Jump Crypto đề xuất bỏ giới hạn compute block cố định trên Solana (SIMD-0370) để cải thiện hiệu năng mạng và thúc đẩy validator nâng cấp phần cứng.
Đề xuất được Anza cho biết sẽ xem xét sau nâng cấp Alpenglow, vốn đã được thông qua gần như tuyệt đối và lên testnet vào tháng 12. Cách tiếp cận mới kỳ vọng tạo “vòng lặp hiệu năng”, giảm tắc nghẽn, chuẩn bị cho giai đoạn tăng trưởng ứng dụng.
- SIMD-0370 muốn bỏ giới hạn 60 triệu CU để block mở rộng theo năng lực validator, hướng tới hiệu năng cao và phí tối ưu.
- Rủi ro tập trung hóa được nêu rõ: validator nhỏ có thể bị loại nếu không nâng cấp phần cứng (nguồn: GitHub).
- Alpenglow được kỳ vọng giảm finality từ khoảng 12,8 giây xuống 150 mili giây, là thay đổi lớn nhất của giao thức Solana (nguồn: Anza).
Tại sao có đề xuất bỏ giới hạn compute block cố định trên Solana?
Mục tiêu là tăng thông lượng, giảm độ trễ và tối ưu phí bằng cách để kích thước block thích ứng với khả năng của từng validator, thay vì trần cứng 60 triệu CU hiện tại. Việc này khuyến khích nâng cấp phần cứng, tối ưu mã, hướng tới hiệu năng bền vững (Nguồn: Anza, GitHub SIMD-0370).
Trong mô hình mới, validator chậm sẽ bỏ qua block phức tạp để validator mạnh xử lý. Cơ chế “tự chọn” theo năng lực giúp mạng hoạt động trơn tru khi nhu cầu tăng đột biến, giảm nguy cơ tắc nghẽn như các lần quá tải trước đây (Nguồn: Anza, X; Solana Status).
SIMD-0370 là gì?
SIMD-0370 là đề xuất của Jump Crypto nhằm loại bỏ trần compute block cố định, để block mở rộng theo số giao dịch mà validator có thể nhét vào một block, tùy theo hiệu năng thực tế (Nguồn: GitHub SIMD-0370).
Đề xuất này đến trong bối cảnh Solana tăng cường đa dạng client và cải thiện chống chịu mạng, với Firedancer ra mắt trên mainnet ở quy mô hạn chế từ tháng 9/2024 (Nguồn: The Block, 09/2024; Jump Crypto).
Khi nào SIMD-0370 có thể được xem xét triển khai?
Anza cho biết SIMD-0370 được cân nhắc sau nâng cấp Alpenglow, vốn vừa được thông qua gần như tuyệt đối và dự kiến lên testnet vào tháng 12 (Nguồn: Anza, X).
Lộ trình thận trọng giúp hệ sinh thái đánh giá tác động của Alpenglow trước, rồi mới mở trần block để tận dụng nền tảng hiệu năng, tránh rủi ro xếp chồng thay đổi lớn trong một giai đoạn ngắn.
“Vòng lặp hiệu năng” hoạt động như thế nào?
Cơ chế khuyến khích kinh tế: nhà sản xuất block nhét được nhiều giao dịch hơn sẽ thu phí nhiều hơn; validators bỏ block sẽ mất thưởng, buộc nâng cấp phần cứng và tối ưu code. Hiệu năng toàn mạng tăng, cho phép tiếp tục đẩy trần an toàn (Nguồn: Anza, X).
“Điều này tạo ra một vòng lặp hiệu năng: nhà sản xuất block nhét nhiều giao dịch hơn để kiếm nhiều phí hơn. Validator bỏ block sẽ mất thưởng, nên họ nâng cấp phần cứng và tối ưu mã. Hiệu năng mạng tốt hơn cho phép nhà sản xuất đẩy giới hạn xa hơn một cách an toàn.”
– Anza, công ty nghiên cứu Solana, 2025, nguồn: X (https://x.com/anza_xyz/status/1971952431019053554)
Về dài hạn, mô hình động có thể duy trì phí thấp cho người dùng, song vẫn giữ động lực đầu tư hạ tầng cho validator, đặc biệt khi nhu cầu dApp tăng nhanh.
Đề xuất nâng trần 100 triệu CU (SIMD-0286) trước đó nói gì?
Tháng 5, Lucas Bruder, CEO Jito Labs, đề xuất nâng trần compute block lên 100 triệu CU (SIMD-0286), là bước tăng “cố định” thay vì bỏ trần (Nguồn: GitHub SIMD-0286).
So với SIMD-0370, việc nâng trần cố định ít linh hoạt hơn nhưng đơn giản và giảm rủi ro biến động. Tuy vậy, khi lưu lượng tăng mạnh, trần cố định có thể lại thành nút thắt cổ chai như lịch sử từng ghi nhận.
Rủi ro tập trung hóa: mối lo có cơ sở?
Có. Một số kỹ sư cảnh báo validator lớn có thể nâng cấp liên tục và chiếm ưu thế, khiến validator nhỏ không theo kịp và rời mạng, làm giảm độ phi tập trung (Nguồn: GitHub, bình luận của Akhilesh Singhania).
“Một dạng tập trung hóa khác có thể xảy ra là validator lớn liên tục nâng cấp lên phần cứng đắt tiền, trong khi validator nhỏ không đủ khả năng sẽ buộc rời mạng. Kết quả là số lượng validator lớn có thể ít đi nhưng mạnh hơn.”
– Akhilesh Singhania, kỹ sư, 2025, nguồn: GitHub PR SIMD-0370
Để giảm rủi ro, cộng đồng có thể cân nhắc ngưỡng an toàn, giám sát sức khỏe mạng và lộ trình nâng cấp dần. Đa dạng client như Firedancer cũng góp phần hạn chế rủi ro hệ thống.
Firedancer và đa dạng validator client giúp gì cho Solana?
Firedancer, do Jump Crypto xây dựng, là client hiệu năng cao nhằm tăng thông lượng, giảm độ trễ và đa dạng hóa phần mềm validator, giảm rủi ro phụ thuộc một client (Nguồn: Jump Crypto; The Block, 09/2024).
Việc ra mắt giới hạn trên mainnet từ 09/2024 tạo nền tảng để Solana thử nghiệm công nghệ mới an toàn. Client đa dạng hóa giúp tăng độ bền vững, hạn chế lỗi đồng thời và tăng an ninh mạng lưới dài hạn.
Vì sao Solana cần nâng cấp hiệu năng ngay lúc này?
Solana thu hút người dùng bán lẻ nhờ tốc độ cao, phí thấp, nhiều dApp. Khối lượng giao dịch DEX nhiều lần vượt Ethereum trong năm 2024 (Nguồn: Kaiko Research, 2024; DefiLlama dữ liệu lịch sử).
Tuy nhiên, các đợt tăng đột biến từng dẫn đến gián đoạn mạng, ví dụ sự cố ngừng hoạt động ngày 06/02/2024 được ghi nhận trên Solana Status. Nâng cấp lớp đồng thuận và thông lượng là cần thiết để đảm bảo trải nghiệm ổn định.
Alpenglow là gì?
Alpenglow là cơ chế đồng thuận proof-of-stake mới do Anza đề xuất ngày 19/05, được mô tả là thay đổi lớn nhất với giao thức lõi Solana, nâng sức cạnh tranh với hạ tầng Internet hiện tại (Nguồn: Anza, tài liệu đề xuất).
Mục tiêu là giảm mạnh thời gian finality, tăng khả năng chịu tải và cải thiện tính ổn định. Alpenglow đã được thông qua gần như tuyệt đối, dự kiến lên testnet tháng 12 để thử nghiệm thực địa trước khi mở rộng.
Alpenglow giảm finality xuống 150 mili giây như thế nào?
Theo Anza, Alpenglow kỳ vọng rút ngắn finality từ khoảng 12,8 giây xuống 150 mili giây nhờ cải tiến thuật toán đồng thuận và tối ưu đường truyền xác thực (Nguồn: Anza, tài liệu Alpenglow).
Finality nhanh hơn giúp trải nghiệm người dùng tốt, đặc biệt trong giao dịch DEX và trò chơi. Nó cũng mở ra không gian cho mô hình block động của SIMD-0370 vận hành an toàn hơn, vì lớp đồng thuận đã được gia tốc đáng kể.
Tác động đến validator và người dùng sẽ ra sao?
Validator có động lực nâng cấp phần cứng và tối ưu phần mềm để không bỏ block và tối đa hóa thưởng. Người dùng hưởng lợi từ hiệu năng cao, phí ổn định và độ mượt khi nhu cầu tăng (Nguồn: Anza, X).
Dẫu vậy, cần giám sát rủi ro tập trung. Minh bạch dữ liệu, khuyến nghị cấu hình tối thiểu và hỗ trợ kỹ thuật có thể giúp validator nhỏ tiếp tục tham gia, bảo toàn tính phi tập trung.
Giữ trần, tăng trần hay bỏ trần: khác nhau thế nào?
Ba hướng tiếp cận có ưu nhược điểm riêng về hiệu năng, rủi ro và độ phức tạp vận hành. Bảng dưới đây so sánh ở mức khái quát dựa trên nội dung đề xuất và mô tả kỹ thuật công khai.
| Tiêu chí | Giữ trần 60 triệu CU | Nâng trần 100 triệu CU (SIMD-0286) | Bỏ trần cố định (SIMD-0370) |
|---|---|---|---|
| Hiệu năng | Dự đoán được, dễ quản lý | Cao hơn ngưỡng hiện tại | Thích ứng theo năng lực validator |
| Độ phức tạp | Thấp | Thấp–trung bình | Cao hơn (lịch trình, giám sát) |
| Rủi ro tắc nghẽn | Có khi nhu cầu tăng | Giảm so với 60 triệu | Giảm, nếu phân phối năng lực tốt |
| Rủi ro tập trung | Thấp–trung bình | Trung bình | Cần theo dõi, nguy cơ validator nhỏ rời mạng |
| Phí người dùng | Ổn định nhưng dễ đầy block | Cải thiện khi cao điểm | Tiềm năng tối ưu nhất theo thị trường |
| Phụ thuộc hạ tầng | Ít | Ít | Cao hơn vào phần cứng/mạng |
Lộ trình và bước tiếp theo
Trước mắt, cộng đồng tập trung triển khai Alpenglow lên testnet tháng 12, theo dõi chỉ số hiệu năng và ổn định. Sau đó, SIMD-0370 có thể được thảo luận sâu hơn về thông số, điều kiện an toàn (Nguồn: Anza, X; GitHub).
Đồng thời, Firedancer tiếp tục mở rộng phạm vi để tăng đa dạng client. Dữ liệu thực nghiệm từ mainnet và testnet sẽ định hướng mức độ mở trần, đảm bảo cân bằng giữa hiệu năng và phân quyền.
Những câu hỏi thường gặp
SIMD-0370 khác gì so với nâng trần 100 triệu CU?
SIMD-0286 tăng trần cố định lên 100 triệu CU. SIMD-0370 bỏ trần cố định, cho phép block mở rộng theo năng lực validator. Cách sau linh hoạt hơn nhưng cần giám sát rủi ro tập trung (Nguồn: GitHub SIMD-0286, SIMD-0370).
Alpenglow có thật sự giảm finality xuống 150 mili giây?
Anza kỳ vọng như vậy theo tài liệu đề xuất, so với khoảng 12,8 giây hiện tại. Thực tế sẽ được kiểm chứng trên testnet tháng 12 và các thử nghiệm tiếp theo (Nguồn: Anza, tài liệu Alpenglow).
Validator nhỏ có bị loại khỏi mạng?
Nguy cơ có, nếu không nâng cấp phần cứng và tối ưu. Kỹ sư Akhilesh Singhania đã cảnh báo rủi ro tập trung này trên GitHub PR SIMD-0370. Cộng đồng cần biện pháp giảm thiểu.
Firedancer giúp gì cho đề xuất bỏ trần?
Firedancer nâng thông lượng, giảm độ trễ và đa dạng client, tạo nền tảng kỹ thuật để mô hình block động vận hành an toàn hơn (Nguồn: Jump Crypto; The Block, 09/2024).
Solana có từng gặp sự cố do quá tải?
Có. Solana Status ghi nhận sự cố ngừng hoạt động ngày 06/02/2024 khi lưu lượng tăng mạnh. Các nâng cấp như Alpenglow và đa dạng client nhằm khắc phục tình trạng này.
