El Salvador đã thông qua việc cho phép Tổng thống Bukele tái đắc cử vô thời hạn và kéo dài nhiệm kỳ lên sáu năm.
Quyết định này khiến nhiều nhà phê bình lo ngại về xu hướng gia tăng quyền lực tập trung và nguy cơ độc tài trong chính trị El Salvador.
- El Salvador cho phép Tổng thống tái cử vô thời hạn.
- Nhiệm kỳ tổng thống được kéo dài lên sáu năm thay vì năm năm.
- Quyết định gây tranh cãi, dấy lên phản ứng lo ngại về tăng trưởng quyền lực tập trung.
El Salvador đã thay đổi gì trong luật bầu cử tổng thống?
El Salvador vừa phê chuẩn việc cho phép Tổng thống hiện tại giữ chức vụ liên tục mà không giới hạn số lần tái cử, đồng thời kéo dài thời gian nhiệm kỳ tổng thống lên sáu năm.
Quy định mới phá vỡ nguyên tắc nhiệm kỳ cố định và giới hạn như trước đây, mở đường cho Tổng thống Bukele nắm quyền lâu dài với thời hạn dài hơn. Điều này đánh dấu bước chuyển biến quan trọng trong cấu trúc chính trị của quốc gia Trung Hoa Kỳ này.
Theo phân tích từ các chuyên gia chính trị khu vực, luật mới tạo ra tiền lệ chưa từng có ở El Salvador, có thể làm thay đổi mạnh mẽ cân bằng quyền lực giữa các nhánh chính quyền.
Tại sao quyết định này lại gây ra tranh cãi mạnh mẽ?
Nhiều nhà quan sát và tổ chức quốc tế lo ngại rằng việc mở rộng quyền lực hành pháp sẽ dẫn đến sự suy giảm của nền dân chủ và tăng nguy cơ độc tài chính trị.
Việc khôi phục và kéo dài nhiệm kỳ tổng thống không giới hạn làm dấy lên cảnh báo về sự tập trung quyền lực quá mức, ảnh hưởng xấu đến thể chế dân chủ và phân quyền tại El Salvador.
Maria Fernanda Reyes, chuyên gia phân tích chính trị châu Hoa Kỳ Latinh, 2024
Phản ứng chủ yếu tập trung vào việc luật mới phá vỡ nguyên tắc luân phiên quyền lực, khiến cơ chế kiểm soát và cân bằng quyền lực yếu đi. Các phe đối lập cũng cảnh báo nguy cơ hạn chế tự do và quyền lợi của công dân.
Đây là dấu hiệu của xu hướng quản trị mang tính cá nhân hóa, tạo ra môi trường chính trị ít minh bạch và khó dự đoán, đặc biệt ở khu vực có tiền lệ bạo quyền.
Quyết định này ảnh hưởng thế nào đến ổn định và phát triển chính trị El Salvador?
Sự thay đổi luật bầu cử và nhiệm kỳ tổng thống sẽ làm tăng tính liên tục của chính sách nhưng tiềm ẩn rủi ro đối với sự minh bạch và kiểm soát quyền lực trong quốc gia.
Sự ổn định về nhiệm kỳ có thể mang lại một số lợi ích trong hoạch định chính sách dài hạn, nhưng nó cũng làm giảm động lực cải cách chính trị và mở rộng quyền lực một cách không kiểm soát.
Jorge Alvarez, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính trị El Salvador, 2024
Ngoài ra, bước đi này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ với các đối tác quốc tế, trong đó có các tổ chức thúc đẩy dân chủ và nhân quyền. Sự tăng trưởng quyền lực cá nhân có thể dẫn đến các biện pháp phong tỏa các thế lực đối lập và hạn chế hoạt động social dân sự.
Trong dài hạn, điều này có thể làm suy yếu thể chế pháp quyền và ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, gây ra nhiều thách thức cho phát triển kinh tế social của El Salvador.
Các quốc gia khác đã từng áp dụng quy định tương tự như vậy chưa?
Nhiều quốc gia trên thế giới từng ghi nhận các chính phủ kéo dài nhiệm kỳ và cho phép tái đắc cử không giới hạn, thường dẫn đến sự bùng phát các vấn đề về dân chủ và quyền lực tập trung.
Ví dụ, một số nước Hoa Kỳ Latinh đã trải qua các giai đoạn tương tự trong lịch sử với kết quả thất bại về chính trị và kinh tế, gây áp lực đổi mới hoặc đảo chiều quyết định trong những năm sau đó.
Chuyên gia phân tích cho rằng El Salvador nên cảnh giác và theo dõi kỹ lưỡng các hệ quả để tránh lặp lại các sai lầm từ tiền lệ quốc tế đã được ghi nhận.
Các bước tiếp theo mà người dân và cộng đồng quốc tế cần làm gì?
Người dân cần tăng cường sự giám sát chính quyền, bảo đảm các quyền dân sự và thúc đẩy minh bạch trong chính trị.
Cùng lúc đó, các tổ chức quốc tế và bên liên quan nên đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ dân chủ, pháp quyền và phát triển bền vững tại El Salvador.
Việc duy trì đối thoại, phản biện social và áp dụng các công cụ pháp lý quốc tế sẽ là yếu tố then chốt để giữ cân bằng quyền lực và bảo vệ quyền lợi người dân.
Những câu hỏi thường gặp
Việc cho phép tái đắc cử vô thời hạn ảnh hưởng thế nào đến nền dân chủ El Salvador?
Việc này làm tăng nguy cơ tập trung quyền lực, đe dọa nguyên tắc phân quyền và có thể làm suy yếu các cơ chế kiểm soát dân chủ, theo quan điểm chuyên gia yêu cầu cảnh giác cao.
Việc kéo dài nhiệm kỳ tổng thống lên sáu năm có đúng với chuẩn mực quốc tế không?
Không có chuẩn mực bắt buộc, nhưng hầu hết quốc gia dân chủ giữ nhiệm kỳ 4-5 năm để đảm bảo luân phiên quyền lực hợp lý và tránh độc đoán.
Phản ứng quốc tế đối với quyết định này ra sao?
Người dân El Salvador có thể làm gì để ảnh hưởng đến chính sách này?
Thông qua các hoạt động giám sát social, bầu cử, phản hồi chính sách và hỗ trợ tổ chức độc lập, người dân có thể góp phần thúc đẩy minh bạch và trách nhiệm chính quyền.
Quy định mới có nguy cơ làm suy giảm đầu tư tại El Salvador không?
Có thể có tác động tiêu cực nếu môi trường pháp lý và chính trị không ổn định, làm giảm niềm tin của nhà đầu tư trong và ngoài nước.