Anatoly Yakovenko, CEO Solana Labs, công bố Percolator – giao thức DEX hợp đồng vĩnh cửu dạng sharded trên Solana, nhằm cạnh tranh làn sóng perp DEX đang tăng trưởng mạnh.
Percolator gồm hai chương trình onchain: Router (quản lý tài sản thế chấp, margin danh mục, định tuyến cross-slab) và Slab (động cơ perp do nhà cung cấp thanh khoản vận hành, khớp lệnh và thanh toán tự chủ). Bối cảnh: Hyperliquid, Astar/Aster đang leo hạng mạnh với khối lượng giao dịch kỷ lục.
- Percolator đề xuất mô hình perp DEX sharded trên Solana với hai lớp chương trình: Router và Slab.
- Hyperliquid tung HIP-3, mở quyền triển khai perp permissionless cho người staking từ 500.000 HYPE, khuấy động cuộc chơi.
- VanEck: Hyperliquid chiếm 35% doanh thu blockchain tháng 7, hút người dùng từ Solana; Aster vượt Hyperliquid về khối lượng 24 giờ.
Percolator là gì?
Percolator là đề xuất giao thức giao dịch hợp đồng vĩnh cửu phi tập trung (perpetual DEX) dạng sharded trên Solana do Anatoly Yakovenko đưa ra, tập trung vào khớp lệnh và thanh toán onchain với kiến trúc tách lớp Router và Slab.
Theo GitHub của Yakovenko, Router quản lý tài sản thế chấp, margin danh mục và định tuyến cross-slab; Slab là động cơ perp do các nhà cung cấp thanh khoản vận hành, với khớp lệnh và thanh toán tự chủ. Thiết kế hướng tới hiệu năng, mở rộng và mô-đun, phù hợp năng lực thông lượng của Solana.
Hợp đồng vĩnh cửu cho phép giao dịch phái sinh không có ngày đáo hạn, thường dùng funding rate để giữ giá gần thị trường giao ngay. Điều này giúp nhà giao dịch linh hoạt hơn, nhưng cũng đòi hỏi quản trị rủi ro nghiêm ngặt.
Vì sao Yakovenko triển khai Percolator lúc này?
Thời điểm này trùng với đà bứt phá của các perp DEX như Hyperliquid và Astar/Aster, cùng áp lực cạnh tranh người dùng từ các hệ khác. Một đề xuất perp DEX “sinh ra trên Solana” có thể giữ chân và thu hút dòng vốn giao dịch.
Trong tháng 7, Hyperliquid đạt đỉnh mới về khối lượng và chiếm tỷ trọng doanh thu blockchain lớn, theo VanEck. Các số liệu này cho thấy sản phẩm perp DEX đơn giản, hiệu quả đang hấp dẫn người dùng chuyên sâu, tạo động lực để Solana thúc đẩy giao thức perp nội hệ.
Việc dùng kiến trúc sharded cho thấy định hướng mở rộng quy mô theo nhu cầu thanh khoản và tốc độ khớp lệnh, giảm điểm nghẽn thường thấy ở perp onchain.
Percolator hoạt động như thế nào?
Percolator tách hai chương trình onchain: Router xử lý tài sản thế chấp, margin và định tuyến; Slab là động cơ perp vận hành bởi nhà cung cấp thanh khoản, phụ trách khớp lệnh và thanh toán “tự chủ”.
Thiết kế này cho phép mỗi Slab như một sổ lệnh/engine tương đối độc lập, trong khi Router tối ưu rủi ro và vốn theo danh mục, giúp tăng hiệu quả vốn và khả năng mở rộng. Mô hình cross-slab routing giúp phân mảnh thanh khoản mà vẫn duy trì trải nghiệm khớp lệnh mượt.
Khớp lệnh tự chủ ở tầng Slab cũng giảm phụ thuộc vào các tác nhân ngoài chuỗi, phù hợp triết lý minh bạch và khả kiểm của DEX perps.
“Hyperliquid đã lôi kéo những người dùng giá trị cao từ Solana và giữ chân họ, bằng cách cung cấp một sản phẩm đơn giản, hoạt động hiệu quả.”
– Matthew Sigel, Trưởng bộ phận Nghiên cứu Tài sản Số VanEck, cùng Patrick Bush và Nathan Frankovitz, Báo cáo tổng kết tiền điện tử tháng 7/2025, VanEck
HIP-3 của Hyperliquid thay đổi điều gì trên thị trường?
HIP-3 cho phép triển khai hợp đồng perp permissionless do builder khởi tạo, với margin và tham số độc lập, dành cho người dùng staking từ 500.000 HYPE, tương đương khoảng 18,2 triệu USD tại thời điểm công bố.
Cơ chế permissionless kích hoạt làn sóng niêm yết perp mới do cộng đồng triển khai, rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường. Điều này củng cố sức hút của Hyperliquid với nhóm trader thích khám phá thị trường ngách.
Nâng cấp cũng đặt ra chuẩn chơi mới về quản trị rủi ro, yêu cầu khung margin độc lập để hạn chế lây nhiễm rủi ro giữa các sản phẩm do builder tự triển khai.
Hyperliquid có đang hút người dùng từ Solana?
VanEck cho biết Hyperliquid chiếm 35% tổng doanh thu blockchain trong tháng 7, tăng trưởng đến từ việc lấy thị phần của Solana, Ethereum và BNB Chain. Điều này cho thấy dòng người dùng chất lượng cao đang dịch chuyển một phần sang Hyperliquid.
Khối lượng giao dịch tháng 7 của Hyperliquid đạt 319 tỷ USD, báo hiệu xu hướng ưu tiên DEX thay vì CEX ở mảng phái sinh. Giao diện thân thiện, chiến lược niêm yết tích cực từ tháng 4/2024 được coi là đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng.
Dù Aster vượt Hyperliquid về khối lượng 24 giờ, dữ liệu 30 ngày vẫn nghiêng về Hyperliquid. Sự trái chiều này phản ánh cạnh tranh gay gắt theo từng chu kỳ ngắn hạn, trong khi mức độ gắn bó người dùng thể hiện rõ hơn ở số liệu dài hạn.
So sánh nhanh: Hyperliquid và Aster theo dữ liệu gần đây
Theo DefiLlama, trong 30 ngày, Hyperliquid đạt 309 tỷ USD, gấp đôi Aster ở mức 145 tỷ USD. Ở khung 24 giờ, Aster dẫn đầu với 14,5 tỷ USD, gần gấp ba Hyperliquid trong cùng khoảng thời gian.
Chênh lệch 24 giờ có thể phản ánh chiến dịch khuyến khích thanh khoản ngắn hạn, trong khi 30 ngày cho thấy sức bền hoạt động và khả năng giữ chân. Đáng chú ý, Aster từng bị delist do lo ngại dữ liệu mờ, song đã được relist sau khi rà soát.
| DEX | Chuỗi | Khối lượng 24 giờ (USD) | Khối lượng 30 ngày (USD) | Nguồn |
|---|---|---|---|---|
| Hyperliquid | Riêng | N/A | 309 tỷ | DefiLlama |
| Aster | BNB Chain | 14,5 tỷ | 145 tỷ | DefiLlama |
Ý nghĩa với hệ sinh thái Solana và perp DEX
Percolator, nếu triển khai, có thể trở thành điểm tựa thanh khoản perp nội hệ Solana, giảm phụ thuộc vào nền tảng bên ngoài và giữ chân người dùng phái sinh cao cấp.
Bằng việc tách Router/Slab và hỗ trợ khớp lệnh, thanh toán tự chủ, Solana có cơ hội chứng minh lợi thế hạ tầng khi xử lý perp onchain khối lượng lớn. Điều này phù hợp xu hướng DEX tăng trưởng nhanh ở phái sinh.
Cointelegraph cho biết đã liên hệ Solana Foundation nhưng chưa nhận phản hồi tại thời điểm đăng. Diễn biến tiếp theo xoay quanh kiểm chứng kỹ thuật, mô hình quản trị rủi ro, và khả năng thu hút nhà cung cấp thanh khoản.
Nguồn và tham khảo
– Đề xuất Percolator: GitHub của Anatoly Yakovenko: github.com/aeyakovenko/percolator
– VanEck Crypto Monthly Recap for July 2025: VanEck
– Dữ liệu perp DEX: DefiLlama
– Bối cảnh Aster relist: tổng hợp theo Cointelegraph
Những câu hỏi thường gặp
Percolator là gì?
Đó là đề xuất perp DEX dạng sharded trên Solana của Anatoly Yakovenko, gồm Router (margin, tài sản thế chấp, định tuyến) và Slab (động cơ perp do LP vận hành).
Router và Slab khác nhau thế nào?
Router quản trị vốn và rủi ro ở cấp danh mục, còn Slab chịu trách nhiệm khớp lệnh và thanh toán tự chủ. Cách tách lớp giúp mở rộng và tối ưu hiệu quả vốn.
HIP-3 của Hyperliquid yêu cầu gì để triển khai perp?
Người dùng cần staking từ 500.000 HYPE, tương đương khoảng 18,2 triệu USD tại thời điểm công bố, để triển khai perp permissionless với tham số độc lập.
Hyperliquid có thực sự hút người dùng từ Solana?
Theo VanEck, Hyperliquid chiếm 35% doanh thu blockchain tháng 7 và “lôi kéo người dùng giá trị cao từ Solana”, nhờ sản phẩm đơn giản, hiệu quả.
Aster có vượt Hyperliquid về khối lượng không?
Theo DefiLlama, Aster dẫn đầu 24 giờ với 14,5 tỷ USD, nhưng 30 ngày Hyperliquid đạt 309 tỷ USD, gấp đôi Aster ở mức 145 tỷ USD.
