Web5 là một bước phát triển mới mang tính đột phá, kết hợp ưu điểm của Web2 và Web3, nhằm thiết lập nền tảng web phi tập trung, trao quyền sở hữu danh tính kỹ thuật số và dữ liệu cá nhân về tay người dùng.
Web5 sử dụng mạng Bitcoin duy nhất để vận hành, tập trung xây dựng các nhân dạng phi tập trung (Decentralized Identities) và cơ chế lưu trữ dữ liệu an toàn, giúp người dùng dễ dàng kiểm soát thông tin cá nhân trong không gian số.
- Web5 là sự tích hợp Web2 và Web3 với nền tảng phi tập trung và danh tính tự chủ.
- Công nghệ chủ đạo của Web5 gồm DIDs, Verifiable Credentials, Decentralized Web Nodes và Self-Sovereign Identity Service.
- Web5 nhằm trao lại quyền kiểm soát dữ liệu cá nhân cho người dùng, nâng cao tính riêng tư và bảo mật trên môi trường số.
Sao lại là Web5 thay vì Web4?
Web5 được tạo ra như một bước nhảy vọt trong marketing và công nghệ, biểu thị sự phát triển vượt trội so với Web3 và Web2. Jack Dorsey giải thích Web5 là sự tổng hợp trực tiếp của Web2 và Web3, không qua bước Web4, nhằm nhấn mạnh điểm đột phá trong cách tiếp cận dữ liệu và danh tính số.
Sự cải tiến này tương tự cách Apple nhảy qua iPhone 9 để đến iPhone 10, minh chứng cho chiến lược truyền thông và công nghệ được tối ưu hóa nhằm tạo ra một web hoàn toàn khác biệt, không đơn thuần là phiên bản tiếp theo.
Web5 và Web3 khác nhau thế nào?
Khác với Web3 sử dụng nhiều blockchain để mã hóa toàn bộ dữ liệu, Web5 chỉ sử dụng duy nhất mạng Bitcoin – hệ thống phi tập trung bậc nhất hiện nay – để vận hành nền tảng.
Jack Dorsey cũng là người ủng hộ mạnh mẽ Bitcoin, chọn nó làm nền móng cho Web5 nhằm tập trung hoàn toàn vào quyền sở hữu danh tính số và dữ liệu cá nhân của người dùng, thay vì phân tán hiệu suất kém trên số lượng lớn blockchain khác.
Disrupting “Big Tech” is exactly what’s needed and what I want. No one technology alone will do that though.
Jack Dorsey, CEO TBD, 12/8/2021
Web5 sẽ giải quyết những vấn đề gì?
Trong mô hình Web2 hiện tại, dữ liệu cá nhân người dùng bị lưu trữ rải rác trong nhiều cơ sở dữ liệu của các công ty truyền thông lớn. Dù có nhiều quy định bảo vệ dữ liệu như GDPR, việc đảm bảo an toàn trên quy mô rộng lớn là điều quá khó khăn.
Web5 được thiết kế để trao lại quyền kiểm soát thông tin và danh tính kỹ thuật số cho chính người dùng, giúp họ sở hữu và quyết định cách sử dụng dữ liệu của mình thay vì bị các bên thứ 3 quản lý.
Decentralized Identities (Nhân dạng phi tập trung) là gì?
Decentralized Identities là nhân dạng số do người dùng sở hữu và kiểm soát trực tiếp, có thể sử dụng linh hoạt trên nhiều nền tảng mạng social phi tập trung mà không cần tạo tài khoản mới mỗi lần.
Ví dụ điển hình, Alice sở hữu một ví điện tử chứa nhân dạng phi tập trung của mình, giúp cô đăng nhập mọi mạng social phi tập trung bằng một danh tính duy nhất, đồng thời dữ liệu bài viết được lưu giữ trên web node cá nhân của cô.
Web5 hoạt động thế nào?
Web5 vận hành dựa trên 4 trụ cột công nghệ chính: Decentralized Identifiers (DIDs), Verifiable Credentials (VCs), Decentralized Web Nodes (DWNs) và Self-Sovereign Identity Service (SSIS), cho phép lưu trữ và quản lý danh tính, dữ liệu phi tập trung một cách an toàn và hiệu quả.
Như CEO Jack Dorsey chia sẻ, Web5 tận dụng công nghệ phi tập trung của Bitcoin để tạo ra một hệ sinh thái cho phép cá nhân kiểm soát dữ liệu riêng mà không lệ thuộc vào bất kỳ nền tảng lớn nào.
Decentralized Identifiers (DIDs)
DIDs cung cấp cho mỗi người dùng một ID duy nhất, do chính họ sở hữu và kiểm soát, thay vì các nền tảng truyền thông social truyền thống như Facebook hoặc Youtube.
Web5 tận dụng mạng lưới ION – một hệ thống DID công khai và phi cấp phép được xây dựng trên Layer 2 của Bitcoin, sử dụng giao thức Sidetree với các trình xác thực đáng tin cậy và không cần Token để vận hành.
Verifiable Credentials (VCs)
Khi có DID, thông tin xác thực cá nhân trở thành Verifiable Credentials – bằng chứng kỹ thuật số có thể xác minh được như chữ ký điện tử hay địa chỉ, giúp bảo đảm tính minh bạch và chính xác cho danh tính số.
Cơ chế này tương tự như phương pháp ZK identity trong Web3, tăng cường bảo mật cho danh tính người dùng.
Decentralized Web Nodes (DWNs)
DWN là kho lưu trữ dữ liệu cá nhân mã hóa và cho phép giao tiếp an toàn giữa các danh tính phi tập trung. Nó được xem như một máy tính phi tập trung, đảm bảo quyền sở hữu dữ liệu cá nhân thuộc về người dùng thay vì các bên thứ 3.
DWNs tạo ra chuẩn mới về lưu trữ dữ liệu và truyền tin nhắn mã hóa, hỗ trợ các tương tác tin cậy trong hệ sinh thái Web5.
Self-Sovereign Identity Service (SSIS)
SSIS là dịch vụ quản lý danh tính phi tập trung, cho phép cá nhân và tổ chức kiểm soát toàn diện các chứng nhận và thông tin nhận dạng của mình.
SSIS phối hợp với DWN và DID để tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động như tạo, đăng ký, thu hồi, trao đổi và xác minh các thông tin chứng nhận ngay trên nền tảng Web5.
This will likely be our most important contribution to the internet. Proud of the team.
Jack Dorsey, CEO TBD, 10/6/2022
Lời kết
Web5 mở ra một tầm nhìn mới cho internet, giúp người dùng sở hữu và kiểm soát dữ liệu cá nhân và danh tính số của mình dựa trên nền tảng phi tập trung Bitcoin. Đây là xu hướng công nghệ cần theo dõi kỹ để nắm bắt cơ hội trong thời đại số.
Để cập nhật tin tức mới nhất và trao đổi chuyên sâu về Web5 và thị trường tiền điện tử, anh em có thể tham gia các kênh chính thức của HC Capital.
Câu hỏi thường gặp
Web5 là gì?
Web5 là nền tảng web phi tập trung mới, kết hợp Web2 và Web3, sử dụng Bitcoin làm nền tảng duy nhất, tập trung tạo danh tính kỹ thuật số và lưu trữ dữ liệu cá nhân phi tập trung.
Web5 khác Web3 như thế nào?
Web5 chỉ dùng mạng Bitcoin để vận hành danh tính và dữ liệu phi tập trung, trong khi Web3 thường sử dụng nhiều blockchain mã hóa toàn bộ dữ liệu và tài sản.
Decentralized Identifiers (DIDs) trong Web5 có ưu điểm gì?
DIDs thuộc quyền sở hữu người dùng, cho phép sinh danh tính số độc lập, dùng chung trên nhiều nền tảng, không lệ thuộc bên thứ 3.
Vai trò của Decentralized Web Nodes (DWNs) là gì?
DWNs lưu trữ dữ liệu mã hóa cá nhân và tạo môi trường giao tiếp tin cậy giữa các danh tính phi tập trung trên Web5.
Self-Sovereign Identity Service (SSIS) hoạt động ra sao?
SSIS hỗ trợ quản lý, cấp phát, thu hồi, xác minh các thông tin chứng nhận danh tính với chuẩn phi tập trung, giúp cá nhân kiểm soát toàn bộ dữ liệu nhận dạng.
