Ngân hàng Trung ương Trung Quốc tăng thanh khoản, ổn định thị trường trái phiếu

Ngân hàng Trung ương Trung Quốc vừa bơm 601,8 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 84 tỷ USD) vào hệ thống tài chính nhằm ngăn chặn làn sóng bán tháo trái phiếu, ổn định thị trường và kiểm soát rủi ro lan rộng.

Động thái quy mô lớn này của PBOC diễn ra sau khi lợi suất trái phiếu Chính phủ 30 năm liên tục tăng, áp lực rút vốn từ các quỹ trái phiếu đạt đỉnh, kéo theo lo ngại về sự bất ổn tài chính toàn diện.

PBOC đã hành động như thế nào để ngăn bán tháo trái phiếu?

Ngày 25/7/2025, PBOC đã bơm tới 601,8 tỷ Nhân dân tệ (~84 tỷ USD) vào hệ thống tài chính qua hợp đồng repo đảo ngược—liều “thuốc mạnh” nhất kể từ tháng 1, giúp ngăn đà tăng lợi suất và ổn định thị trường trái phiếu.

PBOC sẵn sàng sử dụng mọi công cụ thanh khoản để duy trì trật tự thị trường trái phiếu nếu biến động vượt tầm kiểm soát.
Ning Jizhe, Cựu Phó Chủ tịch NDRC Trung Quốc, nhận định tại Diễn đàn Kinh tế Bắc Kinh 2025, theo nguồn Bloomberg

Trong vòng một tuần trước đó, lợi suất trái phiếu Chính phủ 30 năm leo dốc bảy phiên liên tiếp—dấu hiệu căng thẳng rõ nét khi nhà đầu tư đồng loạt tháo chạy khỏi trái phiếu dài hạn. Đây là mức bơm thanh khoản trong một ngày lớn nhất của PBOC kể từ đầu năm, phản ánh quyết tâm ứng phó khẩn cấp trước nguy cơ hệ thống tài chính bị đe dọa.

Các hợp đồng tương lai trái phiếu cùng kỳ cũng ghi nhận sự phục hồi sau chuỗi giảm kéo dài hơn hai năm—cho thấy các nhà điều hành kỳ vọng hành động dứt khoát này có thể “dập tắt” tâm lý bán tháo lan truyền.

Nguyên nhân vì sao áp lực bán tháo trái phiếu tăng mạnh ở Trung Quốc?

Bán tháo trái phiếu tại Trung Quốc xuất phát từ hai nguyên nhân: một là rủi ro sau thỏa thuận thương mại Hoa Kỳ-Trung chưa vững; hai là môi trường giảm phát khiến trái phiếu mất sức hút, dẫn đến nhà đầu tư đồng loạt rút vốn.

Nhu cầu rút vốn tăng đang đẩy quỹ trái phiếu vào vòng xoáy tiêu cực. Khi quá trình này bắt đầu, áp lực bán tháo có thể nhân lên theo cấp số nhân nếu không được kiểm soát kịp thời.
Zhang Jiqiang, Trưởng nhóm phân tích Huatai Securities, báo cáo ngày 25/7/2025

Dữ liệu ngày 24/7 cho thấy, tỷ lệ rút vốn khỏi các quỹ trái phiếu cố định tăng cao nhất kể từ tháng 10. Lượng trái phiếu do quỹ nắm giữ gần như đã tăng gấp đôi so với hai năm trước. Khi quy mô đầu tư lớn, áp lực bán ra càng mạnh khi dòng vốn đảo chiều, tạo hiệu ứng “bán kéo bán” trên diện rộng.

Thị trường trái phiếu còn chịu áp lực từ việc các quỹ phải nhanh chóng giải quyết nhu cầu rút tiền, buộc phải bán tài sản với giá thấp, gây mất niềm tin và kéo lợi suất tăng đột biến. Tình trạng chuyển hướng dòng tiền sang cổ phiếu cũng kích hoạt thêm làn sóng rút vốn này.

Lực rút vốn ảnh hưởng thế nào đến quỹ trái phiếu và hệ thống tài chính?

Chỉ trong ba phiên giao dịch kết thúc ngày 24/7, các quỹ nội địa đã rút tới 120 tỷ Nhân dân tệ khỏi thị trường trái phiếu, đẩy giá trái phiếu tiếp tục giảm sâu và khuếch đại rủi ro cho toàn hệ thống.

Đã có tới trên 90% số quỹ trái phiếu (tương ứng 3.182 quỹ trái phiếu trung và dài hạn) ghi nhận thua lỗ trong ba ngày đầu tuần này, một hiện tượng rất hiếm gặp kể từ năm 2015.
Báo Securities Daily, tổng hợp dữ liệu Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Trung Quốc, ngày 25/7/2025

Áp lực rút vốn với quy mô khổng lồ không còn là hiện tượng nhỏ lẻ, mà là phản ứng dây chuyền khi tài sản bị bán ra ào ạt nhằm đáp ứng nhà đầu tư rút tiền. Việc này khiến thị trường chịu cú sốc thanh khoản, làm lợi suất trái phiếu Chính phủ 30 năm chạm 1,97% (cao nhất kể từ tháng 3/2025), cho thấy mức độ bất an về rủi ro tín nhiệm của Trung Quốc.

Lực bán còn lan sang toàn thị trường tín dụng, đẩy lợi suất trái phiếu doanh nghiệp AAA kỳ hạn 3 năm tăng thêm 11 điểm cơ bản—mức tăng mạnh nhất từ tháng 2/2025, tạo hiệu ứng tăng chi phí vay cho cả doanh nghiệp hàng đầu.

Mức độ rút vốn, bán tháo trái phiếu tại Trung Quốc năm 2025 có gì bất thường so với các năm trước?

So với các đợt rung lắc trước, năm 2025 chứng kiến tốc độ rút vốn, bán tháo trái phiếu nhanh, quy mô lớn và lan tỏa mạnh hơn hẳn, theo tổng hợp từ ChinaBond, Reuters và Bloomberg.

Trước đó, các kỳ khủng hoảng thanh khoản như năm 2020 hoặc 2015, mức bơm tiền, tốc độ rút vốn đều thấp hơn nhiều. Cụ thể, lượng thanh khoản PBOC bơm ở đợt này (84 tỷ USD) vượt xa mức bơm khẩn cấp các năm trước dưới 50 tỷ USD/ngày.

Kịch bản 2025 cho thấy mức độ đồng thời cả rút vốn, biến động lợi suất và phản ứng bơm tiền đều đạt mức “lịch sử”, phản ánh sức ép lớn hơn các năm bất ổn trước. Điều này khiến giới phân tích lo ngại về sức khỏe thực sự của hệ thống tài chính mainland China.

Khả năng hiệu quả và rủi ro dài hạn từ chính sách bơm tiền của PBOC là gì?

Bơm thanh khoản quy mô lớn có thể đảo chiều tâm lý thị trường ngắn hạn, nhưng về lâu dài, chính sách này cũng tiềm ẩn rủi ro phình to nợ và gây bất ổn các kênh đầu tư khác nếu không được phối hợp chặt chẽ.

Cứu thị trường bằng thanh khoản chỉ là giải pháp ngắn hạn. Về lâu dài, Trung Quốc cần cải cách sâu hệ thống tài chính và tái cấu trúc thị trường nợ để đảm bảo bền vững.
Ray Dalio, Nhà sáng lập Bridgewater Associates, bình luận trên CNBC Markets, tháng 7/2025

Kinh nghiệm các nước OECD cho thấy, việc nhấn mạnh biện pháp bơm tiền liên tục đôi khi làm giảm hiệu quả “chặn lửa” thị trường về lâu dài. Nếu không cùng lúc củng cố niềm tin vào tăng trưởng thực, cải thiện chất lượng tài sản nợ, thị trường sẽ liên tục phụ thuộc vào các đợt “giải cứu” bằng nới lỏng tiền tệ.

Mức lợi suất tăng cao dần trên các trái phiếu chính phủ, doanh nghiệp AAA càng cho thấy nhà đầu tư đang đặt dấu hỏi về mức bền vững của thị trường nợ Trung Quốc, trong bối cảnh ảm đạm kinh tế chung và rủi ro tín dụng nội địa gia tăng.

Những chính sách bổ sung nào có thể giúp ổn định trái phiếu Trung Quốc?

Bên cạnh bơm thanh khoản, PBOC còn cân nhắc các công cụ như mua trái phiếu trực tiếp, can thiệp thị trường mở, hỗ trợ thị trường cổ phiếu để giảm áp lực đảo chiều dòng vốn.

Việc đa dạng hóa chính sách, không chỉ bơm thanh khoản mà còn triển khai các gói tái thiết nợ, hỗ trợ số hóa thị trường, tăng minh bạch, sẽ giúp giảm thiểu chu kỳ “bán tháo rồi bơm tiền” kéo dài ở Trung Quốc.
Kenneth Rogoff, Giáo sư Kinh tế Harvard, báo cáo China Economic Review tháng 7/2025

Kinh nghiệm từ thị trường Hoa Kỳ, Nhật Bản cho thấy, ngoài can thiệp tiền tệ, việc mở rộng kênh tài trợ trung và dài hạn, cải thiện minh bạch thông tin kinh tế vĩ mô, và tăng cường kiểm soát rủi ro nợ là ba trụ cột cần thiết để khơi lại niềm tin và ổn định mặt bằng lợi suất.

Trung Quốc hiện cũng xem xét sử dụng các kênh đầu tư quốc tế, khuyến khích trái phiếu Chính phủ chuyển lên các sàn giao dịch lớn, để nâng cao độ an toàn và hạn chế biến động do nhà đầu tư nhỏ lẻ thao túng.

Mối liên hệ giữa làn sóng bán tháo trái phiếu và thị trường cổ phiếu, bất động sản Trung Quốc?

Khi niềm tin trái phiếu suy giảm, dòng tiền chuyển mạnh vào cổ phiếu, bất động sản—đẩy các thị trường này vào nguy cơ bong bóng và tăng rủi ro cho hệ thống tài chính tổng thể.

Thực tế, trong cùng thời điểm tháng 7/2025, chỉ số cổ phiếu Shanghai Composite và SZSE Component đều ghi nhận dòng tiền vào mạnh nhất kể từ tháng 2/2022. Điều này cho thấy sự “dịch chuyển dòng vốn nóng” rất dễ khiến thị trường tài sản khác trở nên biến động, thậm chí đối mặt nguy cơ tăng giá quá mức, mất ổn định giá trị thực.

Báo cáo của IMF (Đánh giá ổn định tài chính toàn cầu năm 2025) đã cảnh báo, các biến động trên thị trường trái phiếu Trung Quốc nếu lan sang các kênh khác, sẽ làm suy yếu toàn bộ cấu trúc tài chính châu Á và ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.

Triển vọng ổn định tài chính và thị trường trái phiếu Trung Quốc năm 2025-2026 ra sao?

Dự báo của các định chế lớn như HSBC, JPMorgan và Viện Tài chính Quốc tế đều cho rằng PBOC sẽ tiếp tục duy trì chính sách “bơm tiền ứng cứu”, song áp lực cải cách lâu dài là không thể chối bỏ để tránh phụ thuộc liên tục vào thanh khoản khẩn cấp.

Báo cáo HSBC tháng 7/2025 nhấn mạnh, nếu không củng cố niềm tin nhà đầu tư, nguy cơ rút vốn diện rộng, lợi suất trái phiếu cao kéo dài vẫn sẽ hiện hữu, đặc biệt với nhóm trái phiếu doanh nghiệp và chính quyền địa phương vốn yếu hơn các năm trước.

Triển vọng đến năm 2026 có thể dần ổn định nếu các gói hỗ trợ kinh tế của Trung Quốc phát huy hiệu quả, đồng thời tăng kiểm soát rủi ro nợ tại các khu vực trọng điểm và mở rộng thị trường trái phiếu sang quốc tế để giảm sức ép nội địa.

Những câu hỏi thường gặp

Vì sao PBOC phải bơm tới 601,8 tỷ Nhân dân tệ, mức lớn chưa từng có?

Đó là để chặn làn sóng bán tháo dữ dội nhất trên thị trường trái phiếu dài hạn, giúp giảm sốc thanh khoản hệ thống và ổn định niềm tin nhà đầu tư, theo số liệu từ Bloomberg ngày 25/7/2025.

Lợi suất trái phiếu 30 năm Trung Quốc tăng cao có dấu hiệu gì?

Liên tục tăng bảy ngày liên tiếp, đạt 1,97%. Đây là tín hiệu tâm lý bất an và định giá rủi ro tăng mạnh trên thị trường nợ dài hạn, theo dữ liệu từ ChinaBond tháng 7/2025.

Nhà đầu tư quỹ trái phiếu rút tiền hàng loạt vì nguyên nhân gì?

Giá trái phiếu sụt giảm mạnh, nguy cơ lỗ lớn và hấp lực lợi suất cổ phiếu, bất động sản tăng—dẫn đến nhà đầu tư ồ ạt rút vốn, đặc biệt tại các quỹ nắm giữ nhiều trái phiếu kỳ hạn dài.

Tác động của làn sóng bán tháo và rút vốn đối với doanh nghiệp Trung Quốc?

Chi phí vay tăng, lợi suất trái phiếu doanh nghiệp AAA tăng mạnh nhất kể từ tháng 2/2025, gây áp lực thanh khoản cho cả khối doanh nghiệp nhà nước và tư nhân, báo cáo bởi ChinaBond tháng 7/2025.

Bơm thanh khoản lớn liên tục có rủi ro gì lâu dài?

Nó có thể khiến hệ thống tài chính lệ thuộc cứu trợ, phình nợ, thiếu động lực cải cách cấu trúc nợ và giảm hiệu quả kiểm soát rủi ro, theo quan điểm của Ray Dalio, 2025.

Chính sách nào bổ sung để Trung Quốc ổn định thị trường?

PBOC cần kết hợp đa dạng hóa biện pháp: tái cơ cấu nợ, tăng minh bạch, khuyến khích đầu tư nước ngoài vào trái phiếu và hỗ trợ tái thiết thị trường thông qua các gói kích thích trung-dài hạn.

Bài học nào từ biến động trái phiếu 2025 cho các nền kinh tế mới nổi?

Phải chú trọng củng cố niềm tin nhà đầu tư, kiểm soát chặt rủi ro tín dụng nội địa, không để quá lệ thuộc vào các giải pháp nới lỏng tiền tệ khẩn cấp nhằm giữ ổn định lâu dài.