Lừa đảo tiền số 123 triệu USD tại Úc rửa tiền qua công ty hợp pháp

Giới chức Úc đã phanh phui đường dây rửa tiền trị giá 123 triệu USD, lợi dụng doanh nghiệp bình phong và tiền điện tử; bốn nghi phạm đã bị truy tố.

Bài viết giải thích bản chất rửa tiền, cách đường dây hoạt động qua hãng vận chuyển tiền, đại lý xe cổ và chuyển đổi sang tiền điện tử, cùng kết quả điều tra và các bài học tuân thủ AML/KYC theo chuẩn FATF.

Làm thế nào cơ quan chức năng Úc phát hiện đường dây rửa tiền 123 triệu USD?

Các lực lượng liên bang và tiểu bang Úc lần dấu giao dịch đáng ngờ từ tháng 12/2023, phối hợp trong lực lượng chuyên trách QJOCTF và xác định một mạng lưới rửa tiền tinh vi trị giá 123 triệu USD.

Cuộc điều tra kéo dài 18 tháng do Cảnh sát Liên bang Úc, Cảnh sát Queensland, Ủy ban Tình báo Tội phạm Úc cùng nhiều cơ quan khác phối hợp thực hiện. Bằng cách theo dõi dòng tiền của một thành viên, QJOCTF phát hiện chuỗi doanh nghiệp bình phong và việc chuyển đổi tiền bất hợp pháp sang tiền điện tử.

Khi cấu trúc được làm rõ, nhà chức trách mở rộng thu thập chứng cứ về các mắt xích: công ty bảo vệ vận chuyển tiền, đại lý xe cổ nhiều tài khoản ngân hàng, và một công ty quảng bá bán hàng đóng vai trò hợp thức hóa sau cùng.

Rửa tiền là gì?

Rửa tiền là quá trình khiến tiền phi pháp trông như hợp pháp để tội phạm sử dụng mà không bị chú ý, thường qua ba giai đoạn: đưa tiền vào hệ thống, che lấp nguồn gốc, và hòa nhập trở lại nền kinh tế.

Giai đoạn đưa tiền gồm thủ thuật chia nhỏ nộp tiền (smurfing), trộn lẫn doanh thu hợp pháp–bất hợp pháp (commingling), hay dùng hóa đơn khống. Tiếp đến là che lấp qua chuyển khoản vòng vèo, xuyên biên giới, đổi dạng tài sản. Cuối cùng là hòa nhập để mua bất động sản, hàng xa xỉ, hoặc đổi sang tiền điện tử.

Nhiều quốc gia áp chuẩn của FATF như xác minh khách hàng, báo cáo giao dịch đáng ngờ và siết quản lý sàn giao dịch tiền điện tử. Hướng dẫn FATF 2019 về tài sản số và VASP nhấn mạnh Quy tắc Travel Rule đối với chuyển tiền xuyên nền tảng (FATF, 2019).

“Ước tính số tiền bị rửa trên toàn cầu trong một năm tương đương 2–5% GDP toàn cầu.”
– Văn phòng Liên Hợp Quốc về Ma túy và Tội phạm (UNODC), trang Money-Laundering and Globalization, truy cập 2024, unodc.org

Đường dây đã dùng hãng vận chuyển tiền, đại lý xe cổ và tiền điện tử ra sao?

Thủ lĩnh đường dây là một công ty bảo vệ vận chuyển tiền, tổ chức nhận tiền mặt từ các điểm chết ở nhiều thành phố, chuyển về Queensland và trộn lẫn với tiền hợp pháp để tránh nghi ngờ, rồi đưa vào các doanh nghiệp bình phong.

Tại bước tiếp, tiền được chuyển sang một đại lý xe cổ kiểm soát nhiều tài khoản ngân hàng. Đại lý này trộn nguồn bất hợp pháp với doanh thu thật khi gửi ngân hàng, rồi luân chuyển giữa các tài khoản để tăng độ khó truy vết. Sau đó, tiền được chuyển tiếp tới một công ty quảng bá bán hàng cùng đường dây.

Bước chốt là công ty quảng bá bán hàng xử lý và phân phối, một phần chuyển sang tiền điện tử để thêm một lớp che giấu. Cuối cùng, dòng tiền đến tay thụ hưởng bằng tiền điện tử hoặc qua các doanh nghiệp trung gian bên thứ 3.

Kết quả sau cuộc điều tra tiền điện tử tại Úc là gì?

Tháng 06/2025, QJOCTF khám xét 14 nhà và cơ sở kinh doanh tại Queensland, thu giữ 170.000 USD tài sản tiền điện tử, 30.000 USD tiền mặt, tài liệu kinh doanh và thiết bị.

Cảnh sát cũng đóng băng 17 bất động sản, ô tô và tiền trong nhiều tài khoản ngân hàng, tổng giá trị khoảng 21 triệu USD. Bốn người bị truy tố: giám đốc và tổng quản lý công ty bảo vệ, một người liên quan công ty quảng bá bán hàng và chủ đại lý xe cổ.

Từng nghi phạm đối mặt tội danh nghiêm trọng như xử lý tài sản phạm tội và làm giả tài liệu, với khung hình phạt từ 3 năm đến tù chung thân. Cuộc điều tra vẫn tiếp diễn, có thể còn thêm các đối tượng khác khi lần theo mạng lưới rộng hơn.

Vì sao tiền điện tử vừa hấp dẫn tội phạm vừa giúp bắt họ?

Tiền điện tử hấp dẫn tội phạm vì giao dịch không cần trung gian, xuyên biên giới, có công cụ tăng riêng tư như mixer. Tuy vậy, khối lượng bất hợp pháp ước đạt 51 tỷ USD năm 2024 chỉ chiếm 0,14% tổng khối lượng và xu hướng giảm, theo các hãng phân tích blockchain.

Khác với tiền mặt, blockchain để lại dấu vết công khai không thể sửa, cho phép lần theo ví và sàn giao dịch. Năm 2023, FBI truy hồi tiền chuộc vụ Caesars khi theo dấu Blockchain, phát hiện tiền tới hai ví mới tạo không lịch sử giao dịch và phong tỏa trước khi rút, theo Chainalysis (2023).

“Các vụ bắt giữ hôm nay và vụ thu giữ tài chính lớn nhất lịch sử bộ cho thấy tiền điện tử không phải nơi trú ẩn an toàn cho tội phạm.”
– Lisa O. Monaco, Phó Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ, Thông cáo Bộ Tư pháp về vụ thu giữ 3,6 tỷ USD Bitfinex, 08/02/2022, justice.gov

Những tranh luận nào xoay quanh “mặt tối” của tiền điện tử?

Một số nhà kinh tế hoài nghi, như Nouriel Roubini từng chỉ trích sàn tiền điện tử tạo điều kiện rửa tiền; Paul Krugman cho rằng phần lớn hoạt động tiền điện tử mang tính tội phạm. Dù vậy, dữ liệu Blockchain cho thấy tỷ lệ bất hợp pháp là phần rất nhỏ và đang giảm.

Điểm mấu chốt là tính minh bạch của blockchain khiến nhiều toan tính che giấu trở thành bằng chứng. Với các biện pháp AML, KYC và Travel Rule được thực thi chặt chẽ, khoảng trống bị thu hẹp, còn các mô hình rửa tiền truyền thống như tiền mặt, doanh nghiệp tiền mặt vẫn là trọng tâm giám sát theo chuẩn FATF.

Doanh nghiệp và nhà đầu tư nên rút ra bài học tuân thủ nào?

Doanh nghiệp dịch vụ tài sản số cần áp dụng KYC nâng cao, giám sát giao dịch theo rủi ro, và thực thi Travel Rule theo hướng dẫn FATF 2019 về tài sản số và VASP. Cần thiết lập quy trình báo cáo giao dịch đáng ngờ và hợp tác với đơn vị phân tích Blockchain.

Nhà đầu tư nên cảnh giác mô hình tiền mặt–doanh nghiệp tiền mặt–chuyển đổi sang tiền điện tử như trong vụ Úc: nhiều tài khoản ngân hàng, chuyển khoản lòng vòng, hợp đồng–hóa đơn bất thường. Việc chọn sàn tuân thủ cao và kiểm tra nguồn gốc tiền nạp giúp giảm rủi ro pháp lý.

Các câu hỏi thường gặp

QJOCTF là gì?

QJOCTF là Lực lượng Đặc nhiệm Tội phạm Có tổ chức Queensland, phối hợp Cảnh sát Liên bang Úc, Cảnh sát Queensland, Ủy ban Tình báo Tội phạm Úc và nhiều cơ quan khác để điều tra tội phạm có tổ chức, gồm rửa tiền liên quan tiền điện tử.

Tổng số tiền bị rửa và tài sản bị phong tỏa là bao nhiêu?

Đường dây bị cáo buộc rửa khoảng 123 triệu USD. Khi đột kích tháng 06/2025, nhà chức trách thu 170.000 USD tài sản tiền điện tử, 30.000 USD tiền mặt và đóng băng 17 tài sản, xe và tiền trong tài khoản, tổng khoảng 21 triệu USD.

Các kỹ thuật rửa tiền phổ biến trong vụ việc là gì?

Đường dây dùng chia nhỏ nộp tiền, trộn doanh thu hợp pháp–bất hợp pháp qua đại lý xe cổ, chuyển khoản lòng vòng giữa nhiều tài khoản, và cuối cùng chuyển sang tiền điện tử để tăng lớp che giấu.

Tại sao blockchain giúp điều tra hiệu quả?

Mọi giao dịch on-chain đều ghi nhận công khai và không thể chỉnh sửa. Cơ quan thực thi và công ty phân tích có thể lần theo ví, chuỗi giao dịch và điểm quy đổi để xác định nghi phạm, như ví dụ FBI 2023 trong vụ tiền chuộc liên quan Caesars.

Tỷ lệ giao dịch tiền điện tử bất hợp pháp hiện nay ra sao?

Các hãng phân tích blockchain ước tính khối lượng bất hợp pháp năm 2024 khoảng 51 tỷ USD, chiếm 0,14% tổng khối lượng và đang giảm, cho thấy phần lớn hoạt động tiền điện tử là hợp pháp khi xét trên toàn thị trường.