Hai tỷ phú công nghệ Peter Thiel và Michael Saylor đang xây dựng kho bạc tiền điện tử cho doanh nghiệp, nhưng cách tiếp cận khác biệt kéo theo mức rủi ro khác nhau.
Bài viết phân tích chiến lược “all-in Bitcoin” của Saylor so với cách tiếp cận đa dạng hóa của Thiel, rủi ro vòng xoáy tử thần với cổ phiếu kho bạc Bitcoin, và điều kiện nào quyết định chiến lược nào sẽ bền vững.
- Saylor theo đuổi chiến lược dùng vốn cổ phiếu/trái phiếu để mua và giữ Bitcoin, còn Thiel đa dạng hóa qua BTC, ETH và hạ tầng.
- Mô hình “công ty kho bạc Bitcoin” có thể mất đệm định giá khi BTC giảm, kích hoạt vòng xoáy tử thần về vốn và nợ.
- Chênh lệch giữa NAV và giá cổ phiếu là nguồn rủi ro bổ sung; nhà đầu tư cần theo dõi đòn bẩy, thanh khoản, kỳ hạn nợ.
Michael Saylor đang áp dụng chiến lược gì?
Saylor, đồng sáng lập kiêm chủ tịch Strategy (trước đây là MicroStrategy), theo đuổi chiến lược chỉ tập trung vào Bitcoin: liên tục phát hành cổ phiếu/chứng khoán liên kết cổ phần để mua và giữ BTC trên bảng cân đối.
Cơ chế cốt lõi: phát hành vốn mới để mua BTC, kỳ vọng lượng mua lớn góp phần nâng giá BTC, qua đó tăng định giá Strategy, giúp phát hành thêm vốn/ nợ. Chu kỳ lặp lại tạo hiệu ứng đòn bẩy lên tiếp xúc Bitcoin của công ty.
Chiến lược này đã tạo làn sóng “doanh nghiệp kho bạc Bitcoin”. Theo BitcoinTreasuries.net, có 174 công ty đại chúng đang nắm giữ BTC. Tuy nhiên, tập trung duy nhất vào BTC cũng đồng nghĩa rủi ro biến động thị trường truyền trực tiếp vào giá cổ phiếu.
Vì sao cách làm của Strategy được ví như “lỗi tiền vô hạn”?
Vì mô hình phát hành vốn để mua BTC, rồi tận dụng việc định giá tăng để huy động thêm, tạo vòng khuếch đại tài chính gần như tự nuôi.
Trong môi trường giá tăng, cơ chế này tối ưu hóa đòn bẩy và sức mua. Nhưng khi thị trường đảo chiều, bất kỳ suy yếu nào của BTC sẽ làm mỏng đệm định giá, khiến chi phí vốn tăng, khả năng phát hành mới suy giảm, và áp lực nợ/ ký quỹ có thể hiện ra rất nhanh.
Peter Thiel đang theo đuổi chiến lược nào?
Thiel chọn tiếp cận đa dạng: Founders Fund đầu tư 100 triệu USD vào Bitcoin và 100 triệu USD vào Ether tháng 2/2025, đồng thời tham gia các phương tiện/ hạ tầng liên quan như ETHZilla, BitMine Immersion và sàn giao dịch Bullish.
Founders Fund sở hữu 7,5% ETHZilla (từ biotech xoay trục thành phương tiện đầu tư Ether) và 9,1% BitMine Immersion Technologies, đồng hành gọi 250 triệu USD bằng ETH. Thiel cũng hậu thuẫn sàn Bullish, niêm yết ngày 19/08 với định giá 1,15 tỷ USD, thanh toán bằng nhiều stablecoin như USDC và PYUSD.
Cách tiếp cận này phân tán rủi ro giữa tài sản (BTC, ETH) và hạ tầng (sàn, khai thác), tránh phụ thuộc một biến số đơn lẻ như giá BTC, đồng thời giữ biên độ điều chỉnh theo chu kỳ ngành.
Vì sao Thiel tỏ ra thận trọng với Bitcoin?
Trái với quan điểm siêu lạc quan của Saylor, Thiel từng nêu nghi vấn về tác động địa chính trị của Bitcoin đối với USD.
“Tôi tự hỏi liệu lúc này Bitcoin có nên được xem, ít nhất một phần, như một vũ khí tài chính của Trung Quốc chống lại Hoa Kỳ.”
– Peter Thiel, nhà đầu tư và đồng sáng lập PayPal, CNBC, 20/10/2021
Lập trường thận trọng buộc danh mục của ông có mức phòng thủ nhất định: không chỉ sở hữu tài sản, mà còn đầu tư vào hạ tầng và phương tiện đầu tư. Điều này có thể giúp danh mục giữ giá trị tương đối trong biến động vĩ mô hoặc thay đổi chính sách.
“Công ty kho bạc Bitcoin” đang gia tăng: Có phải bong bóng?
Xu hướng các công ty biến bảng cân đối thành kho bạc BTC đang nở rộ, song tính bền vững phụ thuộc vào chu kỳ giá. Những tuần gần đây, mô hình này có dấu hiệu yếu đi khi BTC và cổ phiếu liên quan cùng suy giảm.
Luận điểm “huy động vốn, chuyển thành BTC và chờ giá tăng” đơn giản nhưng nhạy cảm với biến động. Khi BTC giảm gần về mức Bitcoin trên mỗi cổ phần (NAV), phần đệm định giá co lại, cổ phiếu dễ lệch mô hình và khẩu vị vốn của thị trường có thể thay đổi nhanh chóng.
Đây là lúc rủi ro hệ thống xuất hiện: khi chênh lệch giữa NAV và giá cổ phiếu thu hẹp, khả năng huy động vốn suy yếu, trong khi chi phí nợ hoặc áp lực ký quỹ tăng.
“Vòng xoáy tử thần” là gì và kích hoạt ra sao?
Vòng xoáy tử thần xảy ra khi giá cổ phiếu thu hẹp đệm so với NAV, khiến vốn hóa giảm, cửa sổ huy động vốn đóng lại, không thể mở rộng kho bạc hoặc tái cấp vốn nợ; nếu nợ đến hạn hay bị gọi ký quỹ, buộc phải bán BTC.
Đây là vòng phản hồi âm: vốn hóa giảm làm điều kiện huy động xấu đi, kéo theo rủi ro thanh khoản, rồi dẫn đến bán tháo cưỡng bức. Với mô hình đòn bẩy, mọi biến động đổ dồn vào cân bằng tiền mặt và tài sản thế chấp, khiến quản trị rủi ro trở thành điểm sống còn.
Định giá Strategy đang lệch thế nào so với NAV?
Hiện NAV của Strategy bằng khoảng 1,4 lần giá cổ phiếu, thấp hơn nhiều so với gần gấp đôi vào tháng 2, cho thấy đệm định giá đã mỏng đi.
“Không có lời giải thích hợp lý cho chênh lệch đó… Nhà đầu tư đối diện rủi ro không chỉ từ biến động giá Bitcoin mà còn từ bất kỳ yếu tố nào đang dẫn động chênh lệch giữa NAV và giá cổ phiếu… Phần cộng thêm đó là một nguồn rủi ro bổ sung.”
– Bryan Routledge, Giáo sư Tài chính, Đại học Carnegie Mellon, Fortune, 08/02/2025
Khi chênh lệch bị nén, các chương trình phát hành cổ phần/ trái phiếu để mua thêm BTC mất hiệu quả. Nếu lãi suất cao hoặc điều kiện tín dụng thắt chặt, chi phí vốn tăng sẽ khuếch đại áp lực lên mô hình.
Saylor tiếp tục mua BTC khi giá điều chỉnh: tín hiệu gì?
Tuần kết thúc ngày 24/08, Strategy mua thêm 3.081 BTC với 356,9 triệu USD, cho thấy cam kết dài hạn với chiến lược tích lũy.
Việc mua trong điều kiện giá suy giảm phản ánh niềm tin cao và tầm nhìn chu kỳ dài. Song nó cũng làm gia tăng mức độ nhạy cảm của bảng cân đối với biến động giá, đặc biệt nếu cửa sổ huy động vốn trở nên đắt đỏ hơn trong môi trường thị trường kém thuận lợi.
Chiến lược nào có ưu thế trong dài hạn?
Không có đáp án tuyệt đối: chiến lược Saylor tối ưu hóa lợi suất khi thị trường bò tót, còn cách tiếp cận của Thiel có thể trụ vững hơn trong điều kiện điều chỉnh kéo dài.
Yếu tố quyết định gồm: chu kỳ vĩ mô, chính sách tiền tệ, khung pháp lý, khả năng quản trị đòn bẩy và thanh khoản. Với bối cảnh Nhà Trắng hiện thân thiện với tiền điện tử, cửa sổ vốn ngắn hạn vẫn mở, nhưng “mùa đông” tiền điện tử luôn quay lại, là phép thử thật sự cho mỗi mô hình.
Bảng so sánh nhanh: Saylor vs Thiel
Bảng dưới đây tổng hợp khác biệt cốt lõi giữa hai cách tiếp cận.
| Tiêu chí | Michael Saylor / Strategy | Peter Thiel / Founders Fund |
|---|---|---|
| Tài sản mục tiêu | Chỉ Bitcoin | Đa dạng BTC, ETH và hạ tầng |
| Công cụ triển khai | Phát hành cổ phiếu/trái phiếu, mua và giữ BTC | Đầu tư VC, sở hữu phương tiện/ hạ tầng, hậu thuẫn sàn |
| Đòn bẩy | Cao, dựa vào chênh lệch NAV – giá để huy động | Thấp hơn, phân tán rủi ro theo lĩnh vực |
| Tuyên bố công khai | Siêu lạc quan với Bitcoin | Thận trọng về địa chính trị với Bitcoin |
| Rủi ro chính | Vòng xoáy tử thần khi NAV co hẹp | Rủi ro quy định/hoạt động đa lĩnh vực |
Những câu hỏi thường gặp
Công ty kho bạc Bitcoin là gì?
Là doanh nghiệp nắm giữ lượng lớn BTC trên bảng cân đối như một tài sản dự trữ/chiến lược. Theo BitcoinTreasuries.net, có khoảng 174 công ty đại chúng đang nắm BTC, cho thấy xu hướng này đã lan rộng.
Chênh lệch giữa NAV và giá cổ phiếu ảnh hưởng thế nào?
Nếu NAV gần sát giá, đệm định giá mỏng đi, làm khó huy động vốn mới. Theo giáo sư Bryan Routledge (Fortune, 02/2025), chênh lệch này là nguồn rủi ro bổ sung ngoài biến động giá BTC.
Vì sao đa dạng hóa theo cách của Thiel có thể giảm rủi ro?
Danh mục trải rộng giữa tài sản (BTC, ETH) và hạ tầng giúp giảm phụ thuộc một biến số. Khi một mảng suy yếu, mảng khác có thể bù đắp, giúp ổn định đà biến động.
Saylor có tiếp tục mua BTC khi giá giảm không?
Có. Tuần kết thúc 24/08, Strategy mua 3.081 BTC trị giá 356,9 triệu USD, duy trì chiến lược tích lũy bất chấp điều chỉnh.
Bullish đã niêm yết với định giá ra sao?
Bullish niêm yết ngày 19/08 với định giá khoảng 1,15 tỷ USD, thanh toán bằng nhiều stablecoin như USDC và PYUSD, thể hiện niềm tin vào hạ tầng giao dịch tiền điện tử.
