĩnh vực AI, big data do tài nguyên máy tính bị hút hết cho các hoạt động khai thác lậu. Thị trường linh kiện điện tử trở nên thiếu hụt, làm tăng giá thành sản xuất các lĩnh vực khác.
Ở tầm quốc gia, khai thác trái phép tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền, tài trợ khủng bố và gian lận thuế, đồng thời phá vỡ uy tín hệ thống tài chính – công nghệ, ảnh hưởng tiêu cực đến vị thế quốc tế của Nga.
Giải pháp toàn diện kiểm soát thị trường GPU và khai thác tiền điện tử tại Nga
Các tổ chức công nghệ, doanh nghiệp và chuyên gia khuyến nghị cần đồng bộ các biện pháp: tăng cường kiểm tra tiêu thụ điện, tiên tiến hóa hệ thống giám sát trực tuyến, áp dụng AI vào phát hiện bất thường, tạo vùng khai thác hợp pháp và thiết kế khung thuế suất đặc thù cho khai thác coin.
Kiểm soát khai thác tiền điện tử không chỉ bảo vệ lưới điện quốc gia mà còn là đòn bẩy phát triển ứng dụng AI và công nghệ mới tại Nga.
Ông Andrei Shestakov, CEO Hiệp hội Công nghệ số Nga, sự kiện Hội thảo chuyển đổi số Moskva 2025
Báo cáo thị trường của Statista, Gartner (2024) cũng gợi ý cần phối hợp chặt giữa nhà nước và doanh nghiệp trong nhập khẩu, phân phối GPU và quản lý chuỗi cung ứng chip tiên tiến, tránh đầu cơ, tăng giá gây “vỡ trận” ngành bán dẫn nội địa.
Tương lai của hoạt động khai thác tiền điện tử tại Nga: Dự báo và xu hướng
Các chuyên gia dự báo dù thị trường GPU còn tiếp tục tăng trưởng mạnh trong 2025-2026, xu hướng hợp thức hóa, áp thuế và kiểm soát tự động sẽ siết chặt hoạt động khai thác trái phép, đồng thời thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo dùng riêng cho khai thác coin tại Nga.
Bên cạnh đó, ngành công nghệ Nga sẽ chuyển hướng đầu tư sang AI, IoT, data lake, sử dụng GPU ở các lĩnh vực có giá trị gia tăng cao. Các mô hình hợp tác công – tư, liên kết doanh nghiệp với nhà nước nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới từ GPU cũng được dự báo sẽ tăng mạnh.
Ở tầm khu vực, Nga có tiềm năng trở thành đối thủ đáng gờm của Kazakhstan, Iran ở lĩnh vực khai thác coin hợp pháp khi luật pháp ngày càng minh bạch. Tuy nhiên, chỉ những doanh nghiệp tuân thủ quy định nghiêm ngặt và ứng dụng công nghệ sạch mới có lợi thế cạnh tranh lâu dài.
Những câu hỏi thường gặp
Nhu cầu GPU ở Nga tăng mạnh do đâu?
Do giá tiền điện tử tăng, giá điện thấp ở nhiều khu vực, cùng sức hút từ thị trường game và AI, đặc biệt sự bùng phát của khai thác chui.
Khai thác tiền điện tử trái phép gây tổn thất gì cho Nga?
Làm tổn thất hàng chục tỷ rúp mỗi năm, gây bất ổn lưới điện, làm gia tăng tội phạm công nghệ và khó kiểm soát năng lượng.
Khai thác “đen” và “xám” khác biệt thế nào tại Nga?
“Đen” là trộm điện, “xám” lợi dụng điện sinh hoạt giá rẻ, đều là bất hợp pháp nếu vượt mức tiêu chuẩn cho phép.
Khi nào cá nhân phải đăng ký khi khai thác tiền điện tử tại Nga?
Nếu sử dụng trên 6.000 kWh/tháng, cá nhân buộc đăng ký khai thác với cơ quan thuế và tuân thủ các quy định hiện hành.
Chính phủ Nga có cấm khai thác ở đâu không?
Có, nhiều khu vực như Siberia, Bắc Caucasus, kể cả một số vùng Ukraine thuộc kiểm soát Nga, đã cấm hoàn toàn khai thác tiền điện tử.
Khai thác coin ở Nga, doanh nghiệp phải chịu chế tài gì nếu vi phạm?
Bị phạt nặng, tịch thu coin, đình chỉ hoạt động, có thể bị truy tố hình sự nếu vi phạm nghiêm trọng.
Xu hướng tới đây của thị trường GPU và khai thác coin tại Nga là gì?
Sẽ tiếp tục tăng ngắn hạn, nhưng sau đó bị quản lý chặt, ưu tiên phát triển AI và năng lượng sạch cho khai thác hợp pháp.
