Trả lãi cho tiền gửi stablecoin có thể kích hoạt làn sóng rút tiền khỏi ngân hàng, tương tự cú bùng nổ quỹ thị trường tiền tệ cuối thập niên 1970–đầu 1980, theo cảnh báo từ Citi (dẫn Financial Times).
Các hiệp hội ngân hàng Hoa Kỳ muốn bịt “kẽ hở” pháp lý để ngăn lãi suất cho stablecoin, trong khi ngành tiền điện tử phản đối, cho rằng sẽ kìm hãm đổi mới và lựa chọn của người dùng.
- Trả lãi stablecoin có thể kéo theo dịch chuyển tiền gửi khỏi ngân hàng, tương tự tiền lệ quỹ thị trường tiền tệ 1975–1982.
- Các nhóm ngân hàng Hoa Kỳ kêu gọi siết “kẽ hở” của GENIUS Act, cảnh báo nguy cơ 6,6 nghìn tỷ USD rời hệ thống ngân hàng.
- Ngành tiền điện tử phản đối đề xuất siết, nhấn mạnh cạnh tranh công bằng, đổi mới và vai trò stablecoin neo USD.
Trả lãi cho stablecoin có thể kích hoạt làn sóng rút tiền khỏi ngân hàng?
Có. Citi, qua lãnh đạo mảng Tương lai Tài chính Ronit Ghose, cảnh báo việc trả lãi cho stablecoin có thể gây ra làn sóng rút tiền khỏi ngân hàng, tương tự cú bùng nổ quỹ thị trường tiền tệ cuối thập niên 1970–đầu 1980 (theo Financial Times).
Tiền lệ lịch sử cho thấy khi xuất hiện lựa chọn sinh lời cao, tiền gửi có thể chuyển dịch nhanh khỏi ngân hàng. Khi lãi tiền gửi ngân hàng bị kiểm soát chặt, nhà đầu tư cá nhân đổ vào phương tiện thay thế có lợi suất cạnh tranh. So sánh của Citi nhấn mạnh rủi ro tái diễn khi stablecoin trả lãi trở nên phổ biến.
Vì sao Citi đưa ra so sánh với quỹ thị trường tiền tệ?
Vì quỹ thị trường tiền tệ đã hút vốn mạnh khi ngân hàng bị giới hạn lãi suất, tạo ra cú chuyển dịch tiền gửi lớn khỏi hệ thống ngân hàng, tương tự cách stablecoin trả lãi có thể làm ngày nay.
Theo dữ liệu Fed dẫn bởi Financial Times, các quỹ này tăng tài sản từ khoảng 4 tỷ USD năm 1975 lên 235 tỷ USD năm 1982, trong bối cảnh lãi suất tiền gửi ngân hàng bị điều tiết chặt chẽ bởi khung pháp lý thời đó, xem thêm Federal Reserve History. Điều này minh họa sức hút của kênh sinh lời thay thế khi ngân hàng thiếu linh hoạt lãi suất.
Bài học lịch sử từ giai đoạn 1975–1982 là gì?
Dòng vốn có thể dịch chuyển quy mô lớn. Giai đoạn 1981–1982, rút tiền khỏi ngân hàng vượt tiền gửi mới 32 tỷ USD; quỹ thị trường tiền tệ “phình to” nhanh chóng, theo Richmond Fed, Chương 12.
Bài học là: chênh lệch lợi suất thúc đẩy “chuyển kênh” tiết kiệm. Nếu stablecoin trả lãi có rủi ro pháp lý thấp và tiếp cận rộng, tác động thay thế với tiền gửi có thể lặp lại, gây sức ép thanh khoản và chi phí vốn cho ngân hàng truyền thống.
Tác động dự kiến đến chi phí vốn và tín dụng của ngân hàng là gì?
Chi phí vốn có thể tăng, kéo theo tín dụng đắt hơn. Lãnh đạo tư vấn ngân hàng và thị trường vốn của PwC, Sean Viergutz, cho biết ngân hàng có thể phải tăng lãi suất huy động hoặc phụ thuộc thị trường vốn sỉ, làm chi phí tín dụng tăng với hộ gia đình và doanh nghiệp.
Nếu tiền gửi rẻ rút khỏi hệ thống, ngân hàng buộc phải trả lãi cao hơn để giữ chân khách hoặc vay trên thị trường liên ngân hàng và trái phiếu, thường đắt hơn. Khi biên lợi nhuận bị thu hẹp, tiêu chuẩn cho vay có thể thắt chặt, tác động lan tỏa sang tăng trưởng kinh tế thực.
Vì sao các ngân hàng Hoa Kỳ phản đối việc trả lãi stablecoin?
Vì họ lo ngại “kẽ hở” pháp lý cho phép trả lãi gián tiếp sẽ làm méo mó cạnh tranh huy động, hút tiền gửi ra khỏi hệ thống ngân hàng, gây gián đoạn tín dụng cho doanh nghiệp và hộ gia đình.
GENIUS Act cấm nhà phát hành stablecoin trả lãi cho Holder, nhưng không mở rộng lệnh cấm tới sàn giao dịch tiền điện tử hay tổ chức liên kết. Dẫn đầu bởi Bank Policy Institute, nhiều hiệp hội ngân hàng kêu gọi bịt “kẽ hở” này, cảnh báo kịch bản có thể làm 6,6 nghìn tỷ USD rời khỏi hệ thống tiền gửi truyền thống.
GENIUS Act quy định ra sao về trả lãi stablecoin?
Đạo luật không cho phép nhà phát hành stablecoin trực tiếp trả lãi, nhưng không cấm các sàn giao dịch hoặc doanh nghiệp liên quan cung cấp lợi suất cho người dùng nắm giữ stablecoin.
Vì lệnh cấm không bao trùm toàn chuỗi giá trị, thị trường có thể nảy sinh các mô hình trả lãi qua đối tác hoặc cấu trúc sản phẩm thay thế. Đây chính là điểm các ngân hàng gọi là “kẽ hở”, khiến nhà đầu tư vẫn nhận lãi dù nhà phát hành không trả trực tiếp.
Rủi ro “kẽ hở” theo lập luận của các ngân hàng là gì?
Họ lo ngại dòng tiền gửi quy mô lớn rời hệ thống, tương tự tiền lệ quỹ thị trường tiền tệ, buộc ngân hàng tăng lãi huy động và thu hẹp cung tín dụng.
Các nhóm ngân hàng cho rằng nếu không làm rõ ranh giới trả lãi, lợi thế chi phí và quy định sẽ nghiêng về mô hình stablecoin trả lãi gián tiếp, gây mất cân đối cạnh tranh và rủi ro ổn định tài chính khi dòng vốn rút chạy nhanh trong căng thẳng.
Ngành tiền điện tử phản hồi thế nào trước đề xuất siết lãi suất stablecoin?
Các tổ chức trong ngành kêu gọi bác bỏ đề xuất đóng “kẽ hở”, lập luận rằng siết chặt sẽ làm lợi cho ngân hàng truyền thống, làm suy yếu đổi mới và giảm lựa chọn của người tiêu dùng.
Quan điểm của ngành là: khung pháp lý nên thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh và bảo vệ người dùng, thay vì loại trừ mô hình mới. Họ cũng nhấn mạnh vai trò ngày càng rõ của stablecoin neo USD trong hệ sinh thái thanh toán số và tài chính bán lẻ.
Chính phủ Hoa Kỳ đang định vị stablecoin neo USD như thế nào?
Theo nội dung được cung cấp, chính phủ Hoa Kỳ nổi lên như bên ủng hộ việc chấp nhận stablecoin neo USD. Tháng 3, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết chính phủ sẽ sử dụng stablecoin để duy trì vị thế đồng USD là đồng tiền dự trữ toàn cầu.
Thông điệp này cho thấy định hướng ủng hộ vai trò ổn định và khả năng mở rộng của stablecoin neo USD trong chiến lược tiền tệ quốc gia. Tuy nhiên, cân bằng giữa thúc đẩy đổi mới và bảo đảm an toàn hệ thống ngân hàng vẫn là bài toán chính sách trung tâm.
Bảng tóm tắt các chỉ dấu chính
Bảng dưới đây tổng hợp các con số mốc được nêu:
| Chỉ dấu | Giai đoạn/Mốc | Giá trị | Nguồn |
|---|---|---|---|
| Tài sản quỹ thị trường tiền tệ | 1975 | Khoảng 4 tỷ USD | Richmond Fed |
| Tài sản quỹ thị trường tiền tệ | 1982 | 235 tỷ USD | Richmond Fed |
| Chênh rút – gửi tiền ngân hàng | 1981–1982 | Rút ròng 32 tỷ USD | Federal Reserve (dẫn theo Financial Times) |
| Kịch bản rút tiền gửi tiềm tàng | Thư các hiệp hội ngân hàng | 6,6 nghìn tỷ USD | Bank Policy Institute |
Những câu hỏi thường gặp
Trả lãi stablecoin khác gì lãi tài khoản ngân hàng?
Lãi tài khoản ngân hàng chịu giám sát chặt và bảo hiểm tiền gửi; lãi từ stablecoin phụ thuộc cấu trúc sản phẩm, rủi ro đối tác và khung pháp lý áp dụng cho tổ chức cung cấp lợi suất.
Vì sao giai đoạn 1975–1982 là tiền lệ đáng tham khảo?
Vì khi lãi tiền gửi bị kiểm soát, vốn chuyển sang công cụ lợi suất cao hơn là quỹ thị trường tiền tệ. Dữ liệu Fed cho thấy quy mô quỹ tăng mạnh và rút ròng tiền gửi ngân hàng 1981–1982 đạt 32 tỷ USD.
GENIUS Act cấm ai trả lãi cho stablecoin?
GENIUS Act cấm nhà phát hành stablecoin trả lãi trực tiếp cho Holder, nhưng không mở rộng lệnh cấm đến sàn giao dịch hay doanh nghiệp liên kết.
Các ngân hàng lo ngại điều gì nếu không đóng “kẽ hở”?
Họ lo dòng tiền gửi rời hệ thống quy mô lớn, khiến chi phí vốn tăng và tín dụng đắt hơn cho hộ gia đình, doanh nghiệp, từ đó ảnh hưởng tăng trưởng.
Ngành tiền điện tử phản biện ra sao?
Họ cho rằng siết “kẽ hở” sẽ thiên vị ngân hàng truyền thống, bóp nghẹt đổi mới và thu hẹp lựa chọn của người dùng, trong khi stablecoin neo USD có thể hỗ trợ vai trò toàn cầu của USD.
