Stablecoin là một loại tiền điện tử được thiết kế để theo dõi giá trị của một tài sản cơ bản, chẳng hạn như tiền pháp định.
Tuy nhiên, việc tạo ra một stablecoin cân bằng giữa phân quyền, ổn định giá cả và hiệu quả vốn là một thách thức lớn.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá vấn đề “bộ ba khó khăn” của stablecoin, các thành phần chính, các loại stablecoin khác nhau cùng những đánh đổi của chúng, và những giải pháp tiềm năng.
Stablecoin Trilemma là gì?
Bộ ba khó khăn của stablecoin (stablecoin trilemma) là khái niệm chỉ thách thức trong việc thiết kế các stablecoin có thể đồng thời đạt được ba thuộc tính chính: phân quyền, ổn định giá cả, và hiệu quả vốn.
Mỗi yếu tố này đều rất quan trọng để stablecoin hoạt động hiệu quả, nhưng việc đạt đến mức tối ưu cho cả ba đồng thời đã chứng minh là một nhiệm vụ khó khăn.
Bộ ba khó khăn tồn tại vì bản chất xung đột giữa các thuộc tính này. Ví dụ, để duy trì sự ổn định giá cả, thường cần có sự bảo chứng mạnh mẽ, điều này lại làm giảm hiệu quả vốn do yêu cầu thế chấp vượt mức.
Trong khi đó, hiệu quả vốn tập trung vào việc giảm thiểu lượng tài sản bảo chứng, nhưng điều này có thể làm tăng rủi ro về ổn định giá cả.
Các thành phần của Stablecoin Trilemma
Phân quyền
Phân quyền đề cập đến việc phân phối quyền kiểm soát và ra quyết định ra khỏi một cơ quan trung ương. Với stablecoin, phân quyền nghĩa là đồng tiền này được điều hành bởi nhiều điểm kiểm soát thay vì một cơ quan duy nhất, và việc duy trì tỷ giá của nó dựa trên các giao thức và thuật toán.
Tuy nhiên, đây chỉ là trường hợp lý tưởng, vì hầu hết các stablecoin hiện nay vẫn còn tập trung hoàn toàn hoặc một phần.
Ổn định giá
Ổn định giá của stablecoin có nghĩa là duy trì giá trị ổn định được neo vào một tài sản cơ bản, chẳng hạn như tiền pháp định.
Đây là yếu tố quan trọng để stablecoin có thể được sử dụng như một phương tiện trao đổi và kho lưu trữ giá trị an toàn trong thời gian dài, ngay cả khi thị trường biến động.
Ví dụ, nếu một stablecoin được neo vào đồng USD, 1 stablecoin luôn phải có giá trị tương đương 1 USD. Điều này đảm bảo rằng bạn có thể mua một cốc cà phê hôm nay với giá stablecoin mà không lo lắng giá đó thay đổi vào ngày mai hay tuần sau.
Ngoài ra, ở các quốc gia có lạm phát cao, stablecoin được sử dụng để bảo vệ tiết kiệm. Tại Argentina, đồng tiền địa phương đã mất giá nghiêm trọng do lạm phát.
Nhiều người đã chuyển sang sử dụng stablecoin để bảo vệ tài sản khỏi sự mất giá nhanh chóng.
Hiệu quả vốn
Hiệu quả vốn đề cập đến cách stablecoin sử dụng tài sản bảo chứng để duy trì giá trị của mình. Điều này có nghĩa là stablecoin cần ít tài sản dự trữ hơn để đảm bảo giá trị ổn định.
Stablecoin càng yêu cầu ít tài sản bảo chứng, thì hiệu quả vốn càng cao.
Ví dụ, một stablecoin yêu cầu 1,5 USD tài sản bảo chứng để phát hành 1 stablecoin thì sẽ kém hiệu quả hơn so với một stablecoin chỉ cần 1,1 USD bảo chứng để phát hành cùng giá trị.
Stablecoin DAI là một ví dụ cụ thể về stablecoin kém hiệu quả vốn. Để phát hành 1 USD DAI, người dùng cần khóa tới 1,5 USD giá trị Ether (ETH).
Điều này giúp DAI duy trì sự ổn định nhưng lại khóa nhiều vốn hơn giá trị của chính stablecoin.
Các loại Stablecoin
Stablecoin được bảo chứng bằng tiền pháp định
Stablecoin bảo chứng bằng tiền pháp định được hỗ trợ bởi dự trữ tiền pháp định do một tổ chức trung tâm nắm giữ. Các ví dụ phổ biến gồm Tether (USDT) và USD Coin (USDC).
Những stablecoin này có thể duy trì giá ổn định và hiệu quả vốn cao, vì chúng sử dụng tài sản dự trữ một cách hiệu quả.
Tuy nhiên, chúng phụ thuộc vào cấu trúc tập trung, nghĩa là sự ổn định giá cả và hiệu quả vốn phải đánh đổi bằng phân quyền.
Stablecoin thuật toán
Stablecoin thuật toán sử dụng thuật toán để duy trì tỷ giá. Chẳng hạn, thuật toán có thể tự động điều chỉnh nguồn cung stablecoin để giữ giá trị ổn định.
Khi giá tăng, thuật toán phát hành thêm coin để giảm giá. Khi giá giảm, nguồn cung được rút lại để đẩy giá lên.
Những stablecoin này hướng tới mục tiêu phân quyền và hiệu quả vốn, nhưng thường gặp khó khăn trong việc duy trì ổn định giá cả.
Nguyên nhân là do sự ổn định của chúng phụ thuộc nhiều vào nhu cầu thị trường và khả năng hoạt động của thuật toán, vốn dễ thất bại trong điều kiện áp lực lớn.
Stablecoin được bảo chứng bằng tiền điện tử
Stablecoin bảo chứng bằng tiền điện tử được hỗ trợ bởi các loại tiền điện tử khác. Ví dụ, một stablecoin hứa hẹn giữ giá trị 1 USD có thể được bảo chứng bằng cách khóa giá trị tiền điện tử lớn hơn 1 USD trong một kho kỹ thuật số.
Các stablecoin này thường được thế chấp vượt mức để giảm thiểu biến động của tài sản bảo chứng. Mặc dù chúng đạt được mức độ phân quyền và ổn định giá cả, nhưng lại kém hiệu quả vốn vì cần lượng tài sản bảo chứng lớn để duy trì sự ổn định.
DAI là một trong những stablecoin bảo chứng bằng tiền điện tử phổ biến nhất. Nó sử dụng ether và các loại tiền điện tử khác làm tài sản thế chấp để duy trì giá trị gần với 1 USD.
Giải pháp cho Stablecoin Trilemma
Mô hình Hybrid
Mô hình lai (Hybrid) kết hợp các yếu tố của các loại stablecoin khác nhau để giải quyết bộ ba khó khăn. Ví dụ, một stablecoin có thể được bảo chứng một phần bởi cả tiền pháp định và tài sản tiền điện tử.
Điều này có thể cải thiện hiệu quả vốn trong khi vẫn giữ được một mức độ phân quyền và ổn định.
Thuật toán tiên tiến
Các thuật toán tiên tiến được thiết kế để cải thiện tính ổn định và khả năng phục hồi của stablecoin. Mục tiêu là giảm sự phụ thuộc vào tâm lý thị trường và nâng cao khả năng chịu đựng trước các biến động.
Nếu thuật toán có thể duy trì ổn định giá cả một cách hiệu quả, chúng có thể giải quyết bộ ba khó khăn. Tuy nhiên, thực tế điều này rất khó đạt được.
Bảo hiểm và quản lý rủi ro
Tích hợp các cơ chế bảo hiểm và chiến lược quản lý rủi ro có thể cung cấp thêm lớp bảo vệ cho stablecoin.
Điều này có thể bao gồm việc dành một quỹ dự phòng để đối phó với các rủi ro về tài sản bảo chứng hoặc triển khai các giao thức để quản lý tính thanh khoản và biến động.
Kết Luận
Bộ ba khó khăn của stablecoin thể hiện thách thức trong việc cân bằng giữa phân quyền, ổn định giá cả và hiệu quả vốn. Các loại stablecoin khác nhau ưu tiên các yếu tố khác nhau, dẫn đến những đánh đổi cụ thể.
Những giải pháp tiềm năng gồm mô hình lai, thuật toán tiên tiến và các chiến lược quản lý rủi ro, hứa hẹn cải thiện bức tranh tương lai của stablecoin.
