Chính phủ Australia soạn luật siết quản lý sàn Tiền Điện Tử

Australia đề xuất siết chặt khung pháp lý đối với nhà cung cấp dịch vụ tiền điện tử bằng dự thảo luật mở rộng luật tài chính sang sàn giao dịch.

Dự thảo do Trợ lý Bộ trưởng Ngân khố Daniel Mulino công bố, là nền tảng của lộ trình tài sản số, yêu cầu cấp phép tài chính, chuẩn hóa lưu ký, thanh toán và nhắm tới các hoạt động như wrapped Token, hạ tầng công khai và staking.

Australia đang đề xuất điều gì với tiền điện tử?

Australia công bố dự thảo luật đưa sàn tiền điện tử vào khuôn khổ luật tài chính, coi đây là “nền tảng” của lộ trình tài sản số, đồng thời kêu gọi góp ý từ các bên liên quan trước khi hoàn thiện.

Hiện các sàn chỉ cần đăng ký với AUSTRAC nếu chỉ trung gian giao dịch tài sản như Bitcoin; AUSTRAC có khoảng 400 sàn đăng ký, nhiều sàn không hoạt động. Dự thảo dịch chuyển các sàn vào chế độ cấp phép tài chính để tăng chuẩn bảo vệ người dùng.

Theo ông Daniel Mulino, mục tiêu là tạo chắc chắn pháp lý cho doanh nghiệp và niềm tin cho người tiêu dùng, bám sát lộ trình tài sản số do Chính phủ Albanese công bố tháng 3.

Dự thảo sẽ tạo ra những “sản phẩm tài chính” nào?

Dự thảo bổ sung hai loại sản phẩm tài chính theo Corporations Act: “nền tảng tài sản số” và “nền tảng lưu ký được Token hóa”.

Những định nghĩa mới này kéo các sàn và nhà lưu ký vào phạm vi cấp phép AFSL. Cách tiếp cận này nhằm phản ánh đặc thù công nghệ và mô hình nghiệp vụ của tiền điện tử, thay vì áp dụng máy móc khung sản phẩm cũ.

Hệ quả là nhà cung cấp phải đáp ứng tiêu chuẩn tương tự tổ chức tài chính được quản lý, từ quản trị rủi ro, kiểm soát nội bộ đến công bố thông tin và bảo vệ tài sản khách hàng.

Vì sao sàn phải có giấy phép dịch vụ tài chính (AFSL)?

Với hai định nghĩa mới, nhà cung cấp nền tảng tài sản số và nền tảng lưu ký Token hóa phải có AFSL và chịu giám sát bởi Ủy ban Chứng khoán và Đầu tư Australia (ASIC).

Hiện chỉ sàn cung cấp “sản phẩm tài chính” như phái sinh mới phải đăng ký với ASIC. Mở rộng AFSL giúp thống nhất quản lý tất cả sàn giao dịch lưu ký, giảm khoảng trống pháp lý giữa “giao dịch giao ngay” và sản phẩm phái sinh.

Điều này cũng hướng đến tương thích khuyến nghị quốc tế về “cùng hoạt động, cùng rủi ro, cùng quy tắc” của FSB (2023) và IOSCO (2023), tăng khả năng hợp tác giám sát xuyên biên giới.

Dự thảo nhắm đến những hoạt động nào của tiền điện tử?

Dự thảo đưa ra quy tắc mục tiêu cho wrapped Token, hạ tầng Token công khai và staking, kèm bộ nghĩa vụ phù hợp đặc thù tài sản số.

Các yêu cầu sẽ bao gồm tiêu chuẩn lưu giữ tài sản, tách bạch tài sản khách hàng, quy trình bù trừ, thanh toán và xử lý sự cố. Trọng tâm là giảm rủi ro khi nền tảng gộp và nắm giữ tài sản khách hàng mà thiếu bảo vệ thống nhất.

Cách làm này đi cùng xu hướng toàn cầu: EU với MiCA yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ tài sản số (CASP) đảm bảo quản trị rủi ro và bảo vệ tài sản khách hàng, bắt đầu có hiệu lực từng phần từ 2024 (Nguồn: Nghị viện Châu Âu, 2023).

Chế tài vi phạm và ngưỡng miễn trừ được thiết kế ra sao?

Theo thông cáo Bộ Ngân khố Australia, vi phạm có thể bị phạt tới 16,5 triệu USD Australia (10,8 triệu USD), hoặc gấp 3 lần lợi ích có được, hoặc 10% doanh thu năm, tùy mức lớn hơn.

Nền tảng “nhỏ, rủi ro thấp” được miễn trừ nếu giữ dưới 5.000 USD Australia (3.300 USD) cho mỗi khách hàng và tổng giá trị giao dịch dưới 10 triệu USD Australia (6,6 triệu USD) mỗi năm. Cách tiếp cận này phù hợp với quản lý các sản phẩm thanh toán không dùng tiền mặt hiện hành.

Dự thảo không nhằm áp đặt quy định mới lên các đơn vị phát hành tiền điện tử hay các trường hợp tạo, sử dụng tiền điện tử cho mục đích phi tài chính.

Những bài học rủi ro nào được cơ quan quản lý lưu ý?

Cơ quan quản lý nhấn mạnh rủi ro hệ trọng khi nền tảng gộp, nắm giữ tài sản khách hàng nhưng thiếu cơ chế bảo đảm thống nhất, đặc biệt sau loạt sự cố sàn toàn cầu.

Các khuyến nghị năm 2023 của FSB và IOSCO đều yêu cầu áp dụng nguyên tắc quản trị rủi ro tương đương tài chính truyền thống, tách bạch tài sản, kiểm soát xung đột lợi ích và phòng ngừa lạm dụng thị trường (Nguồn: FSB, 2023; IOSCO, 2023).

Những chuẩn này là nền tham chiếu để Australia thiết kế quy tắc mục tiêu cho custody, giao dịch và các mô hình như staking hay wrapped Token.

Lộ trình tham vấn và tác động đến doanh nghiệp, nhà đầu tư?

Đây là bản dự thảo sơ bộ; Bộ Ngân khố kêu gọi góp ý về tính rõ ràng và hiệu quả trước khi tiến xa hơn, nhằm tạo chắc chắn cho doanh nghiệp và niềm tin cho người dùng.

Đối với sàn: cần chuẩn bị thẩm định khoảng cách so với AFSL, tăng cường quản trị rủi ro, tách bạch tài sản khách hàng, cơ chế thanh toán, và báo cáo tuân thủ cho ASIC. Với nhà đầu tư: kỳ vọng bảo vệ tài sản và minh bạch cao hơn.

Về bối cảnh quốc tế, EU MiCA bắt đầu áp dụng với stablecoin từ 2024, còn chế độ cấp phép CASP triển khai từ 2024–2025 (Nguồn: Nghị viện Châu Âu, 2023). Singapore duy trì cấp phép theo Payment Services Act và ban hành hướng dẫn hạn chế khuyến khích nhà đầu tư nhỏ lẻ từ 2023 (Nguồn: Monetary Authority of Singapore, 2023).

Doanh nghiệp cần làm gì ngay bây giờ?

Ưu tiên đánh giá tác động AFSL, lộ trình xin phép, và nâng cấp hệ thống lưu ký, tách bạch tài sản, quản trị bảo mật, thanh toán và dự phòng sự cố.

Rà soát hoạt động staking, wrapped Token, vận hành hạ tầng công khai; củng cố AML/CTF vượt chuẩn đăng ký AUSTRAC; thiết lập quy trình công bố rủi ro và khiếu nại; tham vấn pháp lý và đóng góp ý kiến cho Bộ Ngân khố trong giai đoạn tham vấn.

Những điểm cần theo dõi tiếp theo

Doanh nghiệp nên theo dõi phạm vi định nghĩa “nền tảng tài sản số” và “lưu ký Token hóa”, chi tiết nghĩa vụ tách bạch tài sản, chuẩn lưu ký, và yêu cầu vốn hoặc bảo hiểm nếu có.

Cũng cần quan sát cách dự thảo điều chỉnh các mô hình dịch vụ mới (ví dụ staking dạng ủy thác, liquidity program) để chủ động thiết kế sản phẩm đáp ứng quy tắc mục tiêu.

Sự tương thích với khuyến nghị của FSB/IOSCO và tương quan với MiCA hoặc hướng dẫn của MAS sẽ ảnh hưởng chi phí tuân thủ xuyên biên giới và lựa chọn thị trường hoạt động.

Những câu hỏi thường gặp

Dự thảo có yêu cầu mọi sàn phải xin AFSL không?

Có, nếu sàn rơi vào định nghĩa “nền tảng tài sản số” hoặc “nền tảng lưu ký Token hóa”. Một số nền tảng nhỏ, rủi ro thấp được miễn trừ theo ngưỡng giá trị nắm giữ và giao dịch.

Ngưỡng miễn trừ “nhỏ, rủi ro thấp” là bao nhiêu?

Dưới 5.000 USD Australia (3.300 USD) mỗi khách hàng và dưới 10 triệu USD Australia (6,6 triệu USD) mỗi năm. Mô hình vượt ngưỡng cần tuân thủ đầy đủ và xin AFSL.

Ai sẽ giám sát các sàn sau khi cấp phép?

ASIC là cơ quan giám sát khi nhà cung cấp có AFSL. AUSTRAC vẫn liên quan đến AML/CTF, nhưng cấp phép và giám sát hoạt động tài chính thuộc ASIC.

Dự thảo có tác động đến nhà phát hành Token không?

Bộ Ngân khố cho biết dự thảo không đặt quy tắc mới với bên phát hành tiền điện tử hay trường hợp sử dụng cho mục đích phi tài chính.

Khi nào quy định mới có hiệu lực?

Chưa công bố ngày hiệu lực. Đây là bản sơ bộ và đang lấy ý kiến. Sau tham vấn, chính phủ sẽ hoàn thiện nội dung, thông qua quốc hội và công bố lộ trình áp dụng.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.