Chính sách tiền tệ là gì? Tìm hiểu về khái niệm chính sách tiền tệ

Chính sách tiền tệ là công cụ mà Nhà nước sử dụng, thông qua ngân hàng trung ương, để kiểm soát cung tiền, lãi suất và ổn định kinh tế vĩ mô.

Thông qua việc điều chỉnh cung tiền và chi phí vốn, chính sách tiền tệ giúp Nhà nước đạt được các mục tiêu như kiểm soát lạm phát, giảm thất nghiệp, duy trì tăng trưởng GDP và ổn định thị trường tài chính.

Chính sách tiền tệ là gì?

Chính sách tiền tệ là tập hợp các biện pháp mà Nhà nước sử dụng thông qua ngân hàng trung ương nhằm điều tiết lượng tiền trong lưu thông, kiểm soát lãi suất và hướng nền kinh tế đạt các mục tiêu vĩ mô như tăng trưởng, việc làm và ổn định giá cả.

Ví dụ, khi nền kinh tế suy thoái, ngân hàng trung ương có thể bơm thêm tiền ra thị trường để kích thích đầu tư, tiêu dùng. Ngược lại, khi lạm phát tăng, việc giảm cung tiền sẽ giúp hạ nhiệt giá cả hàng hóa.

“Chính sách tiền tệ là đường dẫn quan trọng nhất giữa Nhà nước và thị trường, quyết định tốc độ và hướng đi của tăng trưởng kinh tế.”
– Jerome Powell, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED), 2022

Những công cụ chính trong chính sách tiền tệ là gì?

Các ngân hàng trung ương sử dụng nhiều công cụ để thực thi chính sách tiền tệ, bao gồm lãi suất, tỷ lệ dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở và hạn mức tín dụng.

Tuy nhiên, hai công cụ tác động mạnh nhất đến nền kinh tế và thị trường tài chính là lãi suất và nghiệp vụ thị trường mở.

Lãi suất ảnh hưởng như thế nào?

Khi ngân hàng trung ương tăng lãi suất, chi phí vay vốn của doanh nghiệp và người tiêu dùng tăng, làm giảm đầu tư và tiêu dùng, từ đó làm giảm cung tiền. Ngược lại, khi lãi suất giảm, vốn vay rẻ hơn giúp kích thích đầu tư và chi tiêu.

Điển hình, trong năm 2022, FED đã liên tục tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát tại Hoa Kỳ, khiến chi phí vay vốn tăng và thị trường cổ phiếu sụt giảm mạnh.

Nghiệp vụ thị trường mở là gì?

Đây là hoạt động mua hoặc bán chứng khoán của ngân hàng trung ương nhằm điều tiết lượng tiền trong lưu thông. Khi mua vào trái phiếu, ngân hàng trung ương bơm thêm tiền vào thị trường; khi bán ra, họ hút tiền về.

Hoạt động này ảnh hưởng trực tiếp đến dự trữ của các ngân hàng thương mại và là công cụ chính để duy trì ổn định thanh khoản toàn hệ thống.

Chính sách nới lỏng và thắt chặt tiền tệ là gì?

Hai khái niệm phổ biến trong chính sách tiền tệ là nới lỏng định lượng (Quantitative Easing – QE) và thắt chặt định lượng (Quantitative Tightening – QT). Đây là hai hướng điều hành trái ngược nhau nhằm đạt các mục tiêu kinh tế cụ thể.

Chính sách nới lỏng tiền tệ (QE) hoạt động như thế nào?

Chính sách nới lỏng tiền tệ nhằm tăng cung tiền trên thị trường thông qua việc giảm lãi suất và mua vào trái phiếu. Mục tiêu là kích thích đầu tư, tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.

“Nới lỏng định lượng giúp tạo ra thanh khoản, nhưng nếu kéo dài có thể làm tăng rủi ro bong bóng tài sản.”
– Christine Lagarde, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB), 2021

Trong giai đoạn 2020 – 2021, FED thực hiện QE mạnh mẽ để hỗ trợ nền kinh tế Hoa Kỳ sau đại dịch Covid-19, giúp thị trường tài chính và tiền điện tử tăng trưởng bùng nổ.

Chính sách thắt chặt tiền tệ (QT) là gì?

Ngược lại, QT là việc ngân hàng trung ương bán chứng khoán hoặc không tái đầu tư các khoản đến hạn nhằm hút bớt tiền khỏi thị trường, làm tăng lợi suất trái phiếu và giảm cung tiền.

Năm 2022, FED thực hiện QT bằng việc bán trái phiếu chính phủ và tăng lãi suất, dẫn đến lợi suất trái phiếu Hoa Kỳ kỳ hạn 10 năm tăng mạnh, trong khi chỉ số S&P 500 sụt giảm đáng kể.

Ảnh hưởng của chính sách tiền tệ đến nền kinh tế

Chính sách tiền tệ ảnh hưởng trực tiếp đến tăng trưởng GDP, lạm phát, việc làm và đầu tư. Một chính sách nới lỏng hợp lý giúp kích thích kinh tế, trong khi thắt chặt quá mức có thể gây suy thoái.

“Không có chính sách tiền tệ hoàn hảo, mà chỉ có chính sách phù hợp với chu kỳ kinh tế.”
– Nguyễn Thị Hồng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, 2023

Tác động của chính sách tiền tệ đến thị trường tài chính

Chính sách tiền tệ ảnh hưởng mạnh đến giá cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản và hàng hóa. Khi cung tiền giảm, giá tài sản thường suy yếu do dòng vốn bị siết lại.

Tuy nhiên, không phải lúc nào tăng lãi suất cũng làm thị trường giảm mạnh. Chẳng hạn, trong giai đoạn 1993 – 1995, dù FED nâng lãi suất từ 3% lên 6%, thị trường chứng khoán Hoa Kỳ vẫn đi ngang rồi phục hồi tăng trưởng.

Những sự kiện chính sách tiền tệ có ảnh hưởng lớn trong lịch sử

Trong hơn một thế kỷ qua, các chính sách tiền tệ đã nhiều lần định hình cục diện kinh tế toàn cầu:

• Đại suy thoái 1929–1939: Cấp tín dụng lỏng lẻo tại Hoa Kỳ gây bong bóng chứng khoán và sụp đổ hệ thống tài chính.
• Khủng hoảng tài chính châu Á 1997: Thái Lan thả nổi tỷ giá với USD, khiến đồng Baht mất giá và lan ra toàn khu vực.
• Khủng hoảng toàn cầu 2007–2008: Xuất phát từ bong bóng bất động sản và nợ xấu tại Hoa Kỳ.
• QT của FED năm 2022: Siết cung tiền để kiểm soát lạm phát kỷ lục hậu Covid và xung đột Nga–Ukraine.

Chính sách tiền tệ và tác động đến thị trường Crypto

Kể từ năm 2020, mối liên hệ giữa thị trường crypto và chính sách tiền tệ ngày càng rõ rệt. Khi ngân hàng trung ương nới lỏng, thanh khoản tăng giúp giá crypto bứt phá; ngược lại, QT khiến dòng vốn suy giảm và thị trường điều chỉnh.

“Crypto phản ứng mạnh mẽ nhất với thanh khoản toàn cầu – khi cung tiền tăng, dòng vốn đổ vào tài sản rủi ro cũng tăng.”
– Mike McGlone, Chuyên gia chiến lược hàng hóa cấp cao, Bloomberg Intelligence, 2023

Do đó, nhà đầu tư crypto cần theo dõi sát các chỉ số như lạm phát, tỷ lệ thất nghiệp, GDP và chính sách lãi suất để dự đoán hướng đi dòng tiền.

Trong bối cảnh này, các nền tảng giao dịch như BingX đóng vai trò quan trọng khi cung cấp công cụ theo dõi lãi suất, biến động thanh khoản và xu hướng dòng tiền toàn cầu.

Nhờ đó, nhà đầu tư có thể nhanh chóng nắm bắt tác động của các quyết định chính sách tiền tệ lên thị trường crypto, từ biến động giá Bitcoin đến dòng vốn đổ vào altcoin.

Những lưu ý khi đầu tư dựa trên chính sách tiền tệ

• Chính sách tiền tệ thường được công bố và điều chỉnh theo chu kỳ, nên cần theo dõi định kỳ để dự phóng.
• Không nên đầu cơ ngắn hạn dựa trên tin tức vì tác động của chính sách diễn ra chậm.
• Cần đánh giá khách quan: không phải lúc nào tăng lãi suất cũng là tín hiệu tiêu cực.

Những câu hỏi thường gặp

Chính sách tiền tệ và tài khóa khác nhau thế nào?

Chính sách tiền tệ do ngân hàng trung ương thực hiện để kiểm soát cung tiền, còn chính sách tài khóa do chính phủ triển khai thông qua chi tiêu và thuế khóa.

Khi nào ngân hàng trung ương tăng lãi suất?

Khi lạm phát cao hoặc nền kinh tế tăng trưởng quá nóng, ngân hàng trung ương thường tăng lãi suất để giảm áp lực giá cả.

Nới lỏng tiền tệ có rủi ro gì?

QE kéo dài có thể khiến lạm phát tăng, tạo bong bóng tài sản và mất ổn định tài chính.

Tại sao chính sách tiền tệ ảnh hưởng đến thị trường crypto?

Bởi crypto hiện thu hút nhiều dòng vốn từ tổ chức tài chính truyền thống, nên thanh khoản toàn cầu ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị của nó.

Làm thế nào để theo dõi chính sách tiền tệ?

Nhà đầu tư nên theo dõi thông báo của các ngân hàng trung ương như FED, ECB, BOJ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam để nắm bắt định hướng chính sách.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.