Khi nói đến tiền bạc, luôn tồn tại rủi ro. Bất kỳ khoản đầu tư nào cũng có thể thua lỗ, trong khi nắm giữ toàn bộ bằng tiền mặt sẽ khiến giá trị dần bị xói mòn do lạm phát.
Dù rủi ro không thể loại bỏ hoàn toàn, nó có thể được điều chỉnh sao cho phù hợp với mục tiêu đầu tư cụ thể của từng cá nhân.
Phân bổ tài sản và đa dạng hóa là những khái niệm đóng vai trò then chốt trong việc xác định các tham số rủi ro này.
Ngay cả khi bạn mới bắt đầu đầu tư, có lẽ bạn đã quen thuộc với nguyên tắc đứng sau chúng, bởi chúng đã tồn tại hàng nghìn năm nay.
Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về chúng và cách chúng liên quan đến các chiến lược quản lý tiền hiện đại.
Phân bổ tài sản và đa dạng hóa là gì?
Hai thuật ngữ này thường được sử dụng thay thế cho nhau. Tuy nhiên, chúng có thể đề cập đến những khía cạnh hơi khác nhau của quản lý rủi ro.
Phân bổ tài sản mô tả chiến lược quản lý tiền nhằm xác định cách vốn được phân bổ giữa các loại tài sản trong một danh mục đầu tư. Ngược lại, đa dạng hóa đề cập đến việc phân bổ vốn trong từng loại tài sản đó.
Mục tiêu chính của các chiến lược này là tối đa hóa lợi nhuận kỳ vọng đồng thời giảm thiểu rủi ro tiềm ẩn.
Thông thường, điều này liên quan đến việc xác định thời gian đầu tư, khả năng chịu rủi ro của nhà đầu tư và đôi khi cân nhắc đến các điều kiện kinh tế vĩ mô.
Nói đơn giản, ý tưởng đằng sau phân bổ tài sản và đa dạng hóa là không để tất cả trứng vào cùng một giỏ. Kết hợp các loại tài sản và tài sản không có sự tương quan mạnh mẽ là cách hiệu quả nhất để xây dựng một danh mục cân bằng.
Điểm khiến hai chiến lược này mạnh mẽ khi kết hợp là rủi ro không chỉ được phân bổ giữa các loại tài sản khác nhau mà còn trong từng loại tài sản.
Một số chuyên gia tài chính thậm chí tin rằng việc xác định chiến lược phân bổ tài sản có thể quan trọng hơn lựa chọn từng khoản đầu tư riêng lẻ.
Lý thuyết danh mục hiện đại (MPT)
Lý thuyết danh mục hiện đại (Modern Portfolio Theory – MPT) là một khuôn khổ chính thức hóa các nguyên tắc này bằng mô hình toán học.
Nó được giới thiệu trong một bài báo của Harry Markowitz năm 1952, và ông đã nhận giải Nobel Kinh tế cho công trình này.
Các nhóm tài sản chính thường biến động khác nhau. Điều kiện thị trường khiến một loại tài sản hoạt động tốt có thể khiến loại tài sản khác hoạt động kém.
Giả định chính là khi một loại tài sản kém hiệu quả, thua lỗ có thể được bù đắp bởi một loại tài sản khác đang tăng trưởng.
MPT cho rằng bằng cách kết hợp các tài sản thuộc những loại không tương quan, có thể giảm biến động của danh mục.
Điều này cũng làm tăng hiệu quả lợi nhuận theo rủi ro, nghĩa là cùng mức rủi ro thì danh mục mang lại lợi nhuận cao hơn.
Nó cũng giả định rằng nếu hai danh mục mang lại lợi nhuận như nhau, nhà đầu tư hợp lý sẽ chọn danh mục có ít rủi ro hơn.
Nói ngắn gọn, MPT khẳng định kết hợp các tài sản không tương quan trong một danh mục là cách hiệu quả nhất.
Các loại tài sản và chiến lược phân bổ
Trong một khuôn khổ phân bổ tài sản điển hình, các loại tài sản có thể được phân loại như sau:
- Tài sản truyền thống – cổ phiếu, trái phiếu và tiền mặt.
- Tài sản thay thế – bất động sản, hàng hóa, phái sinh, sản phẩm bảo hiểm, vốn cổ phần tư nhân, và dĩ nhiên là cả tài sản tiền điện tử.
Nhìn chung, có hai loại chiến lược phân bổ tài sản chính, đều dựa trên giả định của MPT: Phân bổ tài sản chiến lược và Phân bổ tài sản chiến thuật.
- Phân bổ tài sản chiến lược: là cách tiếp cận truyền thống, phù hợp với phong cách đầu tư thụ động. Danh mục dựa trên chiến lược này thường chỉ được tái cân bằng khi có sự thay đổi về thời gian đầu tư hoặc hồ sơ rủi ro của nhà đầu tư.
- Phân bổ tài sản chiến thuật: phù hợp hơn với phong cách đầu tư chủ động. Nó cho phép tập trung vốn vào những tài sản đang vượt trội so với thị trường, dựa trên giả định rằng xu hướng này có thể kéo dài trong một thời gian. Dù vậy, nó vẫn dựa trên nguyên tắc MPT và cho phép một mức độ đa dạng hóa nhất định.
Đáng chú ý, các tài sản không nhất thiết phải hoàn toàn không tương quan hoặc tương quan nghịch để đa dạng hóa có tác dụng. Chỉ cần chúng không hoàn toàn tương quan là đủ.
Áp dụng phân bổ tài sản và đa dạng hóa vào danh mục
Hãy xem một ví dụ minh họa:
- Một chiến lược phân bổ tài sản có thể xác định rằng danh mục nên được phân bổ như sau:
- 40% vào cổ phiếu.
- 30% vào trái phiếu.
- 20% vào tài sản tiền điện tử.
- 10% vào tiền mặt.
- Một chiến lược đa dạng hóa có thể quy định rằng trong 20% phân bổ cho tài sản tiền điện tử:
- 70% vào Bitcoin.
- 15% vào các đồng vốn hóa lớn.
- 10% vào vốn hóa trung bình.
- 5% vào vốn hóa nhỏ.
Sau khi xác định phân bổ, hiệu suất của danh mục cần được theo dõi và đánh giá thường xuyên. Khi tỷ lệ phân bổ thay đổi, có thể cần tái cân bằng – tức là mua và bán tài sản để đưa danh mục về tỷ lệ mong muốn. Việc lựa chọn tài sản hoàn toàn phụ thuộc vào chiến lược và mục tiêu đầu tư cá nhân.
Tài sản tiền điện tử nằm trong nhóm rủi ro cao nhất. Danh mục trên có thể được coi là rủi ro lớn vì tỷ trọng tài sản tiền điện tử đáng kể. Nhà đầu tư thận trọng hơn có thể muốn phân bổ nhiều hơn vào trái phiếu – loại tài sản ít rủi ro hơn.
Đa dạng hóa trong danh mục tiền điện tử
Mặc dù nguyên tắc trên có thể áp dụng cho danh mục tiền điện tử về mặt lý thuyết, nhưng cần hết sức thận trọng.
Thị trường tiền điện tử có mức độ tương quan rất cao với biến động giá của Bitcoin. Điều này khiến đa dạng hóa trở nên khó khả thi – làm sao có thể tạo ra một giỏ tài sản không tương quan từ một giỏ tài sản vốn dĩ tương quan mạnh?
Đôi khi, một số altcoin có thể giảm mức tương quan với Bitcoin, và những nhà giao dịch nhạy bén có thể tận dụng điều này. Tuy nhiên, sự tách biệt này thường không kéo dài ổn định như ở các thị trường truyền thống.
Tuy vậy, có thể giả định rằng khi thị trường trưởng thành hơn, một cách tiếp cận có hệ thống về đa dạng hóa sẽ khả thi trong danh mục tiền điện tử. Nhưng chắc chắn thị trường vẫn còn một chặng đường dài để đạt đến mức đó.
Vấn đề với phân bổ tài sản
Dù là một kỹ thuật mạnh mẽ, một số chiến lược phân bổ tài sản có thể không phù hợp với mọi nhà đầu tư và danh mục.
Việc xây dựng kế hoạch có thể khá đơn giản, nhưng chìa khóa của một chiến lược phân bổ tài sản hiệu quả là ở khâu thực thi. Nếu nhà đầu tư không thể gạt bỏ định kiến cá nhân, hiệu quả danh mục có thể bị ảnh hưởng.
Một vấn đề khác là khó ước lượng chính xác khả năng chịu rủi ro của nhà đầu tư từ trước. Sau một thời gian, khi kết quả thực tế xuất hiện, họ có thể nhận ra rằng họ muốn ít rủi ro hơn (hoặc thậm chí nhiều rủi ro hơn).
Kết luận
Phân bổ tài sản và đa dạng hóa là những khái niệm cơ bản trong quản lý rủi ro đã tồn tại hàng nghìn năm. Chúng cũng là nền tảng của các chiến lược quản lý danh mục hiện đại.
Mục đích chính của việc xây dựng chiến lược phân bổ tài sản là tối đa hóa lợi nhuận kỳ vọng trong khi giảm thiểu rủi ro. Phân bổ rủi ro giữa các loại tài sản có thể nâng cao hiệu quả của danh mục.
Vì thị trường có mức độ tương quan cao với Bitcoin, các chiến lược phân bổ tài sản cần được áp dụng vào danh mục tiền điện tử một cách thận trọng.
