Initial Public Offering là gì? Tìm hiểu về khái niệm IPO

Initial Public Offering (IPO) là quá trình công ty tư nhân lần đầu tiên phát hành cổ phiếu ra công chúng để huy động vốn, chính thức trở thành công ty đại chúng.

IPO mang đến cơ hội tăng vốn, mở rộng phát triển cho doanh nghiệp, đồng thời cho phép nhà đầu tư tham gia vào các công ty có tiềm năng tăng trưởng. Tuy nhiên, đi kèm với lợi ích, IPO cũng tiềm ẩn nhiều thách thức và chi phí tuân thủ khắt khe.

Initial Public Offering là gì?

Initial Public Offering (IPO) là lần đầu tiên một công ty tư nhân phát hành cổ phiếu ra công chúng trên sàn chứng khoán để huy động vốn.

Sau IPO, công ty trở thành công ty đại chúng, chịu sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý, đồng thời có thêm cơ hội mở rộng hoạt động, tăng uy tín và khả năng tiếp cận nguồn vốn lớn từ thị trường tài chính toàn cầu.

Các công ty thường IPO với mục đích gì?

Mục tiêu chính của IPO là huy động vốn phục vụ phát triển: thanh toán nợ, đầu tư R&D, mở rộng thị trường hoặc sáp nhập.

Ngoài ra, IPO còn giúp doanh nghiệp quảng bá thương hiệu, nâng cao độ tin cậy và mang lại cơ hội thoát vốn cho các nhà đầu tư ban đầu, vốn đã đồng hành trong nhiều năm.

Sự khác biệt giữa IPO, ICO và IEO là gì?

IPO, ICO và IEO đều là các mô hình huy động vốn nhưng khác nhau về tính minh bạch, quản lý và mức độ rủi ro.

IPO chịu giám sát pháp lý nghiêm ngặt, trong khi ICO tự do hơn, thiếu minh bạch, dễ rủi ro. IEO là phiên bản cải tiến khi được tổ chức trên các sàn giao dịch, có sự thẩm định kỹ lưỡng, tăng tính minh bạch và bảo mật.

“Nếu ICO là một cuộc thử nghiệm của tự do tài chính, thì IEO là bước tiến gần hơn đến sự minh bạch, còn IPO vẫn là chuẩn mực an toàn nhất.”

Phát biểu từ báo cáo PwC Blockchain, 2019

IPO mang lại lợi ích gì cho doanh nghiệp?

IPO giúp công ty huy động vốn lớn, tạo cơ hội cho nhà đầu tư thoát vốn và tăng uy tín doanh nghiệp.

Những khoản vốn này có thể dùng để mở rộng sản xuất, nghiên cứu công nghệ mới hoặc mua lại công ty khác. IPO cũng giúp công ty được giới phân tích và truyền thông chú ý, tăng độ nhận diện trên thị trường toàn cầu.

Những rủi ro và hạn chế khi IPO là gì?

IPO khiến doanh nghiệp chịu nhiều quy định phức tạp, tốn kém chi phí và có thể mất quyền kiểm soát.

Chi phí IPO bao gồm phí bảo lãnh phát hành (5–7% tổng vốn huy động), phí pháp lý (1,5–2 triệu USD), phí kiểm toán (1 triệu USD) và các chi phí in ấn, đăng ký.

Ngoài ra, công ty còn phải báo cáo định kỳ, chịu áp lực từ cổ đông đại chúng.

“Niêm yết công khai giống như con dao hai lưỡi: vừa mở ra nguồn vốn khổng lồ, vừa đẩy công ty vào guồng máy giám sát khắt khe.”

Lloyd Blankfein – Cựu CEO Goldman Sachs, 2018

Quy trình IPO diễn ra như thế nào?

Một IPO điển hình trải qua 5 bước chính: chọn ngân hàng đầu tư, chuẩn bị hồ sơ pháp lý, bảo lãnh phát hành, nộp tài liệu đăng ký, và tổ chức Roadshow.

Ngân hàng đầu tư đóng vai trò then chốt trong việc tư vấn, bảo lãnh phát hành và phân phối cổ phiếu. Roadshow là giai đoạn công ty thuyết trình trước nhà đầu tư tổ chức, quyết định phần lớn đến giá chào bán IPO.

Những doanh nghiệp crypto nào đã hoặc sắp IPO?

Coinbase đã IPO tháng 4/2021 với mức định giá 100 tỷ USD, giá mở cửa 381 USD/cổ phiếu. Kraken từng dự kiến IPO vào 2022 nhưng chưa chốt phương thức. BlockFi cũng tiết lộ kế hoạch IPO sau khi huy động hơn 400 triệu USD qua 4 vòng Series.

Những thương vụ này cho thấy xu hướng kết nối thị trường tài chính truyền thống và tiền điện tử, dù vẫn tồn tại biến động mạnh về giá cổ phiếu sau IPO.

“IPO của Coinbase không chỉ là một thương vụ, mà còn là sự kiện đánh dấu kỷ nguyên mới khi tài sản kỹ thuật số bước vào thị trường tài chính truyền thống.”

Brian Armstrong – CEO Coinbase, 2021

Có nên đầu tư vào IPO trong thị trường crypto?

Đầu tư IPO trong crypto tiềm ẩn nhiều rủi ro do định giá cao và hành lang pháp lý chưa rõ ràng.

Ví dụ, sau khi IPO, cổ phiếu Coinbase giảm từ 430 USD xuống quanh 230 USD và từng chạm 190 USD. Nhà đầu tư cần thận trọng, phân tích kỹ tình hình pháp lý và xu hướng thị trường trước khi tham gia.

Những câu hỏi thường gặp

IPO có phải lúc nào cũng thành công?

Không. Một số IPO thất bại do định giá quá cao hoặc thiếu niềm tin từ nhà đầu tư.

ICO khác gì so với IPO?

ICO không chịu sự quản lý chặt chẽ như IPO, do đó rủi ro gian lận cao hơn nhiều.

IEO có an toàn hơn ICO không?

Có, vì IEO được tổ chức bởi sàn giao dịch uy tín, có quy trình thẩm định trước khi niêm yết.

Doanh nghiệp mất gì khi IPO?

Họ phải công khai tài chính, chịu chi phí lớn và có thể mất quyền kiểm soát trước cổ đông.

Nhà đầu tư nên cân nhắc gì trước khi mua IPO?

Nên phân tích định giá, xu hướng ngành và tiềm năng tăng trưởng dài hạn của công ty.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.