Dự luật Scam Farms Marque and Reprisal Authorization Act of 2025 đề xuất cho phép Tổng thống Hoa Kỳ cấp thư ủy nhiệm tư thù để thuê “neo-privateers” truy đuổi, tịch thu tài sản và trừng phạt tội phạm mạng đe dọa an ninh quốc gia.
Dự luật phục hồi cơ chế từ thế kỷ 18, mở đường cho hợp tác công–tư trong săn lùng tội phạm mạng, đồng thời liên kết với cơ chế tịch thu tài sản có thể bổ sung vào dự trữ Bitcoin và kho dự trữ tiền điện tử quốc gia theo sắc lệnh mới.
- Dự luật trao quyền cấp thư ủy nhiệm tư thù cho Tổng thống để huy động lực lượng tư nhân có vũ trang chống tội phạm mạng.
- Mục tiêu gồm: trộm tiền điện tử, lừa đảo pig butchering, ransomware, đánh cắp danh tính, xâm nhập trái phép, buôn bán mật khẩu, cài mã độc.
- Tài sản tịch thu có thể hợp pháp bổ sung vào dự trữ Bitcoin/quốc gia, trong bối cảnh 142 triệu USD thất thoát tháng 7 và hơn 3 tỷ USD từ đầu 2025.
Dự luật Scam Farms Marque and Reprisal Authorization Act of 2025 là gì?
Đây là dự luật do Hạ nghị sĩ Arizona David Schweikert giới thiệu tháng 8, cho phép Tổng thống Hoa Kỳ cấp thư ủy nhiệm tư thù cho lực lượng tư nhân được vũ trang để đối phó tội phạm mạng đe dọa Hoa Kỳ.
Dự luật xem các chiến dịch lừa đảo, tống tiền, ăn cắp dữ liệu là hành vi tương tự “hành động chiến tranh” chống lại Hoa Kỳ. Nếu thông qua, nó có thể định hình lại cách Hoa Kỳ phối hợp khu vực tư nhân trong truy bắt, tịch thu tài sản và phòng thủ không gian mạng với cơ chế pháp lý đặc thù.
Neo-privateers là gì trong bối cảnh dự luật?
Neo-privateers là thực thể tư nhân được nhà nước trao quyền, trang bị và hợp đồng để thực hiện nhiệm vụ chống tội phạm mạng theo thư ủy nhiệm.
Khác với nhà thầu an ninh mạng thông thường, neo-privateers có quyền “dùng mọi biện pháp hợp lý cần thiết” để tịch thu tài sản, bắt giữ hoặc “trừng phạt” cá nhân bị Tổng thống xác định là mối đe dọa. Cơ chế này nhấn mạnh trách nhiệm theo hợp đồng nhà nước, giám sát liên bang và phạm vi hoạt động được ủy quyền cụ thể trong thư ủy nhiệm.
Dự luật trao cho Tổng thống những quyền hạn nào?
Dự luật cho phép Tổng thống cấp thư ủy nhiệm cho “các cá nhân tư nhân được trang bị và vũ trang” để truy bắt, tịch thu tài sản và áp dụng biện pháp trừng phạt với tội phạm mạng bị xác định là đe dọa.
Thư ủy nhiệm có thể quy định mục tiêu, phạm vi, giới hạn, và cách thức sử dụng vũ lực “trong phạm vi hợp lý cần thiết”. Về thực thi, các tài sản bị tịch thu trong điều tra có thể bị tòa án tuyên tịch thu, chuyển về chính phủ theo quy trình dân sự/hình sự hiện hành của Bộ Tư pháp Hoa Kỳ (DOJ Asset Forfeiture Program).
Những hành vi nào bị nhắm đến như mối đe dọa?
Danh mục gồm: trộm tiền điện tử, lừa đảo pig butchering, tấn công ransomware, đánh cắp danh tính, truy cập trái phép nhằm lấy dữ liệu nhạy cảm/cơ mật, buôn bán mật khẩu trực tuyến, và cài mã độc kiểm soát máy tính.
Dự luật định danh các mối đe dọa này là bất thường, nghiêm trọng, gây hại kinh tế và an ninh quốc gia. Bối cảnh thực tế: tháng 7, thiệt hại tiền điện tử vì hacker vượt 142 triệu USD; từ đầu 2025 đến nay, con số bị đánh cắp đã quá 3 tỷ USD, cho thấy quy mô và tốc độ leo thang của tội phạm mạng xuyên biên giới.
“Các doanh nghiệp tội phạm sử dụng tội phạm mạng và lao động cưỡng bức là mối đe dọa bất thường và nghiêm trọng đối với an ninh kinh tế và quốc gia của Hoa Kỳ.”
– H.R. 4988, 119th Congress, 08/2025, US Congress
Vì sao đây là sự hồi sinh của thư ủy nhiệm tư thù thế kỷ 18?
Dự luật phục hồi cơ chế thư ủy nhiệm (letters of marque and reprisal) từng dùng ở thế kỷ 18, cho phép tư nhân hành động thay mặt quốc gia trong bối cảnh chiến tranh và tịch thu tài sản đối phương.
Trong môi trường số, “đối phương” là các tổ chức tội phạm mạng và có thể cả các nhóm do nhà nước hậu thuẫn. Việc hồi sinh công cụ lịch sử này mở ra tiền lệ đặc biệt: nhà nước ủy quyền một phần quyền lực cưỡng chế cho tư nhân trong không gian mạng, đòi hỏi chuẩn mực giám sát và trách nhiệm giải trình cao.
“Quốc hội có quyền tuyên chiến, cấp thư ủy nhiệm tư thù và trả thù, và đặt ra quy tắc về việc tịch thu trên bộ và trên biển.”
– Hiến pháp Hoa Kỳ, Điều I, Khoản 8, Điểm 11 (U.S. Constitution, Article I, Section 8, Clause 11)
Những hệ lụy pháp lý, nhân quyền và kiểm soát là gì?
Ủy quyền cho tư nhân sử dụng vũ lực và tịch thu tài sản đặt ra rủi ro về lạm quyền, sai mục tiêu, và tranh chấp thẩm quyền xuyên biên giới.
Cần khung kiểm toán độc lập, tiêu chí nhắm mục tiêu minh bạch, quy trình phê chuẩn nhiệm vụ, và giới hạn rõ ràng về sử dụng vũ lực, đặc biệt trong không gian số nhiều chủ thể. Cơ chế khiếu nại, bồi thường, và tuân thủ luật quốc tế/các hiệp ước dẫn độ là thiết yếu để tránh xung đột pháp lý.
Tài sản bị tịch thu có thể chảy vào dự trữ Bitcoin quốc gia ra sao?
Sắc lệnh do Tổng thống Donald Trump ký tháng 1 thiết lập dự trữ Bitcoin và tiền điện tử của Hoa Kỳ, chỉ được tích lũy theo chiến lược trung lập ngân sách hoặc qua tịch thu tài sản.
Như vậy, nếu dự luật được thông qua, các vụ tịch thu do lực lượng được ủy nhiệm hỗ trợ, sau khi tòa án tuyên tịch thu, có thể bổ sung vào kho dự trữ tiền điện tử quốc gia. Đây là kênh hợp pháp hóa dòng tài sản số thu hồi từ tội phạm, gắn với chiến lược dự trữ không tạo áp lực ngân sách.
Các vụ thu giữ gần đây minh họa điều gì?
Tháng 7, chính phủ Hoa Kỳ khởi kiện dân sự để yêu cầu quyền sở hữu hơn 20 Bitcoin (BTC), định giá hơn 2,3 triệu USD, bị FBI Dallas thu giữ trong chiến dịch nhắm nhóm ransomware Chaos. Cùng tháng, DOJ tịch thu 1 triệu USD từ nhóm BlackSuit.
Tháng 8, DOJ ủy quyền tịch thu 2,8 triệu USD tiền điện tử từ ví do Ianis Aleksandrovich Antropenko kiểm soát, bị truy tố vì tấn công ransomware. Các sự kiện này cho thấy chuỗi giá trị: điều tra, thu giữ, xử lý tòa án, và khả năng chuyển tài sản vào dự trữ theo khung pháp lý hiện hành.
Tác động tiềm tàng với an ninh mạng và khu vực tư nhân?
Nếu thực thi chặt chẽ, mô hình có thể tăng áp lực lên chuỗi cung ứng tội phạm mạng, cắt nguồn tài chính và răn đe toàn cầu.
Tuy vậy, khu vực tư nhân cần năng lực điều tra số, phản ứng sự cố, chuỗi lưu giữ bằng chứng, và bảo hiểm trách nhiệm pháp lý. Việc phối hợp với liên bang, tiêu chuẩn kỹ thuật, và chia sẻ tình báo phải đồng bộ để tránh chồng chéo, sai mục tiêu hoặc rủi ro leo thang ngoài ý muốn.
So sánh với các công cụ hiện hành (FBI/DOJ, bug bounty, OFAC)?
Các công cụ hiện có như điều tra liên bang, tịch thu tài sản, lệnh trừng phạt OFAC và chương trình bug bounty đã tạo khung phòng thủ, nhưng neo-privateers bổ sung lớp “tấn công hợp pháp” được ủy quyền.
Bug bounty thúc đẩy tìm lỗ hổng phòng thủ; OFAC gây sức ép kinh tế; điều tra liên bang bảo đảm tính pháp lý tố tụng. Thư ủy nhiệm nếu được kiểm soát tốt có thể tăng tốc truy vết, thu hồi tài sản xuyên biên giới, song cần cơ chế giám sát và phối hợp quốc tế chặt chẽ để không xung đột pháp lý.
| Cơ chế | Chủ thể | Mục tiêu chính | Ưu điểm | Rủi ro/Thách thức |
|---|---|---|---|---|
| Thư ủy nhiệm (đề xuất) | Tư nhân được ủy quyền | Thu hồi tài sản, răn đe | Linh hoạt, quy mô nhanh | Lạm quyền, xung đột pháp lý |
| Thực thi liên bang (FBI/DOJ) | Cơ quan nhà nước | Tố tụng, tịch thu | Tính pháp lý cao | Quy trình kéo dài |
| Bug bounty/phòng thủ | Nhà nghiên cứu bảo mật | Giảm lỗ hổng | Phòng ngừa hiệu quả | Không thu hồi tài sản |
| Trừng phạt OFAC | Bộ Ngân khố | Phong tỏa tài chính | Sức ép vĩ mô | Lách trừng phạt, thực thi khó |
Kịch bản triển khai, giám sát và chỉ số cần theo dõi?
Khi triển khai, cần quy trình phê duyệt thư ủy nhiệm, chuẩn ROE (quy tắc dùng lực), tiêu chí mục tiêu và báo cáo minh bạch theo kỳ.
Các chỉ số: số vụ thu hồi tài sản, thời gian từ phát hiện đến tịch thu, tỷ lệ thành công tố tụng, tỷ lệ khiếu nại/hậu quả ngoài ý muốn, giá trị tài sản chuyển vào dự trữ. Ngoài ra, theo dõi tương tác quốc tế, phản ứng đối tác và khả năng răn đe đối với nhóm ransomware, lừa đảo pig butchering.
Ý nghĩa với chiến lược dự trữ Bitcoin và tiền điện tử quốc gia?
Dòng tài sản số tịch thu hợp pháp là kênh tăng dự trữ mà không làm phình ngân sách, phù hợp định hướng trung lập ngân sách.
Nếu quy mô thu hồi theo tháng đạt hàng trăm triệu USD trong giai đoạn cao điểm tội phạm mạng, dự trữ có thể tăng đều, đi kèm yêu cầu quản trị rủi ro lưu ký, biến động giá, và thanh khoản. Bài học từ thực thi tịch thu gần đây cho thấy năng lực thu hồi thực tế đã tồn tại, cần khuôn khổ phối hợp chặt chẽ hơn để tối ưu hóa.
Những câu hỏi thường gặp
Dự luật có cho phép dùng vũ lực không giới hạn không?
Không. Dự luật nêu “mọi biện pháp hợp lý cần thiết” trong phạm vi thư ủy nhiệm. Thực thi phải chịu giám sát liên bang và tuân thủ luật liên quan.
Tài sản tiền điện tử bị thu giữ được xử lý thế nào?
Sau thu giữ, chính phủ có thể yêu cầu tòa tuyên tịch thu. Khi được phán quyết, tài sản có thể chuyển cho chính phủ và bổ sung vào dự trữ theo sắc lệnh hiện hành.
Những loại tội phạm mạng nào bị nhắm đến trực tiếp?
Trộm tiền điện tử, lừa đảo pig butchering, ransomware, đánh cắp danh tính, truy cập trái phép lấy dữ liệu nhạy cảm/cơ mật, buôn bán mật khẩu, và phát tán mã độc.
Dự luật có thay thế vai trò FBI/DOJ không?
Không. Đây là lớp bổ sung. FBI/DOJ vẫn chủ trì điều tra, tố tụng và tịch thu; neo-privateers hoạt động trong phạm vi được ủy nhiệm và giám sát.
Vì sao dự luật liên quan đến dự trữ Bitcoin quốc gia?
Vì sắc lệnh tháng 1 cho phép tích lũy dự trữ qua tịch thu tài sản. Thu hồi từ tội phạm mạng có thể trở thành nguồn bổ sung hợp pháp cho kho dự trữ.
