Đưa cho vay cổ phiếu lên onchain, hoặc tránh đường

Cho vay cổ phiếu đang mắc kẹt trên đường ray cũ với đối soát thủ công và chuyển tài sản thế chấp chậm chạp; lời giải không phải một miếng vá mới, mà là chuyển hẳn sang onchain.

Onchain equity lending mang lại thanh toán tức thời, tài sản thế chấp lập trình được và thực thi quy tắc minh bạch, phù hợp xu thế Token hóa do cơ quan quản lý và tổ chức quốc tế đang đặt nền móng.

Điều gì đang cản trở cho vay cổ phiếu hiện nay?

Cản trở lớn nhất nằm ở đường ray lỗi thời: batch files, đối soát email và chuyển tài sản thế chấp chậm giữa các lưu ký, khiến thanh toán kéo dài, lệnh thu hồi kẹt, và sự kiện doanh nghiệp tạo bẫy đối soát.

Trong thực tế, độ chắc chắn và tốc độ là cốt lõi của thị trường cổ phiếu, nhưng quy trình hiện tại lại tạo độ trễ hệ thống. Những ngoại lệ thủ công phát sinh liên miên đẩy rủi ro lây lan trước khi ai đó kịp phát hiện, bào mòn hiệu quả cơ sở và niềm tin thị trường.

Khi thời gian thanh toán kéo dài, rủi ro đối tác tăng và chi phí vốn bị đội lên. Điều này đặc biệt nghiêm trọng với các khoản vay cổ phiếu đòi hỏi tính chính xác và khả năng thu hồi nhanh.

Onchain equity lending là gì?

Onchain equity lending là mô hình cho vay cổ phiếu vận hành trên sổ cái phân tán với thanh toán tức thời, tài sản thế chấp lập trình được và thực thi quy tắc minh bạch bằng hợp đồng thông minh.

Các hợp đồng thông minh xử lý tự động tác vụ thường nhật, cắt giảm vòng lặp email, giảm lỗi con người và rút ngắn thời gian chu trình. Tài sản thế chấp được lập trình để khóa, giải phóng, định chuẩn theo quy tắc đã thỏa thuận, giúp rủi ro được kiểm soát ngay từ đầu.

Giao dịch thanh toán tức thời giúp loại bỏ phơi nhiễm do thời gian chờ. Quy tắc được mã hóa làm giảm tranh chấp sau giao dịch và tạo nền tảng báo cáo, kiểm toán theo thời gian thực.

Vì sao onchain giải quyết được điểm nghẽn của hệ thống hiện tại?

Onchain cắt qua ma sát bằng cách thanh toán tức thời, bảo mật và thực thi quy tắc tự động, thay cho những quy trình rời rạc khó kiểm soát hiện nay.

Thay vì phát hiện muộn qua đối soát hậu kiểm, điều kiện khoản vay (giới hạn phơi nhiễm, thời gian thu hồi, tài sản thế chấp) được kiểm tra trước khi khớp lệnh. Điều này giảm ngoại lệ thủ công và rủi ro lây lan.

Nghiên cứu năm 2025 của New York Fed cho thấy điều hành chính sách tiền tệ có thể được bảo toàn trên “programmable rails” (đường ray lập trình) – một tín hiệu rằng các quy tắc tài chính an toàn có thể tự động hóa ở cấp độ hạ tầng (New York Fed, 2025).

Rủi ro được quản lý thế nào trên onchain?

Rủi ro được quản lý từ gốc bằng kiểm tra điều kiện trước giao dịch, tài sản thế chấp lập trình được và tiêu chuẩn hóa Token đảm bảo phơi nhiễm chính xác, kiểm toán được.

Các mạng permissioned xử lý KYC và whitelist, trong khi bằng chứng không tiết lộ (ZKP) bảo vệ thông tin người đi vay và chủ sở hữu. Chuẩn hóa Token tài sản thế chấp giúp đo đếm và báo cáo minh bạch, giảm sai lệch.

Quy tắc được thực thi bởi hợp đồng thông minh, hạn chế “ngoại lệ thủ công”. Khi mọi thay đổi đều có bút tích onchain, kiểm toán và giám sát trở nên hiệu quả hơn.

Khung pháp lý đang mở đường, không phải chặn đường?

Quy định vận hành như “đèn xanh có kiểm soát” chứ không phải rào cản: sandbox của châu Âu cho hạ tầng thị trường blockchain đang chạy thực, có giám sát và miễn trừ theo khuôn khổ (ESMA, 2025).

Báo cáo về cơ chế sandbox DLTR của ESMA cho thấy mô hình vận hành, lan can pháp lý và hướng đi quy tắc tiếp theo, đặt nền tảng để ống dẫn cho vay cổ phiếu kết nối vào khi chuyển dịch lên onchain (ESMA, 2025).

Cùng lúc, BIS đặt nền cho thanh toán Token hóa bằng tiền ngân hàng trung ương và tiền gửi Token hóa — phần “tiền mặt” an toàn của mọi giao dịch, đảm bảo tính cuối cùng của tài trợ (BIS, 2025). WEF ghi nhận các use case phát hành và tài trợ chứng khoán đang rời giai đoạn thử nghiệm sang sản xuất (WEF, 2025).

“Quy định đang mở cổng, chứ không chặn đường.”
– Hedy Wang, Đồng sáng lập kiêm CEO Block Street, Bài viết ý kiến, 2025, Block Street

Hệ sinh thái hạ tầng đã sẵn sàng tới đâu?

Các tổ chức và nhà làm luật đang đồng thuận hơn: Token hóa tài sản và tiền tệ dưới giám sát công quyền sẽ là đặc tính của hệ thống tương lai, thay vì ranh giới cứng giữa crypto và fiat.

BIS mô tả kiến trúc thanh toán Token hóa dựa trên tiền ngân hàng trung ương và tiền gửi Token hóa, tạo bệ đỡ an toàn cho phần “tiền” trong giao dịch (BIS, 2025). New York Fed năm 2025 cho thấy các hoạt động tiền tệ có thể tự động hóa an toàn trên đường ray lập trình.

WEF năm 2025 nhấn mạnh các ca sử dụng phát hành và tài trợ chứng khoán đã tiến tới triển khai sản xuất, phản ánh nhu cầu thực tiễn và khẩu vị tổ chức đang tăng (WEF, 2025).

“Cho vay cổ phiếu thuộc về onchain, nếu không sẽ bị bỏ lại phía sau.”
– Hedy Wang, Đồng sáng lập kiêm CEO Block Street, Bài viết ý kiến, 2025, Block Street

Những thách thức thực tế nào cần giải quyết?

Phân mảnh và bảo mật thông tin là thách thức, nhưng có thể xử lý bằng mạng permissioned tích hợp KYC, whitelist, ZKP cho quyền riêng tư và chuẩn hóa Token tài sản thế chấp.

Thiết kế theo mô-đun cho phép kết nối dần với hạ tầng giám sát hiện hữu, tránh “big bang” chuyển đổi. Quy trình cấp quyền và phân tách dữ liệu đảm bảo tuân thủ mà không hy sinh hiệu quả.

Chuẩn dữ liệu và giao thức chung giúp giảm ma sát kết nối giữa lưu ký, nhà môi giới và đối tác vay, tạo đường ray thống nhất cho định giá, thế chấp và báo cáo.

Tác động đến hiệu quả và niềm tin thị trường là gì?

Onchain không chỉ cải tiến quy trình mà còn chuyển đổi mô hình vận hành: minh bạch theo thiết kế, nén rủi ro hệ thống và khôi phục giá trị thời gian của vốn tới từng mili giây.

Thanh toán chậm làm xói mòn hiệu quả cơ sở và phóng đại rủi ro đối tác. Ngược lại, thanh toán tức thời và thực thi quy tắc onchain giảm chi phí vốn, rút ngắn vòng quay và tăng chắc chắn.

Việc Hoa Kỳ rút ngắn chu kỳ thanh toán về T+1 từ năm 2024 nhằm giảm rủi ro đối tác là một chỉ dấu của nhu cầu tốc độ và tính chắc chắn cao hơn (SEC, 2023, Final Rule on Shortening the Settlement Cycle). Onchain đưa bước tiếp theo: từ T+1 sang tức thời.

So sánh ngắn: Quy trình cũ vs onchain equity lending

Bảng dưới đây tóm lược khác biệt cốt lõi giữa hai mô hình, tập trung vào tốc độ, rủi ro và tính minh bạch.

Câu hỏi thường gặp

Onchain equity lending có thay thế hoàn toàn bên lưu ký và giám sát không?

Không. Mô hình ưu tiên kết nối với hạ tầng được giám sát, dùng mạng permissioned, KYC và báo cáo theo chuẩn. ESMA sandbox cho thấy cách kết hợp công nghệ với giám sát (ESMA, 2025).

ZKP giúp bảo vệ dữ liệu người tham gia như thế nào?

ZKP cho phép chứng minh tuân thủ quy tắc mà không lộ dữ liệu nhạy cảm. Nhờ đó, bên vay và chủ sở hữu vẫn bảo mật trong khi thị trường duy trì tính kiểm toán.

Tại sao thanh toán tức thời lại quan trọng với cho vay cổ phiếu?

Nó giảm phơi nhiễm rủi ro đối tác, tăng chắc chắn, rút ngắn vòng quay vốn. Xu hướng T+1 của Hoa Kỳ đã cho thấy lợi ích giảm rủi ro; onchain đưa bước tiếp theo lên tức thời (SEC, 2023).

Vai trò của ngân hàng trung ương trong thanh toán Token hóa là gì?

BIS nêu nền tảng dùng tiền ngân hàng trung ương và tiền gửi Token hóa cho phần “tiền” của giao dịch, đảm bảo an toàn và tính cuối cùng thanh toán (BIS, 2025).

Những bước ưu tiên khi triển khai onchain equity lending?

Xác định mạng permissioned, tiêu chuẩn hóa Token tài sản thế chấp, tích hợp KYC/whitelist, mã hóa quy tắc bằng hợp đồng thông minh và lộ trình kết nối hệ thống kế thừa.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.