Tiền điện tử Trung Quốc chịu áp lực giảm phát do chiến tranh giá ngày càng căng thẳng

Doanh nghiệp Trung Quốc đang đối mặt với cuộc chiến giảm giá quyết liệt, gây áp lực lớn lên doanh thu và việc làm trên thị trường nội địa.

Tình trạng này tạo ra hiện tượng “involution”, khiến nền kinh tế tuy có tăng trưởng nhưng kém sức sống thực chất, đồng thời làm dấy lên lo ngại về khả năng phục hồi và nguy cơ mất cân đối cung cầu.

Tại sao doanh nghiệp Trung Quốc lại rơi vào cuộc chiến giảm giá quyết liệt?

Chuyên gia Alicia Garcia Herrero – Kinh tế trưởng Ngân hàng Natixis châu Á – Thái Bình Dương, cho biết nhiều công ty Trung Quốc dù tăng sản lượng bán hàng nhưng bị giảm mạnh giá bán, khiến doanh thu suy giảm nghiêm trọng. Cáo buộc này dựa trên báo cáo phân tích 2.500 doanh nghiệp niêm yết, cảnh báo về áp lực duy trì thị phần bằng cách giảm giá không bền vững.

“Bề ngoài có vẻ chiếm lĩnh thị trường, nhưng thực chất doanh nghiệp đang trả giá rất đắt để duy trì vị thế.”

Alicia Garcia Herrero, Kinh tế trưởng Natixis khu vực châu Á – Thái Bình Dương (2025)

Tình trạng này không chỉ phổ biến trong lĩnh vực sản xuất, mà còn xuất hiện ở đa ngành nghề như xe điện, café, bất động sản thương mại. Giá cả giảm sâu tạo ra gian đoạn cạnh tranh khốc liệt, nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc duy trì doanh thu và việc làm.

Hiện tượng “involution” là gì và tác động như thế nào tới nền kinh tế Trung Quốc?

“Involution” ám chỉ tình trạng cạnh tranh nội bộ gay gắt đến mức không tạo ra giá trị mới, gây trì trệ và kém hiệu quả. Chuyên gia Larry Hu tại Macquarie nhận định, mặc dù nền kinh tế Trung Quốc vẫn tăng trưởng, nhưng sức sống thật sự đang yếu đi do thị trường việc làm tăng trưởng chậm nhất từ trước đến nay.

“Với ‘involution’, kinh tế Trung Quốc lạnh lùng hơn nhiều so với các con số tăng trưởng công bố.”

Larry Hu, Kinh tế trưởng Macquarie Trung Quốc (2025)

Điều này thể hiện qua việc các công ty niêm yết trên sàn A-share năm 2024 chỉ tăng số lượng nhân viên 1%, thấp nhất trong lịch sử. Cạnh tranh phá giá không chỉ làm giảm lợi nhuận mà còn làm chậm tiến trình tái cấu trúc và nâng cao năng lực doanh nghiệp.

Thực trạng cuộc chiến giảm giá tại các ngành trọng điểm ở Trung Quốc hiện nay?

Ngành xe điện là ví dụ điển hình với việc BYD giảm giá bán gần 33%, trong khi mẫu SUV mới của Xiaomi cạnh tranh trực tiếp với Tesla Model Y về giá. Trong lĩnh vực cà phê, Starbucks gặp khó khăn tăng trưởng khi giữ giá 30 nhân dân tệ cho cỡ lớn, còn các đối thủ như Luckin Coffee bán với giá chỉ 9,9 nhân dân tệ.

Ở thị trường bất động sản thương mại, việc tăng giá thuê dẫn đến nhiều căn hộ bỏ trống tại Bắc Kinh theo nhận xét của Rayman Zhang, Giám đốc JLL Bắc Trung Quốc. Toàn cảnh cho thấy áp lực dư thừa công suất và sự suy giảm sức cầu kéo dài.

Chính phủ Trung Quốc đang triển khai những giải pháp nào để cải thiện tình hình?

Chính quyền dự kiến duy trì các chính sách hỗ trợ tại phiên họp Chính trị Bộ Chính trị trước cuối tháng 7. Hai chính sách mới gồm nâng trần thâm hụt ngân sách năm 2025 lên 4% GDP và yêu cầu kiểm soát cạnh tranh “giá thấp, lộn xộn” theo chỉ đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Những biện pháp này nhằm ổn định thị trường, ngăn chặn tình trạng cạnh tranh phá giá gây tổn hại kinh tế, đồng thời chuẩn bị điều kiện tạo sức cầu bền vững hơn trong dài hạn.

Làm thế nào để tăng cầu nội địa đóng vai trò then chốt trong phục hồi kinh tế?

Chuyên gia Larry Hu nhấn mạnh rằng tăng trưởng nhu cầu tiêu dùng là điều kiện cần thiết để giảm thiểu cạnh tranh phá giá, nhất là trong các ngành công nghệ và sản xuất. Tuy nhiên, việc thu hẹp dư thừa công suất tại các nhà máy vẫn còn là thách thức lớn.

Goldman Sachs dự báo 7 ngành trọng điểm gồm điều hòa, pin lithium, xe điện, bán dẫn, thép, máy xây dựng sẽ tăng trưởng từ 0,5% đến 14%, dù một số ngành sản xuất đã vượt quá nhu cầu toàn cầu. Điều này phản ánh sự mất cân đối cung cầu và cần thiết phải có sự điều phối hiệu quả hơn.

Khó khăn cũ được tái hiện, tranh luận về vai trò nhà nước và các yếu tố tài chính

Giống như cách đây 10 năm khi các ngành hàng hóa do nhà nước dẫn dắt gặp tình trạng dư thừa công suất, hiện nay khu vực tư nhân đang sản xuất quá mức, khiến việc hợp nhất, tái cấu trúc gặp khó khăn ngay cả khi có sự hỗ trợ từ chính phủ.

Robin Xing của Morgan Stanley cảnh báo rằng nợ công tiệm cận gần 100% GDP làm hạn chế khả năng kích thích tài khóa lớn từ Bắc Kinh, khiến chính quyền khó triển khai các biện pháp mạnh tay để vực dậy nền kinh tế.

Những câu hỏi thường gặp

Hiện tượng “involution” tác động thế nào đến kinh tế Trung Quốc?

Involution tạo ra sự cạnh tranh nội bộ khốc liệt, giảm hiệu quả tăng trưởng và làm chậm tốc độ tạo việc làm, theo chuyên gia Larry Hu.

Tại sao doanh nghiệp Trung Quốc phải giảm giá sâu sản phẩm?

Do áp lực từ đối thủ cạnh tranh và dư thừa cung, các doanh nghiệp giảm giá nhằm duy trì thị phần nhưng ảnh hưởng tiêu cực tới doanh thu tổng thể.

Chính phủ Trung Quốc đã làm gì để ngăn chặn cạnh tranh phá giá?

Chính quyền nâng trần thâm hụt ngân sách và yêu cầu kiểm soát cạnh tranh giá thấp, bất ổn theo chỉ đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Ngành nào được dự báo tăng trưởng trong bối cảnh hiện nay?

Bảy ngành trọng điểm gồm điều hòa, pin lithium, xe điện, bán dẫn, thép, và máy xây dựng sẽ tiếp tục tăng trưởng từ 0,5% đến 14%, theo Goldman Sachs.

Vấn đề dư thừa sản xuất hiện nay có điểm gì khác so với quá khứ?

Khác biệt lớn là khu vực tư nhân đang giữ vai trò chủ đạo, khiến việc tái cấu trúc khó khăn hơn, đồng thời nợ công cao hạn chế kích thích kinh tế.