Block Reward (Phần thưởng khối) là một phần quan trọng trong cơ chế Proof of Work (PoW), đóng vai trò như một động lực để các thợ đào tham gia vào việc duy trì và bảo mật mạng lưới blockchain.
Phần thưởng này thường bao gồm hai thành phần chính: phần thưởng khối (block subsidy) và phí giao dịch (transaction fees).
Đây là cách mạng lưới blockchain phân phối tài sản điện tử mới và động viên thợ đào đóng góp tài nguyên tính toán cho hệ thống.
Phần thưởng khối (Block Subsidy)
Phần thưởng khối là số lượng tiền điện tử mà thợ đào nhận được khi họ thành công trong việc giải quyết một vấn đề toán học phức tạp và xác nhận một khối giao dịch hợp lệ, thêm nó vào chuỗi blockchain.
Bitcoin (BTC)
- Phần thưởng khối ban đầu là 50 BTC khi Bitcoin ra mắt vào năm 2009. Tuy nhiên, Bitcoin sử dụng cơ chế halving (chia đôi phần thưởng khối) mỗi khi 210,000 khối được khai thác, tương đương với khoảng 4 năm. Do đó, phần thưởng khối giảm dần theo thời gian.
- 2009: 50 BTC mỗi khối.
- 2012: 25 BTC mỗi khối.
- 2016: 12.5 BTC mỗi khối.
- 2020: 6.25 BTC mỗi khối.
- 2024: 3.125 BTC mỗi khối.
- Phần thưởng khối giảm dần giúp giảm tốc độ cung cấp Bitcoin mới vào hệ thống, điều này tạo ra tính khan hiếm cho đồng tiền và điều chỉnh lạm phát.
Ethereum (ETH) trước Ethereum 2.0
- Ethereum trước khi chuyển sang cơ chế Proof of Stake (PoS) cũng sử dụng phần thưởng khối. Ban đầu, phần thưởng khối là 5 ETH mỗi khối, sau đó đã được điều chỉnh qua nhiều lần cập nhật.
- Tuy nhiên, với sự chuyển đổi sang Ethereum 2.0, Ethereum đã không còn sử dụng khai thác (mining) và chuyển sang Proof of Stake, nơi các thợ đào (nay là các “validators”) không còn nhận phần thưởng khối thông qua tính toán phức tạp mà thông qua việc stake ETH.
Phí giao dịch (Transaction Fees)
Phí giao dịch là số tiền mà người dùng trả cho thợ đào để xác nhận và bao gồm giao dịch của họ trong khối mới.
Khi người dùng gửi tiền điện tử từ ví của mình, họ thường trả một khoản phí nhỏ để giao dịch được ưu tiên và xử lý nhanh chóng.
- Bitcoin
- Mỗi giao dịch trên Bitcoin có một mức phí giao dịch, và phần phí này sẽ được cộng vào phần thưởng mà thợ đào nhận được khi họ khai thác thành công khối chứa giao dịch đó.
- Ethereum
- Trước khi Ethereum chuyển sang Proof of Stake, phí giao dịch cũng là một phần trong phần thưởng mà thợ đào nhận được.
- Đặc biệt, với sự ra đời của EIP-1559 (Ethereum Improvement Proposal), phí giao dịch được phân thành hai phần: phí cơ bản (base fee) và phí tip.
- Phí cơ bản được “đốt” (burned), còn phí tip là khoản mà người dùng trả thêm cho thợ đào để ưu tiên giao dịch của mình.
Halving và tác động
Halving (chia đôi) là một sự kiện đặc biệt trong các blockchain như Bitcoin, nơi phần thưởng khối sẽ giảm một nửa sau mỗi 210,000 khối (khoảng 4 năm).
Điều này có tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của tiền điện tử, vì:
- Giảm tốc độ cung cấp tài sản
- Việc giảm phần thưởng khối theo thời gian sẽ làm giảm lượng tiền điện tử mới được đưa vào hệ thống. Điều này giúp kiểm soát lạm phát và duy trì sự khan hiếm của tài sản.
- Tăng giá trị tài sản
- Giảm phần thưởng khối có thể dẫn đến việc tăng giá trị của đồng tiền, nếu nhu cầu vẫn giữ ổn định hoặc tăng lên.
- Khó khăn cho thợ đào
- Khi phần thưởng giảm, thợ đào phải tìm cách tối ưu hóa hiệu quả khai thác, nếu không sẽ gặp khó khăn về lợi nhuận.
- Điều này có thể dẫn đến một số thợ đào rút lui khỏi mạng lưới nếu chi phí khai thác không còn hợp lý.
Tầm quan trọng của Block Reward
Block reward là yếu tố quan trọng trong việc duy trì sự an toàn và bảo mật của blockchain, đặc biệt đối với các blockchain sử dụng cơ chế Proof of Work (PoW):
- Khuyến khích thợ đào tham gia
- Phần thưởng khối là động lực chính để thợ đào tham gia vào quá trình bảo mật mạng lưới. Họ sử dụng tài nguyên tính toán của mình để giải quyết các vấn đề phức tạp, xác nhận giao dịch và bảo vệ hệ thống khỏi các cuộc tấn công.
- Bảo mật mạng lưới
- Sức mạnh tính toán mà thợ đào cung cấp giúp bảo vệ mạng lưới blockchain khỏi các cuộc tấn công 51% (51% Attack), nơi một thực thể có thể kiểm soát hơn một nửa sức mạnh tính toán của mạng lưới và thao túng các giao dịch.
- Phân phối tài sản
- Phần thưởng khối là cách chính để phân phối tiền điện tử mới vào thị trường, làm tăng sự tham gia và phát triển của cộng đồng blockchain.
Các mô hình Block Reward khác
- Proof of Stake (PoS)
- Mặc dù PoS không sử dụng phần thưởng khối qua khai thác như PoW, nhưng thay vào đó, người tham gia sẽ nhận được phần thưởng khi staking tài sản điện tử vào mạng lưới. Các validator (người xác thực) sẽ nhận phần thưởng theo tỷ lệ phần trăm tài sản mà họ stake.
- Delegated Proof of Stake (DPoS)
- Đây là một biến thể của PoS, nơi người tham gia bỏ phiếu để chọn các delegate (người đại diện) chịu trách nhiệm xác thực giao dịch và nhận phần thưởng thay mặt họ.
Các blockchain sử dụng Block Reward
- Bitcoin (BTC): Phần thưởng khối giảm qua các lần halving và hiện tại là 3.125 BTC mỗi khối.
- Litecoin (LTC): Litecoin cũng sử dụng hệ thống halving tương tự Bitcoin và phần thưởng khối hiện tại là 6.25 LTC.
- Zcash (ZEC): Zcash có một hệ thống phần thưởng khối hơi khác biệt, nhưng nó cũng sử dụng PoW và phần thưởng giảm dần theo thời gian.
Kết Luận
