Bitcoin suy yếu bất thường trong Q4 do bán tháo từ cá voi, điều chỉnh thuế cuối năm và thanh khoản bị siết bởi USD mạnh; nhịp hồi chỉ bền khi lực bán hạ nhiệt.
So với quy luật mùa vụ thường tích cực, BTC đang kém nổi bật: vàng tăng khoảng 60% so với 10% của BTC, và BTC còn thua S&P 500, Nasdaq. Từ tháng 10, BTC tách nhịp khỏi cổ phiếu, làm dấy lên nhiều luận điểm giải thích đà giảm.
- Áp lực bán từ cá voi và cân đối vị thế/thuế cuối năm là động lực giảm chính, theo Fidelity và dữ liệu on-chain.
- Thanh khoản suy yếu do USD mạnh (DXY) khiến tâm lý risk-off, gia tăng đà điều chỉnh ngắn hạn.
- Q4 vẫn có cửa hồi kỹ thuật nếu thanh khoản cải thiện, nhưng xu hướng tăng bền phụ thuộc lực bán của cá voi hạ nhiệt.
Bitcoin đang yếu hơn vàng và cổ phiếu trong mùa Q4 vốn dĩ thường tích cực
Hiệu suất năm nay cho thấy vàng vượt trội BTC gần 6 lần, khoảng 60% so với 10% của BTC, theo dữ liệu biểu đồ so sánh trên TradingView. BTC cũng kém S&P 500 và Nasdaq. Nhịp “decouple” mạnh từ tháng 10 làm cộng đồng đưa ra nhiều giả thuyết cho chuỗi sụt giảm.
Chênh lệch hiệu suất tạo hiệu ứng xoay vòng dòng vốn: nhà đầu tư cân nhắc tài sản phòng thủ như vàng khi USD mạnh và lợi suất cao, trong khi tài sản rủi ro như tiền điện tử chịu sức ép. Điều này củng cố áp lực ngắn hạn lên BTC ngay cả khi Q4 thường tích cực theo mùa vụ.
Bên cạnh yếu tố vĩ mô, thị trường còn chịu tác động từ cung nội tại: dòng bán của nhóm nắm giữ dài hạn và cấu trúc thanh khoản mỏng, khiến các nhịp bán lớn đẩy giá đi xa hơn bình thường.
Dòng bán từ cá voi và nhóm nắm giữ dài hạn đang chi phối nguồn cung
Dữ liệu on-chain cho thấy Long-term Holders đã phân phối kể từ tháng 7, gia tăng nguồn cung lên sàn và chặn các nỗ lực hồi. Luận điểm phổ biến là “cá voi OG” chốt lời sau nhiều năm nắm giữ khi BTC đạt vùng cao.
Tuy vậy, một góc nhìn phản biện từ PlanB cho rằng phần lớn lượng bán gần đây đến từ người mua năm 2024 quanh vùng 60K–70K USD, không hẳn từ “OG Whale”. Luồng cung từ nhóm này có xu hướng nhạy cảm với biến động, dễ kích hoạt khi giá suy yếu.
Sự trái chiều giữa hai nhóm giải thích vì sao áp lực bán diễn ra theo đợt, xen kẽ những nhịp hồi ngắn nhưng thiếu lực đẩy để chuyển thành xu hướng tăng bền.
Luận điểm thuế của Fidelity giải thích áp lực cuối năm một cách thuyết phục
Chris Kuiper, Phó Chủ tịch Nghiên cứu tại Fidelity Digital Assets, cho rằng đợt bán tháo phản ánh cân đối thuế cuối năm và xoay vòng sang lựa chọn hấp dẫn hơn. Điều này phù hợp bối cảnh nhà đầu tư chốt lợi nhuận để tối ưu hóa nghĩa vụ thuế.
“Những Holder dài hạn đang thực hiện các thay đổi về thuế và vị thế vào cuối năm, chấp nhận dừng lại với mức lợi nhuận hiện có.”
– Chris Kuiper, Phó Chủ tịch Nghiên cứu, Fidelity Digital Assets, 2024, nguồn: X (Twitter) – https://x.com/ChrisJKuiper/status/1988608974590009629
Theo Kuiper, tín hiệu “Supply Active” chưa cho thấy kiệt quệ bán, thường giảm trong thị trường tăng giá khi cá voi phân phối vào các nhịp hồi và tăng trở lại ở thị trường giảm. Điều này ám chỉ áp lực cung vẫn hiện hữu.
Khi yếu tố thuế và tái cân bằng danh mục trùng pha với USD mạnh, các nỗ lực nâng giá của BTC dễ bị bào mòn, kéo dài giai đoạn lình xình trước khi xác lập hướng đi mới.
Thanh khoản suy yếu và USD mạnh đang tạo tâm lý risk-off rõ rệt
Ở góc độ ngắn hạn, Willy Woo liên hệ lực cản gần đây với vấn đề thanh khoản, nhấn mạnh đà mạnh lên của chỉ số DXY. USD mạnh thường tương ứng với tâm lý né rủi ro, bất lợi cho tài sản rủi ro như tiền điện tử.
“DXY cao (đồng USD mạnh) đồng nghĩa dòng tiền tìm đến an toàn và tâm lý giảm ưa rủi ro của nhà đầu tư.”
– Willy Woo, Nhà phân tích BTC, 2024, nguồn: X (Twitter) – https://x.com/woonomic/status/1988702458185756739
Ông cũng lưu ý USD vẫn được coi là “nơi trú ẩn an toàn” trong khung thời gian hiện tại, bất chấp sự suy giảm giá trị theo dài hạn. Khi DXY đi lên, thanh khoản toàn thị trường dễ co lại, khiến biến động giá bị khuếch đại.
Ở chiều ngược lại, đa số chuyên gia vĩ mô kỳ vọng việc chấm dứt nguy cơ “shutdown” của chính phủ Hoa Kỳ sẽ mang lại một phần “liquidity relief”. Mức độ và độ trễ tác động vẫn cần theo dõi.
Kịch bản Q4: nhịp hồi kỹ thuật có thể xảy ra nếu thanh khoản cải thiện
Một cú hồi giảm đau vẫn “nằm trong kịch bản” nếu điều kiện thanh khoản được cải thiện. Tuy nhiên, một con sóng tăng bền vững phụ thuộc vào việc lực bán của cá voi hạ nhiệt, giảm bớt nguồn cung treo lơ lửng.
Khi thanh khoản tốt hơn, các cú hồi dễ thành công hơn do hấp thụ được cung ngắn hạn. Nhưng để đảo xu hướng, thị trường cần bằng chứng cho thấy nhóm LTH thu hẹp phân phối, và dòng tiền quay lại chấp nhận rủi ro.
Tín hiệu xác nhận có thể đến từ số liệu on-chain như giảm áp lực bán của ví lớn, hoặc các phiên hút ròng mạnh trên sàn giao dịch, song đến nay tín hiệu kiệt cung vẫn chưa rõ ràng.
Phân phối kiểu “BTC IPO moment” có thể là bước trưởng thành của thị trường
Một số nhà phân tích ví giai đoạn hiện tại như “thời điểm IPO” của BTC: phân phối theo kiểu IPO, khi cá voi cũ bán dần cho ETF và các kho bạc doanh nghiệp. Sau khi hoàn tất phân phối, động lực tăng mới có thể hình thành.
Luận điểm này cho rằng sự chuyển giao từ tay nhà đầu tư đầu sớm sang các định chế giúp cấu trúc sở hữu bền vững hơn, giảm biến động về sau. Trong quá trình này, thị trường có thể chứng kiến dao động mạnh và hiệu suất kém tương đối.
Dù vậy, luận điểm còn cần kiểm chứng bằng dữ liệu: dòng vào ETF, tốc độ rút ví lạnh, và nhịp phân phối của LTH. Khi các khối này ổn định, xác suất hình thành đáy trung hạn tăng lên.
Dữ liệu on-chain củng cố nhận định: kiệt sức bán chưa kết thúc
Chỉ báo “Supply Active” thường giảm trong các pha tăng khi cá voi bán vào nhịp hồi, và tăng trong thị trường giảm. Theo quan sát gần đây từ Glassnode, dấu hiệu kiệt sức bán vẫn chưa rõ rệt, hàm ý áp lực cung còn dai dẳng.
Điều đó giải thích vì sao các cú nảy khỏi vùng hỗ trợ thiếu tiếp diễn. Mỗi nhịp hồi, nguồn cung từ ví lớn nhanh chóng trấn áp, khiến động lượng suy yếu sớm.
Nhà đầu tư cần theo dõi sự dịch chuyển của nguồn cung lâu năm, lượng vào/ra sàn và chênh lệch cung-cầu quanh các vùng 60K–70K USD để đánh giá độ bền của các cú hồi.
Lý do vàng vượt trội YTD so với BTC theo dữ liệu thị trường
Theo biểu đồ so sánh trên TradingView, vàng tăng khoảng 60% tính từ đầu năm, trong khi BTC đạt 10%. Trong bối cảnh biến động vĩ mô, tài sản phòng thủ có lợi thế tương đối, đặc biệt khi DXY tăng và nhà đầu tư muốn giảm rủi ro.
BTC cũng kém S&P 500 và Nasdaq, trái ngược mối tương quan cao thường thấy với cổ phiếu. Sự tách nhịp từ tháng 10 khiến kỳ vọng Q4 “thường xanh” bị thử thách.
Điểm mấu chốt: hiệu suất tương đối kém của BTC không phủ nhận khả năng hồi; nhưng để thiết lập xu hướng tăng mới, thị trường cần tập hợp cả cải thiện thanh khoản và giảm áp lực phân phối từ ví lớn.
Những câu hỏi thường gặp
Vì sao BTC yếu trong Q4 này?
Kết hợp nhiều yếu tố: bán ra từ cá voi/LTH, cân đối thuế cuối năm, xoay vòng danh mục và thanh khoản yếu do USD mạnh. Nhìn chung, rủi ro vĩ mô đè nặng tài sản rủi ro.
Q4 còn cơ hội hồi không?
Có. Một nhịp hồi giảm đau có thể xuất hiện nếu thanh khoản cải thiện. Nhưng sóng tăng bền vững cần lực bán từ cá voi hạ nhiệt để giảm nguồn cung treo.
DXY ảnh hưởng BTC như thế nào?
DXY mạnh phản ánh dòng tiền tìm an toàn, giảm khẩu vị rủi ro. Điều này thường bất lợi cho BTC và tài sản rủi ro, theo quan sát của nhà phân tích Willy Woo.
Luận điểm thuế của Fidelity nói gì?
Chris Kuiper (Fidelity Digital Assets) cho rằng nắm giữ dài hạn đang chốt lời và điều chỉnh vị thế vì lý do thuế cuối năm, đồng thời xoay sang lựa chọn khác hấp dẫn hơn.
“BTC IPO moment” nghĩa là gì?
Đó là luận điểm ví giai đoạn hiện tại như phân phối kiểu IPO: cá voi cũ bán dần cho ETF và các kho bạc. Khi phân phối hoàn tất, thị trường có thể có dư địa tăng mới.
