Bankman-Fried: Sai lầm lớn nhất giao FTX cho CEO mới trước phá sản

SBF cho rằng sai lầm lớn nhất trong cú sập 8 tỷ USD của FTX là giao quyền điều hành cho ban quản lý mới, khiến ông bỏ lỡ cơ hội cuối cùng để cứu sàn.

Sau khi John J. Ray III tiếp quản, FTX nộp đơn phá sản Chương 11, mở đường cho quá trình thu hồi tài sản và hoàn trả. Đến nay, hệ sinh thái vẫn chịu dư chấn, nhưng các khoản chi trả cho chủ nợ đã tăng tốc.

SBF nói “sai lầm lớn nhất” là gì?

SBF khẳng định sai lầm lớn nhất là trao quyền điều hành FTX cho John J. Ray III vào ngày 11/11/2022, ngay trước khi công ty nộp đơn phá sản Chương 11, khiến ông vuột mất cơ hội đầu tư cứu sàn chỉ vài phút sau đó (Mother Jones).

Trước cú sập, FTX từng được định giá 32 tỷ USD. SBF hiện thụ án 25 năm tù với 7 tội danh liên quan đến sự sụp đổ của FTX và Alameda Research, với thiệt hại ước tính 8,9 tỷ USD tiền nhà đầu tư. Ông cho rằng quyết định chuyển giao đã chặn cơ hội giải pháp phút chót, dù chi tiết nguồn vốn không được công bố.

Ngay sau khi tiếp quản, CEO mới John J. Ray III tiến hành các thủ tục phá sản để bảo toàn giá trị tài sản còn lại, qua đó khởi động quy trình truy vết, thu hồi và phân phối tài sản cho chủ nợ theo thứ tự ưu tiên.

“Sai lầm lớn nhất tôi mắc phải, vượt xa mọi thứ khác, là bàn giao công ty.”
– Sam Bankman-Fried, Nhà sáng lập FTX, phỏng vấn tháng 10/2025, Mother Jones

Vì sao FTX sụp đổ?

FTX sụp đổ do sử dụng sai mục đích tiền người dùng, chuyển sang bù lỗ giao dịch của Alameda Research mà không có sự đồng ý; khoảng thiếu hụt này được gọi là “Alameda gap”.

Hệ quả là một chuỗi phá sản lan rộng trong ngành tiền điện tử và một thị trường giá xuống kéo dài. Bitcoin từng rơi về quanh 16.000 USD sau sự kiện. Ngày 12/12/2022, SBF bị bắt tại Bahamas, sau đó bị dẫn độ về Hoa Kỳ tháng 1/2023, đánh dấu giai đoạn điều tra hình sự và dân sự đa lớp.

Vụ việc cho thấy rủi ro lớn từ quản trị lỏng lẻo, xung đột lợi ích giữa sàn giao dịch và công ty giao dịch liên quan, cùng thiếu kiểm soát nội bộ về tách bạch tài sản khách hàng.

“Trong sự nghiệp của tôi, tôi chưa từng thấy một thất bại toàn diện như vậy về kiểm soát doanh nghiệp và một sự vắng bóng hoàn toàn thông tin tài chính đáng tin cậy.”
– John J. Ray III, CEO FTX Debtors, Bản tuyên thệ ngày 17/11/2022, Tòa án Phá sản Hoa Kỳ, Quận Delaware

Ai đề xuất John J. Ray III làm CEO mới của FTX?

Ngày 09/11/2022, luật sư Andrew Dietderich (Sullivan & Cromwell) đã email cho SBF đề xuất thuê John J. Ray III làm Giám đốc Tái cấu trúc trong “một khả năng Chương 11”, theo tài liệu được trích dẫn bởi Stanford Law Review (DocumentCloud).

Hai ngày sau, SBF bàn giao FTX và Ray nộp đơn phá sản Chương 11. Việc bổ nhiệm một chuyên gia tái cấu trúc có kinh nghiệm là thông lệ trong các vụ phá sản phức tạp nhằm bảo vệ giá trị tài sản, chuẩn hóa sổ sách và thiết lập quy trình bồi hoàn cho chủ nợ.

Ở các hồ sơ tương tự, các CEO tái cấu trúc thường tiến hành kiểm toán pháp y, truy hồi tài sản, và xây lộ trình phân bổ theo thứ tự ưu tiên được tòa giám sát chặt chẽ.

Sullivan & Cromwell bị cáo buộc gì và kết quả ra sao?

Ngày 16/02/2024, một nhóm chủ nợ FTX kiện Sullivan & Cromwell, cáo buộc hãng góp phần vào gian lận và hưởng lợi. Đến tháng 10/2024, vụ kiện được tự nguyện rút, khép lại mà không có phán quyết chống lại hãng luật.

Trong giai đoạn phá sản, Sullivan & Cromwell đóng vai trò cố vấn pháp lý cho FTX Debtors. Theo Reuters, đến 27/06/2024, hãng đã nhận hơn 171,8 triệu USD phí pháp lý từ vụ FTX, phản ánh quy mô, độ phức tạp và thời lượng làm việc lớn của các bên tham gia tố tụng kinh tế – tài chính.

Các khoản phí loại này được tòa án giám sát và phê duyệt định kỳ, dựa trên khối lượng công việc, mức độ chuyên môn và lợi ích mang lại cho khối tài sản phá sản.

Tiến độ hoàn trả cho chủ nợ và khách hàng FTX đến nay thế nào?

Gần ba năm sau cú sập, FTX đã chi trả tổng cộng 7,8 tỷ USD: đợt đầu 1,2 tỷ USD trong tháng 2, tiếp theo 5 tỷ USD tháng 5, và 1,6 tỷ USD tháng 9. Quỹ phá sản ước tính đã thu hồi tối đa 16,5 tỷ USD, dự kiến còn phân bổ thêm khoảng 8,7 tỷ USD.

FTX cho biết kế hoạch hoàn trả ít nhất 98% khách hàng ở mức 118% giá trị số dư tại thời điểm tháng 11/2022. Mức 118% ngụ ý bổ sung phần vượt mệnh giá, thường gắn với lãi hoặc điều chỉnh được tòa chấp thuận, nhằm bù đắp thời gian và rủi ro chờ đợi của khách hàng.

Dù vậy, tiến độ thực tế còn phụ thuộc phán quyết của tòa, kết quả truy hồi tài sản, thanh lý danh mục và xử lý tranh chấp. Nhà đầu tư cần theo dõi thông báo chính thức từ FTX Debtors và tòa phá sản để cập nhật lịch chi trả.

Ngày 30/09: có gì đáng chú ý ở đợt chi trả 1,6 tỷ USD?

Theo Sunil, một chủ nợ FTX và thành viên Customer Ad-Hoc Committee, FTX đã phân bổ đợt chi trả thứ 3 trị giá 1,6 tỷ USD vào ngày 30/09, thông tin được đăng trên X.

Động thái này củng cố lộ trình chi trả theo từng đợt lớn, kết hợp truy hồi và hiện thực hóa tài sản. Với tổng tài sản thu hồi ước tính 16,5 tỷ USD, dư địa hoàn trả các đợt tiếp theo vẫn khả quan, song thời điểm cụ thể cần đợi xác nhận từ đơn vị quản lý phá sản.

Bảng tiến độ các đợt chi trả chính

Dưới đây là tóm lược các đợt chi trả đã công bố và nguồn tham chiếu liên quan.

Các mốc pháp lý chính và bối cảnh thị trường

Ngày 11/11/2022, sau khi tiếp quản, John J. Ray III nộp đơn Chương 11 và thuê Sullivan & Cromwell hỗ trợ pháp lý. Ngày 12/12/2022, SBF bị bắt tại Bahamas, và tháng 1/2023 bị dẫn độ về Hoa Kỳ, khởi đầu chuỗi tố tụng dân sự – hình sự.

Vụ FTX làm nghiêm trọng thêm đợt giá xuống kéo dài của thị trường tiền điện tử. Giá Bitcoin từng giảm về vùng 16.000 USD sau cú sốc thanh khoản, trong khi nhiều tổ chức trong chuỗi cung ứng tài sản số chịu hiệu ứng dây chuyền.

Trường hợp này nêu bật tiêu chuẩn tách bạch tài sản khách hàng, quản trị rủi ro, và minh bạch tài chính như điều kiện tiên quyết để lấy lại niềm tin thị trường và tuân thủ quy định.

Những câu hỏi thường gặp

SBF cho rằng sai lầm lớn nhất của mình là gì?

Ông nói đó là việc bàn giao FTX cho ban quản lý mới, khiến ông bỏ lỡ một cơ hội đầu tư phút chót có thể cứu công ty, theo phỏng vấn Mother Jones tháng 10/2025.

Sullivan & Cromwell đóng vai trò gì trong vụ FTX?

Hãng là cố vấn pháp lý cho FTX Debtors trong Chương 11 và được cho là đã đề xuất bổ nhiệm John J. Ray III trước phá sản. Reuters cho biết hãng thu hơn 171,8 triệu USD phí đến 27/06/2024.

FTX đã hoàn trả bao nhiêu và còn bao nhiêu?

Đến cuối tháng 9, FTX đã chi trả tổng 7,8 tỷ USD. Tài sản thu hồi ước đạt 16,5 tỷ USD, còn khoảng 8,7 tỷ USD dự kiến sẽ phân bổ tiếp, tùy phán quyết và tiến độ thanh lý.

Khách hàng FTX có thể nhận được bao nhiêu?

Kế hoạch hiện tại nhắm tới hoàn trả ít nhất 98% khách hàng ở mức 118% giá trị tài khoản tính đến tháng 11/2022. Thời điểm chi trả phụ thuộc quyết định của tòa và tiến độ thu hồi.

Vì sao thị trường biến động mạnh sau cú sập FTX?

FTX sụp đổ làm nảy sinh khủng hoảng niềm tin, gây hiệu ứng dây chuyền phá sản và thanh khoản, kéo giá Bitcoin xuống quanh 16.000 USD, trước khi dần ổn định theo chu kỳ thị trường.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.