Dự án phòng thủ tên lửa Golden Dome trị giá 175 tỷ USD của chính quyền Trump đã loại bỏ SpaceX của Elon Musk, thay vào đó đưa Amazon của Jeff Bezos vào hợp tác.
Quyết định này được đưa ra sau khi quan hệ giữa Trump và Elon Musk rạn nứt vào tháng 6 năm 2024, dù trước đó Lầu Năm Góc đã cảnh giác về việc SpaceX kiểm soát quá nhiều mạng liên lạc quân sự. Giờ đây, chương trình mở rộng hợp tác với các công ty phòng thủ truyền thống và startup công nghệ.
- Chính quyền Trump chuyển hướng dự án Golden Dome từ SpaceX sang Amazon và các công ty khác.
- Project Kuiper của Amazon được xem xét cung cấp mạng vệ tinh cho hệ thống phòng thủ.
- Thời gian và nguồn lực cho phát triển Golden Dome được đẩy nhanh với sự tham gia của nhiều doanh nghiệp hàng đầu quốc phòng.
Dự án Golden Dome là gì và tại sao SpaceX bị loại bỏ?
Dự án Golden Dome là hệ thống phòng thủ tên lửa dự kiến bảo vệ toàn bộ lãnh thổ Hoa Kỳ với ngân sách 175 tỷ USD. Việc loại SpaceX khỏi trung tâm dự án phản ánh sự đổ vỡ trong quan hệ giữa Elon Musk và Trump đồng thời Lầu Năm Góc lo ngại SpaceX chiếm giữ vị trí quá lớn trong mạng lưới liên lạc quân sự quốc gia.
Trước đó, sau cuộc đối đầu công khai vào ngày 5/6/2024, chính quyền Trump quyết định mở cửa cho các hãng khác cùng tham gia thay vì độc quyền giao SpaceX phát triển toàn diện hệ thống. Theo Reuters, Lầu Năm Góc đã tiếp xúc với Amazon và nhiều công ty công nghệ phòng thủ khác để đa dạng hóa đối tác.
Amazon và Project Kuiper đóng vai trò thế nào trong Golden Dome?
Dù Amazon chỉ mới phóng 78 vệ tinh trong số 3.000 vệ tinh dự kiến cho Project Kuiper, hệ thống này đang được đánh giá cao để cung cấp mạng vệ tinh cho Golden Dome. Jeff Bezos từng khẳng định tiềm năng ứng dụng quân sự cho Kuiper, mặc dù mục tiêu ban đầu là thương mại.
Việc cân nhắc Kuiper là minh chứng cho chiến lược đa dạng đối tác nhằm tăng khả năng bảo vệ “vòm vàng” bao phủ không chỉ Hoa Kỳ mà cả các vùng lãnh thổ liên quan, lấy cảm hứng từ mô hình Iron Dome của Israel nhưng mở rộng hơn nhiều.
Đây là bước đi quan trọng nhằm giảm lệ thuộc vào một nhà thầu, đồng thời tận dụng ưu thế công nghệ từ nhiều công ty, cả truyền thống lẫn startup – General Michael Guetlein, Trưởng dự án Golden Dome (2024).
General Michael Guetlein, Trưởng dự án Golden Dome, tháng 7/2024
Các công ty phòng thủ truyền thống và startup được mời tham gia thế nào?
Lầu Năm Góc đã tiếp cận các tên tuổi lớn như Lockheed Martin, Northrop Grumman, L3Harris song song với startup như Rocket Lab và Stoke Space để tạo ra sân chơi bình đẳng cạnh tranh cùng SpaceX. Các hãng này đều có năng lực và giải pháp riêng cho mạng vệ tinh, theo dõi tên lửa và hệ thống đánh chặn đạn đạo.
Chẳng hạn, Robert Fleming (giám đốc không gian Northrop Grumman) tiết lộ đang phát triển một tên lửa đánh chặn phóng từ quỹ đạo, còn Kenneth Bedingfield (CFO L3Harris) cho biết nhu cầu hệ thống theo dõi tên lửa đang tăng nhanh.
Kinh phí và tiến độ phát triển Golden Dome hiện ra sao?
Ngân sách cho Space Force đã tăng vọt từ 900 triệu USD lên 13 tỷ USD năm 2023 dành cho dịch vụ liên lạc vệ tinh, phản ánh chiến lược kết hợp tư nhân vào quốc phòng. Đạo luật chi tiêu của chính quyền Trump cấp 25 tỷ USD nhằm đẩy nhanh tiến độ Golden Dome và hỗ trợ các công ty như Kuiper.
General Michael Guetlein được giao nhiệm vụ nghiêm ngặt: trong 30 ngày hoàn thành đội ngũ, 60 ngày phác thảo thiết kế sơ bộ, 120 ngày trình kế hoạch toàn diện hệ thống vệ tinh và hạ tầng mặt đất.
Chúng tôi sẵn sàng đồng hành cùng Golden Dome với kinh nghiệm lâu năm trong sứ mệnh quốc phòng – Robert Lightfoot, Chủ tịch Lockheed Martin Space (2024).
Robert Lightfoot, Chủ tịch Lockheed Martin Space, tháng 7/2024
Ảnh hưởng từ mâu thuẫn Trump và Elon Musk đến dự án?
Việc Elon Musk mở đảng chính trị “America Party” chống lại chính sách của Trump khiến đồng minh Elon như Palantir, Anduril bị giảm cơ hội nhận hợp đồng Golden Dome. Tuy nhiên công việc vẫn diễn ra liên tục, không bị gián đoạn do tính cấp bách của hệ thống phòng thủ tên lửa quốc gia.
Chính quyền thúc ép đẩy nhanh tiến độ khi đối mặt với mối đe dọa từ các quốc gia cạnh tranh trên không gian vũ trụ, đồng thời đặt nặng yếu tố tổng thể bảo mật vệ tinh trước các nguy cơ tấn công mạng và nhiễu tín hiệu.
Các thách thức công nghệ và chiến lược phòng thủ vũ trụ hiện nay?
Bảo vệ vệ tinh Kuiper tránh khỏi các mối đe dọa tấn công kỹ thuật số và jamming là ưu tiên hàng đầu. SpaceX đã nhiều lần báo cáo các nỗ lực duy trì an ninh mạng như trong tháng 5/2024 khi Elon nói về cuộc chiến chống gây nhiễu từ Nga.
Hệ thống vệ tinh phòng thủ vũ trụ cũng đặt ra áp lực chiến lược khi có thể khiến các đối thủ đẩy mạnh phát triển công nghệ quân sự trên không gian, dẫn tới cuộc chạy đua vũ trang gây phức tạp về mặt chính trị và an ninh toàn cầu.
Những công ty nổi bật nào sẽ hỗ trợ Golden Dome trong thời gian tới?
Công ty | Vai trò | Năng lực chính | Phát biểu tiêu biểu |
---|---|---|---|
Lockheed Martin | Đối tác chủ lực | Hệ thống phòng thủ tên lửa, kinh nghiệm quốc phòng | “Sẵn sàng hỗ trợ Golden Dome nhằm bảo vệ nước Hoa Kỳ” – Robert Lightfoot |
Northrop Grumman | Phát triển tên lửa đánh chặn quỹ đạo | Công nghệ đánh chặn không gian tiên tiến | “Phát triển tên lửa không gian áp đảo các mối đe dọa” – Robert Fleming |
L3Harris | Theo dõi tên lửa | Hệ thống theo dõi và cảnh báo | Tăng nhu cầu mạnh với hệ thống theo dõi tên lửa – Kenneth Bedingfield |
Amazon (Project Kuiper) | Cung cấp vệ tinh mạng | Hệ thống vệ tinh quỹ đạo thấp, phát triển còn hạn chế | Có tiềm năng quân sự dù ban đầu thương mại – Jeff Bezos |
Rocket Lab, Stoke Space | Đối thủ cạnh tranh mới | Tên lửa và vận chuyển vũ trụ | Được Lầu Năm Góc mở cửa mời tham gia. |
Các câu hỏi thường gặp
Dự án Golden Dome là gì?
Golden Dome là dự án hệ thống phòng thủ tên lửa trị giá 175 tỷ USD nhằm bảo vệ bầu trời Hoa Kỳ bằng mạng vệ tinh và công nghệ đánh chặn hiện đại.
Tại sao SpaceX bị loại khỏi dự án?
Sự rạn nứt trong quan hệ Trump – Musk và lo ngại SpaceX nắm giữ quá nhiều mạng lưới quân sự khiến họ bị loại khỏi vị trí trung tâm.
Amazon đóng góp thế nào vào Golden Dome?
Amazon thông qua Project Kuiper được xem xét cung cấp mạng vệ tinh để hỗ trợ hệ thống phòng thủ với số lượng vệ tinh dự kiến lên đến 3.000 vệ tinh.
Thời gian hoàn thành dự án Golden Dome ra sao?
Theo General Guetlein, kế hoạch chi tiết vệ tinh và hạ tầng mặt đất sẽ được giao trong vòng 120 ngày kể từ tháng 7/2024.
Các công ty truyền thống như Lockheed Martin vai trò gì?
Lockheed Martin cung cấp hệ thống phòng thủ tên lửa truyền thống và cam kết đồng hành cùng chương trình Golden Dome như đối tác tin cậy.