Ngân hàng cũng lỗi giao dịch; ít ra lỗi 300.000 tỷ USD Paxos lộ rõ

Paxos đã vô tình mint 300 nghìn tỷ USD PYUSD và đốt toàn bộ chỉ sau 22 phút, phơi bày rõ lợi thế minh bạch và khả năng tự giám sát của blockchain so với ngân hàng truyền thống.

Sự cố bị phát hiện gần như tức thời nhờ dữ liệu on-chain, trong khi các “fat‑finger” ở ngân hàng thường mất hàng giờ để xử lý và nhiều tháng mới lộ ra công chúng. Các chuyên gia từ OKX Australia, Eco và Fireblocks đều nhấn mạnh yêu cầu siết chặt kiểm soát phát hành stablecoin.

Sự cố Paxos với PYUSD là gì?

Paxos xác nhận đã mint nhầm 300 nghìn tỷ USD PYUSD do “lỗi kỹ thuật nội bộ”, xảy ra 02:12, 16/10 (GMT+7), và toàn bộ đã được đốt sau 22 phút.

Sự việc được cộng đồng on-chain phát hiện gần như ngay lập tức nhờ dữ liệu mở trên blockchain. Nhiều nhà quan sát đã ghi nhận giao dịch và chia sẻ công khai, ví dụ các luồng đăng tải trên X của Ted Pillows. Nhờ đó, quy trình khắc phục diễn ra nhanh, giảm rủi ro lan truyền.

Điểm đáng chú ý là toàn bộ vòng đời sự cố đều hiển thị on-chain: mint, phát hiện, điều phối nội bộ và burn. Điều này khác biệt rõ so với cơ chế giao dịch đóng của ngân hàng.

Vì sao blockchain giúp phát hiện và sửa lỗi nhanh?

Trên blockchain, mọi giao dịch đều công khai, truy vết được theo thời gian thực, giúp cộng đồng và bên phát hành nhận diện sớm và xử lý dứt điểm.

Kate Cooper, CEO OKX Australia, nhấn mạnh sai sót là điều có thể xảy ra trong mọi hệ thống tài chính, nhưng blockchain biến chúng thành tín hiệu hành động minh bạch và kịp thời. Bà có bề dày kinh nghiệm gần một thập kỷ tại các ngân hàng lớn ở Úc trước khi chuyển sang lĩnh vực tiền điện tử.

“Sai sót xảy ra ở mọi hệ thống tài chính — khác biệt của blockchain là chúng hiển thị, truy vết và sửa được nhanh. Tính minh bạch ấy là sức mạnh, không phải điểm yếu.”
– Kate Cooper, CEO OKX Australia, tháng 10 năm 2025, Cointelegraph

Mức độ trách nhiệm giải trình trên blockchain có gì vượt trội?

Các giao dịch on-chain tạo ra dấu vết bất biến, buộc nhà phát hành tuân thủ chuẩn mực minh bạch mà tài chính truyền thống hiếm có.

Ryne Saxe, CEO nền tảng thanh khoản stablecoin đa chuỗi Eco, cho rằng minh bạch mà thị trường đòi hỏi từ tổ chức phát hành là lợi ích cốt lõi của kinh tế stablecoin on-chain, dù sự cố này là trường hợp cực đoan nhưng giàu tính giáo dục.

“Mức độ minh bạch và phối hợp theo thời gian thực như vậy là điều hiếm thấy trong hệ thống ngân hàng trung ương ngày nay.”
– Ryne Saxe, CEO Eco, tháng 10 năm 2025, Cointelegraph

Lịch sử “fat‑finger” ở ngân hàng truyền thống nói lên điều gì?

Nhiều sự cố lớn mất hàng giờ để đảo ngược và hàng tháng mới lộ ra công chúng, cho thấy hạn chế về minh bạch và giám sát theo thời gian thực.

Tháng 4/2024, Citigroup đã ghi nhầm 81 nghìn tỷ USD vào tài khoản khách thay vì 281 USD, mất vài giờ để đảo ngược, và gần 10 tháng sau truyền thông mới biết (Reuters). Cùng tháng, một nhân viên Citi suýt chuyển nhầm 6 tỷ USD do dán nhầm số tài khoản vào ô số tiền; phải 10 tháng mới được báo chí đưa tin (Reuters). Năm 2015, Deutsche Bank từng chuyển nhầm 28 tỷ euro, tương đương 32,66 tỷ USD (Reuters).

Những trường hợp này nhấn mạnh độ trễ trong phát hiện, công bố và sửa sai của hệ thống đóng, trái ngược tốc độ phản hồi dựa trên dữ liệu mở của blockchain.

Paxos đã khắc phục ra sao và tác động là gì?

Tổng cung bị mint nhầm được đốt hoàn toàn lúc 02:34, 16/10 (GMT+7), giúp loại bỏ rủi ro dư cung PYUSD và trấn an thị trường.

Dữ liệu on-chain và các bản ghi giao dịch đã cho phép cộng đồng theo dõi từng bước. Các tài khoản chuyên phân tích như Ted Pillows hay Omid Malekan trên X đã kịp thời nêu bật diễn biến, tăng sức ép minh bạch. So với bối cảnh bank‑ledger, việc truy xuất bằng block explorer giúp mọi bên xác thực độc lập.

Sự cố Paxos vẫn là lỗi có thể phòng tránh

Shahar Madar, Phó Chủ tịch phụ trách sản phẩm an ninh và tín nhiệm tại Fireblocks, nhận định việc mint 300 nghìn tỷ USD là lỗi có thể ngăn chặn, đặc biệt khi stablecoin đang tăng tốc chấp nhận.

Theo ông, các tác vụ mint, transfer, burn là cực kỳ nhạy cảm; quy trình cần ràng buộc bằng chính sách bảo mật cứng và tự động hóa thay vì kiểm tra thủ công. Điều này phù hợp với thông lệ kiểm soát thay đổi, phân quyền rõ ràng và giám sát theo thời gian thực cho vòng đời Token (nguồn: Cointelegraph).

Các thực hành kiểm soát rủi ro khuyến nghị cho nhà phát hành stablecoin

Để giảm thiểu rủi ro vận hành tương tự, nhà phát hành nên thiết kế kiểm soát đa lớp, có thể kiểm chứng và tự động hóa.

Các gợi ý thực thi: tách môi trường phát triển/kiểm thử/sản xuất; đa chữ ký với ngưỡng phê duyệt độc lập; giới hạn cứng tham số mint/burn; xác thực 2 bước ngoài băng cho lệnh nhạy cảm; MPC/HSM cho khóa ký; nhật ký bất biến và cảnh báo thời gian thực; cơ chế circuit‑breaker và canary mint; kiểm toán định kỳ bởi bên thứ 3; diễn tập ứng phó sự cố; chương trình bug bounty.

Bảng so sánh: Phản ứng sau sự cố – blockchain vs ngân hàng

So sánh dưới đây cho thấy khác biệt về tốc độ khắc phục và mức độ công khai thông tin.

Ý nghĩa rộng hơn đối với giám sát tài chính

Vụ việc là ca thử áp lực cho quy trình phát hành stablecoin và là minh chứng thực tiễn rằng minh bạch giúp tạo dựng niềm tin.

Khi chuẩn mực báo cáo theo thời gian thực trở thành “mặc định” on-chain, các bên phát hành, kiểm toán và quản lý có thể điều phối nhanh, giảm chi phí giám sát và rủi ro hệ thống. Tuy vậy, minh bạch không thay thế kỷ luật vận hành: kiểm soát phòng ngừa vẫn là tuyến phòng thủ số một.

Những câu hỏi thường gặp

PYUSD đã bị ảnh hưởng nguồn cung thực tế chưa?

Chưa. Toàn bộ 300 nghìn tỷ USD mint nhầm đã được đốt sau 22 phút, loại bỏ khỏi nguồn cung. Diễn biến xác thực được trên dữ liệu on-chain.

Vì sao cộng đồng phát hiện nhanh như vậy?

Giao dịch Token trên blockchain là công khai. Các địa chỉ, sự kiện mint/burn đều được giám sát bởi cộng đồng và công cụ theo dõi, nên bất thường lộ diện tức thì.

Ngân hàng truyền thống có cơ chế ngăn “fat‑finger” không?

Có, nhưng thường dựa trên hệ thống đóng và quy trình thủ công/phân quyền nội bộ. Vì vậy, phát hiện và công bố ra công chúng thường chậm hơn (tham chiếu các ca Citi/Deutsche từ Reuters).

Sự cố có cho thấy rủi ro của stablecoin tăng lên?

Sự cố cho thấy rủi ro vận hành cần kiểm soát chặt. Tuy nhiên, minh bạch on-chain giúp hạn chế thiệt hại bằng phát hiện, phối hợp và khắc phục nhanh.

Nhà phát hành stablecoin nên ưu tiên kiểm soát nào?

Giới hạn cứng tham số mint/burn, đa chữ ký độc lập, xác thực ngoài băng, giám sát thời gian thực, circuit‑breaker và kiểm toán định kỳ bởi bên thứ 3.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.