Thị trường toàn cầu gần như không phản ứng sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump xác nhận vào thứ 7 rằng lực lượng Hoa Kỳ đã tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran, đồng thời Iran đe dọa sẽ trả đũa khiến quốc gia này “chịu tổn thất nặng nề” trong ngày hôm nay.
Iran cũng đã đóng cửa eo biển Hormuz, tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng nhất thế giới, nơi hơn 20 triệu thùng dầu đi qua mỗi ngày, tương đương khoảng một phần năm thương mại dầu toàn cầu.
Một cú sốc địa chính trị lớn như vậy lại không khiến các trader và nhà đầu tư hoảng loạn. Theo CNBC, phần lớn tin rằng tình hình chỉ giới hạn ở khu vực này, thậm chí nhiều người xem đây là tín hiệu tích cực cho các tài sản rủi ro như tiền điện tử.
Tính đến lúc báo chí đưa tin, chỉ số MSCI World, theo dõi các công ty lớn và vừa ở 23 thị trường phát triển, chỉ giảm nhẹ 0,12%. Sự sụt giảm nhỏ này diễn ra cùng với diễn biến kỳ lạ ở các tài sản “trú ẩn an toàn”. Yên Nhật giảm 0,64% so với USD. Vàng giảm nhẹ 0,23%, hiện ở mức 3.360 USD/ounce. Trong khi đó, chỉ số USD tăng 0,35%. Thông điệp là: thị trường không coi đây là một khủng hoảng.
Trader phớt lờ cảnh báo đóng cửa tuyến dầu của Iran
Dan Ives, giám đốc điều hành tại Wedbush, nhận định cuộc tấn công của Trump vào Iran đã phần nào giảm bớt lo ngại cho nhà đầu tư.
“Thị trường xem việc tấn công Iran như một sự giải tỏa khi mối đe dọa hạt nhân với khu vực đã bị loại bỏ,” ông chia sẻ với CNBC. Ông cũng cho rằng khả năng cuộc xung đột lan rộng rất thấp, gọi đây là tình huống “cầm chừng”.
Peter Boockvar, giám đốc đầu tư tại Bleakley Financial Group, nói với CNBC, “Tất cả phụ thuộc vào cách Iran phản ứng. Nếu họ chấp nhận từ bỏ tham vọng hạt nhân quân sự… thì đây có thể là kết thúc của xung đột và thị trường sẽ ổn định.” Boockvar cũng không tin rằng Iran sẽ thực sự gián đoạn dòng chảy dầu mỏ.
Marko Papic, chiến lược gia trưởng tại GeoMacro Strategy, phân tích nguy cơ thực sự. Nếu Iran chặn eo biển, giá dầu sẽ vượt mức 100 USD, cổ phiếu có thể giảm 10%, và nhà đầu tư sẽ tìm đến các tài sản an toàn. Tuy nhiên, ông nhận định khả năng này rất thấp. “Thị trường trầm lắng do Tehran có rất ít công cụ để trả đũa,” Papic nói.
Đe dọa đóng cửa eo biển của Iran không phải mới. Họ từng đưa ra cảnh báo tương tự vào năm 2018 khi Hoa Kỳ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân. Trước đó, năm 2011 và 2012, Phó Tổng thống Mohammad-Reza Rahimi cũng đã phát đi tín hiệu tương tự. Nhưng không có gì xảy ra. Papic bổ sung, “Tehran hiểu rằng nếu họ đóng eo biển, Hoa Kỳ sẽ trả đũa nhanh chóng, nghiêm khắc và khốc liệt.”
Sự phụ thuộc vào Trung Quốc giới hạn lựa chọn của Iran
Yếu tố giữ cho tình hình ổn định là sự phụ thuộc lớn của Iran vào Trung Quốc trong xuất khẩu dầu. Bắc Kinh không có lợi ích trong việc vùng Vịnh bị gián đoạn. Vandana Hari, sáng lập Vanda Insights, nhận định trên CNBC Squawk Box Asia rằng khả năng Iran đóng eo biển Hormuz là “rất thấp.” Nếu thực sự làm, Iran sẽ biến các quốc gia dầu mỏ láng giềng thành kẻ thù và đẩy toàn bộ nền kinh tế vào nguy cơ.
Andrew Bishop, trưởng bộ phận nghiên cứu chính sách tại Signum Global Advisors, đồng tình. Ông cho rằng Iran không muốn khiêu khích Trung Quốc, tránh nguy cơ bị trả đũa vào cơ sở hạ tầng dầu khí. “Gián đoạn nguồn cung cũng sẽ đặt mục tiêu vào sản xuất dầu nội địa và hạ tầng xuất khẩu của họ,” ông nói, nhấn mạnh Hoa Kỳ và Israel hiện khá “đòi hỏi hành động nhanh”.
Clayton Seigle, thành viên cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, giải thích rằng Trung Quốc không chỉ phụ thuộc vào dầu Iran mà còn phụ thuộc vào toàn khu vực. “Lợi ích quốc gia của họ thực sự đòi hỏi ổn định và giảm leo thang để đảm bảo dòng chảy an toàn của dầu và khí qua eo biển,” ông chia sẻ.
Mặc dù chưa ghi nhận dấu hiệu giảm căng thẳng quân sự hay phong tỏa, Trung tâm Thông tin Hàng hải Chung xác nhận “tàu liên quan đến Hoa Kỳ đã qua lại eo biển Hormuz mà không bị gián đoạn.”
Ed Yardeni, Chủ tịch Yardeni Research, không cho rằng tình hình ảnh hưởng tiêu cực đến xu hướng tăng của thị trường Hoa Kỳ. “Về mặt địa chính trị, Trump đã tái lập khả năng răn đe quân sự của Hoa Kỳ,” ông nói. Yardeni dự đoán chỉ số S&P 500 sẽ đạt 6.500 điểm cuối năm 2025, và sự phá hủy các cơ sở hạt nhân Iran có thể dẫn đến “cuộc chuyển đổi căn bản” trong khu vực.
Hiện tại, nhà đầu tư vẫn xem đây chỉ là lời hù dọa. Thị trường duy trì bình tĩnh. Tiền điện tử ổn định. Dầu vẫn được vận chuyển. Trừ khi Iran thực sự có hành động cụ thể hơn lời nói, tình hình khó có biến động lớn.
