Nhật Bản dự kiến cải cách thuế crypto từ năm tài khóa 2026, đưa giao dịch spot, phái sinh và Crypto ETF/quỹ tín thác sang mức thuế tách riêng 20%, thay cho cách đánh thuế “thu nhập khác” vốn bị coi là bất lợi cho nhà đầu tư.
Đề cương cải cách được các đảng lớn công bố ngày 19/12 cho thấy crypto đang được nhìn nhận như sản phẩm tài chính phục vụ tích lũy tài sản. Tuy vậy, thay đổi này không áp dụng đồng đều cho toàn bộ Web3, tạo ra khác biệt lớn giữa các loại hoạt động và tài sản.
- Nhật Bản hướng tới thuế tách riêng 20% cho spot, phái sinh và Crypto ETF/quỹ tín thác từ năm tài khóa 2026.
- Staking, lending và NFT vẫn có thể bị xếp “thu nhập khác”, đánh thuế tại thời điểm nhận và có thể lên tới 55%.
- Xu hướng quốc tế tiến tới khung quản lý rõ ràng hơn, nhưng đi kèm yêu cầu báo cáo giao dịch chặt chẽ và rủi ro thuế khi rời khỏi quốc gia.
Cải cách thuế crypto năm tài khóa 2026 của Nhật Bản tái định vị crypto như sản phẩm tài chính
Cải cách dự kiến phân loại crypto từ “công cụ đầu cơ” thành “sản phẩm tài chính cho hình thành tài sản”, qua đó ưu tiên một số hoạt động được áp thuế tách riêng 20% thay vì cơ chế thuế tổng hợp như trước.
Theo đề cương, định hướng chính sách nhấn mạnh vai trò của crypto trong tích lũy tài sản, đưa cách tiếp cận của Nhật Bản gần hơn với khung thuế áp cho cổ phiếu và ngoại hối. Động thái này phản hồi trực tiếp mong muốn lâu năm của cộng đồng crypto Nhật Bản về việc kết thúc kỷ nguyên “miscellaneous income”.
Văn bản khung do Đảng Dân chủ Tự do (LDP) và Đảng Duy Tân Nhật Bản công bố, xem tại bản công bố, được mô tả như một thay đổi nền tảng trong cách quốc gia này đối xử với tài sản số.
Spot, phái sinh và Crypto ETF/quỹ tín thác nằm trong nhóm hưởng lợi thuế suất 20%
Nhóm được hưởng lợi rõ nhất gồm giao dịch spot, phái sinh và Crypto ETF/quỹ tín thác, dự kiến chuyển sang hệ thống thuế tách riêng với thuế suất cố định 20%.
Phạm vi ưu tiên này được mô tả như “vùng xanh”, nơi chính sách hướng tới chuẩn hóa cách đánh thuế tương tự các sản phẩm tài chính truyền thống. Điểm quan trọng là cách áp dụng mang tính chọn lọc, tập trung vào các hoạt động có khuôn khổ giao dịch/báo cáo rõ ràng hơn.
Nếu được triển khai như đề cương, cấu trúc thuế mới có thể làm giảm biến động nghĩa vụ thuế giữa các năm đối với nhóm nhà đầu tư chủ yếu giao dịch spot và sản phẩm phái sinh được thừa nhận trong hệ thống.
Cơ chế chuyển lỗ 3 năm giúp thuế crypto gần hơn với cổ phiếu và FX
Nhà giao dịch trong các nhóm được áp thuế 20% sẽ có cơ chế chuyển lỗ trong 3 năm, cho phép dùng khoản lỗ quá khứ để bù trừ lợi nhuận tương lai.
Quy định chuyển lỗ là một điểm then chốt vì giúp đánh thuế theo kết quả đầu tư qua nhiều kỳ, thay vì “đánh rơi” quyền bù trừ khi thị trường đảo chiều. Đây cũng là cách tiếp cận quen thuộc ở mảng chứng khoán/FX, nên có thể làm tăng tính dự đoán và công bằng cho nhà đầu tư chuyên nghiệp.
Tuy nhiên, lợi ích này gắn chặt với phạm vi tài sản/hoạt động được chấp thuận trong cơ chế thuế tách riêng, thay vì tự động áp cho mọi hoạt động Web3.
Staking, lending và NFT vẫn có thể bị đánh thuế như “thu nhập khác” tới 55%
Cải cách không áp dụng đồng đều: phần thưởng staking, lợi suất lending và NFT vẫn bị xem là “thu nhập khác”, bị đánh thuế ngay khi nhận và mức thuế có thể lên tới 55%.
Cách đối xử này tạo ra chênh lệch lớn giữa “giao dịch” và “thu nhập phát sinh từ hoạt động”, đặc biệt với nhà đầu tư tham gia DeFi hoặc chiến lược tạo lợi suất. Việc tính thuế tại thời điểm nhận cũng làm tăng độ phức tạp trong kế toán giá vốn, vì cần tách bạch giá trị nhận thưởng so với giá mua tích lũy.
Trong thực tế tuân thủ, nhà đầu tư có thể cần theo dõi chi tiết thời điểm nhận, định giá tại thời điểm nhận và mối liên hệ với các giao dịch sau đó để tránh sai lệch khi quyết toán.
“Specified Crypto Assets” có thể giới hạn phạm vi tài sản được hưởng thuế suất 20%
Nhật Bản dự kiến bổ sung phân loại “Specified Crypto Assets”; nếu chủ yếu áp cho token niêm yết trên sàn đăng ký theo luật tài chính của Nhật, nhà giao dịch altcoin chưa niêm yết/DeFi có thể không đủ điều kiện hưởng thuế 20%.
Dù định nghĩa cuối cùng chưa được chốt, mô tả hiện tại cho thấy trọng tâm là các token giao dịch trong môi trường được quản lý chặt, đặc biệt là trên các sàn thuộc phạm vi của Đạo luật Công cụ Tài chính và Giao dịch (Financial Instruments and Exchange Act).
Hệ quả là cùng là crypto nhưng có thể phát sinh hai chế độ thuế khác nhau: một bên hưởng thuế tách riêng 20%, bên còn lại tiếp tục chịu cơ chế thuế tổng hợp nặng hơn, tùy theo token/protocol có nằm trong “vùng được chỉ định” hay không.
Rủi ro ẩn: không bù trừ lỗ crypto với lãi cổ phiếu và khả năng xuất hiện Exit Tax
Ngay cả khi được ưu đãi hơn, lỗ crypto không được bù trừ với lãi cổ phiếu; đồng thời việc coi crypto như sản phẩm tài chính có thể mở đường cho Exit Tax đánh vào lãi chưa thực hiện khi nhà đầu tư chuyển ra nước ngoài.
Nguyên tắc “tách biệt theo lớp tài sản” củng cố cách tiếp cận đánh thuế độc lập giữa crypto và thị trường chứng khoán. Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới chiến lược phân bổ danh mục, vì nhà đầu tư không thể dùng thua lỗ crypto để giảm nghĩa vụ thuế từ lợi nhuận cổ phiếu.
Song song, khi crypto được đặt gần hơn với các sản phẩm tài chính truyền thống, khả năng áp thuế đối với lãi chưa thực hiện trong bối cảnh thay đổi cư trú thuế có thể trở thành chủ đề chính sách trong tương lai.
Chuẩn hóa báo cáo giao dịch và yêu cầu dữ liệu PnL sẽ siết chặt tuân thủ
Chính phủ có thể yêu cầu sàn giao dịch nộp báo cáo giao dịch thống nhất trực tiếp, giảm khả năng khai thủ công; nhà đầu tư nên chuẩn bị hồ sơ lịch sử và công cụ theo dõi lãi/lỗ (PnL) từ sớm.
Khi cơ chế báo cáo tập trung được áp dụng, độ đầy đủ của dữ liệu giao dịch sẽ trở thành yếu tố quyết định để tính đúng thuế. Điều này đặc biệt quan trọng với các trường hợp có nhiều nguồn hình thành tài sản như mua/bán, chuyển sàn, nhận thưởng, airdrop hoặc các khoản lợi suất.
Đề cương nhấn mạnh nhu cầu tách riêng giá vốn mua vào và giá trị phần thưởng tại thời điểm nhận. Chuẩn bị trước giúp giảm rủi ro sai lệch khi quy tắc năm tài khóa 2026 bắt đầu có hiệu lực.
Nhiều quốc gia cũng tăng tốc khung quản lý crypto hướng tới giai đoạn 2026
Hong Kong hoàn thiện khuôn khổ ASPIRe, Nga chuyển sang hệ thống phân tầng hợp pháp hóa sở hữu tài sản số, còn châu Âu tiến tới minh bạch mạnh hơn khi MiCA có hiệu lực đầy đủ tháng 7/2026 và DAC8 bắt đầu từ tháng 1.
Tổng thể, các động thái này cho thấy thị trường crypto toàn cầu đang chuyển từ giai đoạn “mùa đông pháp lý” sang chu kỳ có cấu trúc rõ hơn, minh bạch hơn và do tổ chức dẫn dắt. Với nhà đầu tư, xu hướng này thường đi kèm hai mặt: cơ hội tiếp cận sản phẩm hợp chuẩn (như Crypto ETF) và nghĩa vụ tuân thủ/báo cáo dữ liệu ngày càng chi tiết.
Kết luận: tiến bộ rõ rệt nhưng vẫn phân mảnh theo loại tài sản
Cải cách thuế của Nhật Bản là tín hiệu crypto được coi là sản phẩm tài chính thực thụ, nhưng việc áp dụng chọn lọc theo hoạt động và loại tài sản cho thấy cơ quan quản lý vẫn thận trọng với Web3.
- Việc chuyển sang thuế tách riêng 20% cho một số mảng là bước tiến đáng kể so với cơ chế “thu nhập khác”.
- Sự phân mảnh giữa giao dịch spot/phái sinh/Crypto ETF và staking/lending/NFT có thể khiến nghĩa vụ thuế chênh lệch lớn giữa các chiến lược.
Những câu hỏi thường gặp
Cải cách thuế crypto năm 2026 của Nhật Bản thay đổi điều gì lớn nhất?
Thay đổi lớn nhất là một số mảng crypto như giao dịch spot, phái sinh và Crypto ETF/quỹ tín thác dự kiến chuyển sang thuế tách riêng với mức 20%, thay vì bị đánh như “thu nhập khác” trong cơ chế thuế tổng hợp.
Những hoạt động nào có thể vẫn bị xem là “thu nhập khác” và bị đánh thuế cao?
Phần thưởng staking, lợi suất lending và NFT được nêu là vẫn bị xử lý như “thu nhập khác”, bị đánh thuế tại thời điểm nhận và mức thuế có thể lên tới 55% tùy bậc thuế.
“Specified Crypto Assets” có ý nghĩa gì với nhà đầu tư altcoin và DeFi?
Đây là phân loại mới, định nghĩa cuối cùng chưa chốt nhưng có vẻ ưu tiên token niêm yết trên các sàn đăng ký theo khung pháp lý của Nhật. Nếu vậy, altcoin chưa niêm yết và hoạt động qua giao thức phi tập trung có thể không đủ điều kiện hưởng thuế suất 20%.
Nhà đầu tư có thể dùng lỗ crypto để bù trừ lãi cổ phiếu không?
Không. Nội dung cải cách nhấn mạnh lỗ crypto không thể bù trừ với lợi nhuận thị trường chứng khoán, thể hiện cách đánh thuế tách biệt theo từng nhóm tài sản.
Vì sao cần chuẩn bị dữ liệu giao dịch và theo dõi PnL từ bây giờ?
Do định hướng báo cáo giao dịch thống nhất từ sàn và yêu cầu tách bạch giá vốn mua vào với giá trị phần thưởng tại thời điểm nhận. Có hồ sơ lịch sử và công cụ theo dõi PnL giúp quyết toán chính xác khi quy định năm tài khóa 2026 có hiệu lực.
