Dankrad Feist, nhà nghiên cứu kỳ cựu của Ethereum Foundation, xác nhận gia nhập Tempo — một blockchain layer-1 dành cho thanh toán và stablecoin do Stripe và Paradigm xây dựng.
Anh vẫn giữ vai trò cố vấn nghiên cứu tại Ethereum Foundation, tập trung vào mở rộng quy mô layer-1, cải thiện UX và “blobs” — cơ chế giúp giải phóng blockspace bằng cách lưu tạm dữ liệu.
- Dankrad Feist chuyển sang Tempo nhưng vẫn cố vấn cho Ethereum Foundation về mở rộng, UX và blobs.
- Cộng đồng tiền điện tử chia rẽ: ủng hộ đổi mới nhưng lo ngại thêm một chain và rủi ro tập trung của L1 chuyên biệt.
- Tranh luận L1 chuyên biệt so với L2 Ethereum xoay quanh bảo mật, pháp lý, phân mảnh thanh khoản và khả năng tích hợp.
Dankrad Feist là ai và vừa gia nhập nền tảng nào?
Dankrad Feist là nhà phát triển và nhà nghiên cứu lâu năm của Ethereum Foundation. Anh thông báo gia nhập Tempo, một blockchain layer-1 tập trung thanh toán và stablecoin do Stripe và Paradigm xây dựng.
Theo thông tin công khai, Feist vẫn giữ vai trò cố vấn nghiên cứu tại Ethereum Foundation. Anh cho biết sẽ tiếp tục đóng góp cho các hướng mở rộng layer-1, cải thiện trải nghiệm người dùng và tính năng “blobs” nhằm giải phóng không gian khối bằng lưu trữ tạm dữ liệu.
Cointelegraph cho hay họ đã liên hệ với Feist nhưng chưa nhận phản hồi tại thời điểm đăng tải.
“Công nghệ mã nguồn mở của Tempo có thể dễ dàng tích hợp trở lại Ethereum, mang lợi ích cho toàn hệ sinh thái. Ethereum và Tempo có sự đồng điệu mạnh mẽ, vì cả hai được xây dựng với cùng lý tưởng không cần cấp phép.”
– Dankrad Feist, Nhà nghiên cứu Ethereum Foundation, 2025, nguồn: X (đường dẫn bài đăng)
Tempo là gì?
Tempo là blockchain layer-1 hướng mục tiêu thanh toán và stablecoin, được xây dựng bởi Stripe và quỹ đầu tư Paradigm. Theo chia sẻ của Feist, công nghệ của Tempo được phát triển theo định hướng mã nguồn mở và không cần cấp phép.
Triết lý thiết kế nhấn mạnh khả năng tích hợp và tái sử dụng với Ethereum. Feist cho biết việc triển khai mở, khả năng tích hợp ngược có thể giúp hai hệ sinh thái cộng hưởng thay vì tách rời, đặc biệt ở lớp cơ sở hạ tầng phục vụ thanh toán và tài sản ổn định giá.
Vì sao quyết định của Feist gây tranh luận trong cộng đồng Ethereum?
Cộng đồng phản ứng trái chiều: một bên ủng hộ định hướng đổi mới, bên khác lo ngại mất đi một trong những nhân tố quan trọng của Ethereum trong giai đoạn nhiều thay đổi.
Một số ý kiến xem đây là “sự hụt hẫng nhân sự” với Ethereum. Số khác cho rằng việc một chuyên gia mở rộng quy mô như Feist góp mặt tại một L1 chuyên biệt cho thanh toán sẽ thúc đẩy thí nghiệm cần thiết để nâng chuẩn UX và hiệu năng thanh toán Blockchain.
Cộng đồng tiền điện tử tranh luận gì về Tempo của Stripe?
Tranh luận xoay quanh việc có thật sự cần một blockchain L1 chuyên thanh toán và stablecoin hay không, trong bối cảnh nhiều mạng công khai đã hỗ trợ tốt khối lượng giao dịch thanh toán.
Joe Petrich, Trưởng bộ phận kỹ thuật của nền tảng NFT Courtyard, phản hồi công bố từ CEO Stripe Patrick Collison rằng cộng đồng “không muốn thêm một chain nữa” và “không cần thêm một chain khác”. Nhiều bình luận khác cũng bày tỏ quan điểm tương tự về rủi ro phân mảnh thanh khoản và trải nghiệm.
“Không ai muốn thêm một chain nữa… không cần thêm một chain khác.”
– Joe Petrich, Trưởng bộ phận Kỹ thuật Courtyard (NFT), 2025, nguồn: X
Vì sao không chọn làm layer-2 trên Ethereum?
Một số nhà nghiên cứu đặt câu hỏi vì sao Tempo không là một rollup hoặc layer-2 chuyên dụng trên Ethereum để tận dụng lớp bảo mật sẵn có và hệ sinh thái rộng lớn.
Devansh Mehta (Ethereum Foundation) hoài nghi quyết định chọn L1 thay vì L2. Anh chỉ ra L1 chuyên biệt phải tự xây bộ xác thực, đối mặt rủi ro tập trung và có thể kéo theo gánh nặng pháp lý cao hơn. Ngược lại, L2 có thể thừa hưởng bảo mật từ Ethereum và dễ hòa nhập thanh khoản sẵn có, dù vẫn phải cân bằng chi phí, tốc độ, và trải nghiệm.
Blobs trên Ethereum là gì và có vai trò gì trong mở rộng?
Blobs là cơ chế cho phép lưu tạm dữ liệu ngoài không gian khối, giúp giải phóng blockspace và giảm chi phí cho các giải pháp mở rộng. Tính năng này gắn với lộ trình danksharding trên Ethereum.
Sau nâng cấp Dencun với EIP-4844, các giao dịch mang blob giúp giảm áp lực dữ liệu trên chain chính, tạo tiền đề để các giải pháp L2 cải thiện chi phí và thông lượng. Theo tài liệu Ethereum Foundation và Ethereum.org, blobs được thiết kế để phục vụ dữ liệu tạm thời, hỗ trợ mở rộng theo chiều ngang cho hệ sinh thái.
Những lo ngại chính với L1 chuyên biệt cho thanh toán và stablecoin là gì?
Lo ngại xoay quanh tập trung hóa bộ xác thực, rủi ro pháp lý, phân mảnh trải nghiệm và thanh khoản, cũng như chi phí thu hút nhà phát triển, người dùng và tích hợp ví.
Nếu Tempo tự vận hành một lớp đồng thuận riêng, yêu cầu khởi động mạng an toàn và phi tập trung là thách thức đáng kể. Đồng thời, việc tuân thủ pháp lý trong lĩnh vực thanh toán có thể khiến kiến trúc mạng và vận hành validator chịu giám sát cao hơn so với mô hình kế thừa bảo mật của Ethereum.
Các lợi thế tiềm năng nếu Tempo tích hợp sâu với Ethereum là gì?
Nếu đúng như Feist chia sẻ, công nghệ mã nguồn mở của Tempo dễ tích hợp ngược với Ethereum, điều này có thể tạo lợi thế về khả năng tương thích, chia sẻ công cụ và chuẩn hạ tầng.
Về chiến lược, một L1 tập trung thanh toán có thể thử nghiệm nhanh về UX, tốc độ hoàn tất giao dịch, phí ổn định và hỗ trợ stablecoin, rồi tái sử dụng một phần công nghệ, chuẩn dữ liệu hoặc middleware cho cộng đồng Ethereum — giảm khoảng cách giữa trải nghiệm thanh toán bán lẻ và chuẩn bảo mật công khai.
Layer-2 có “ăn mòn” doanh thu lớp nền Ethereum như một số ý kiến lo ngại?
Tranh luận này diễn ra song song với câu chuyện Tempo. Một số người cho rằng L2 kéo người dùng nhưng gây áp lực lên doanh thu layer-1 và giá ETH; số khác nhận định L2 là cần thiết để mở rộng người dùng và tiện ích thực tế.
Lập luận phản biện cho rằng khi hoạt động L2 tăng, nhu cầu dữ liệu và bảo mật lớp nền vẫn là đường trục, gián tiếp củng cố giá trị Ethereum dài hạn. Tuy vậy, ở ngắn hạn, cấu trúc phí và dòng doanh thu có thể dịch chuyển, gây cảm nhận “cạnh tranh nội bộ” giữa L1 và L2.
Bảng so sánh nhanh: L1 chuyên biệt cho thanh toán vs L2 trên Ethereum
Bảng dưới đây tổng hợp những khác biệt thường gặp theo góc nhìn kỹ thuật và vận hành, dựa trên tranh luận cộng đồng và kinh nghiệm thực thi hạ tầng Blockchain.
| Tiêu chí | L1 chuyên biệt (ví dụ: thanh toán, stablecoin) | L2 trên Ethereum (rollup, mục tiêu chuyên dụng) |
|---|---|---|
| Bảo mật | Tự xây lớp đồng thuận, phải đạt đủ phi tập trung | Kế thừa bảo mật từ Ethereum |
| Tập trung hóa | Rủi ro cao hơn nếu validator set nhỏ/được tuyển chọn | Giảm rủi ro nhờ cam kết dữ liệu lên L1 |
| Pháp lý | Áp lực lớn hơn do tự vận hành hạ tầng thanh toán | Tận dụng khuôn khổ Ethereum, nhưng vẫn chịu quản trị riêng |
| Thanh khoản & UX | Nguy cơ phân mảnh, cần cầu nối/liquidity mining | Dễ tiếp cận hệ sinh thái ETH, ví, dApp |
| Thử nghiệm tính năng | Chủ động tối ưu cho thanh toán, thông lượng, phí | Linh hoạt, song chịu ràng buộc mô hình rollup |
| Khả năng tích hợp | Phụ thuộc thiết kế; mã nguồn mở giúp tích hợp tốt hơn | Thường tương thích cao với công cụ Ethereum |
Nhìn từ góc độ hệ sinh thái: Điều gì cần theo dõi tiếp theo?
Điểm mấu chốt là cách Tempo hiện thực hóa cam kết mã nguồn mở và tích hợp với Ethereum, cùng mức độ phân quyền bộ xác thực, tuân thủ pháp lý và trải nghiệm thanh toán ổn định.
Với vai trò cố vấn nghiên cứu còn duy trì tại Ethereum Foundation, Feist có thể trở thành cầu nối kỹ thuật giữa hai hướng tiếp cận: một L1 chuyên biệt cho thanh toán và nền tảng Ethereum đang đẩy mạnh mở rộng qua blobs và rollup.
Nguồn tham khảo
- Thông báo của Dankrad Feist trên X: https://x.com/dankrad/status/1979133618254405775
- Phản hồi của Joe Petrich trên X: https://x.com/jpetrichsr/status/1963657299349881048
- Ý kiến của Devansh Mehta trên X: https://x.com/TheDevanshMehta/status/1963653065908887829 và https://x.com/TheDevanshMehta/status/1963658233325003097
- Tài liệu Ethereum.org và Ethereum Foundation về blobs/EIP-4844 và nâng cấp Dencun (2024)
Những câu hỏi thường gặp
Dankrad Feist có rời Ethereum Foundation không?
Không. Anh chuyển sang Tempo nhưng vẫn là cố vấn nghiên cứu tại Ethereum Foundation, tập trung mở rộng layer-1, UX và blobs.
Tempo có phải là layer-2 của Ethereum không?
Không. Tempo được giới thiệu là layer-1 chuyên cho thanh toán và stablecoin, dù theo Feist, công nghệ mã nguồn mở có thể tích hợp trở lại Ethereum.
Vì sao nhiều người không muốn thêm một chain mới?
Lo ngại phân mảnh thanh khoản, trải nghiệm rời rạc và chi phí tích hợp. Joe Petrich cho rằng “không cần thêm một chain khác”.
L1 chuyên biệt gặp rủi ro gì về tập trung?
Phải tự xây bộ xác thực, dễ nảy sinh tập trung nếu số lượng nhỏ hoặc tuyển chọn, kéo theo rủi ro pháp lý và quản trị.
Blobs giúp mở rộng Ethereum như thế nào?
Blobs cho phép lưu tạm dữ liệu ngoài blockspace, giảm tải dữ liệu on-chain, hỗ trợ L2 giảm chi phí và tăng thông lượng theo lộ trình danksharding.
