Chat Control là dự luật EU gây tranh cãi vì có thể buộc các nền tảng nhắn tin quét nội dung trước khi mã hóa, đe dọa quyền riêng tư và an ninh số. Đức được xem là yếu tố quyết định trong cuộc bỏ phiếu sắp tới.
Dưới nhiệm kỳ Chủ tịch luân phiên của Đan Mạch, dự luật đang được ưu tiên cao, với các nước phải chốt lập trường trước cuộc họp 12/9 và bỏ phiếu dự kiến 14/10. Nếu Đức ủng hộ, cán cân có thể nghiêng về phe ủng hộ với khoảng 71% dân số EU.
- Chat Control nhắm ngăn chặn lạm dụng trẻ em nhưng gây lo ngại tạo “cửa sau” làm suy yếu mã hóa đầu cuối.
- Đức là lá phiếu bản lề: nếu ủng hộ, phe thuận đạt khoảng 322 triệu dân, tương đương 71% EU.
- social dân sự, học giả và một số nghị sĩ cảnh báo nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư, gia tăng báo động giả và giảm hiệu quả thực thi.
Chat Control là gì?
Đó là đề xuất quy định của EU nhằm ngăn chặn, phòng chống lạm dụng tình dục trẻ em (CSA) bằng cách cho phép sàng lọc tin nhắn trước khi được mã hóa đầu cuối. Mục tiêu là phát hiện, gỡ bỏ nội dung lạm dụng trẻ em trực tuyến.
Dự luật được cựu Ủy viên Ủy ban châu Âu phụ trách Nội vụ Ylva Johansson giới thiệu lần đầu năm 2022. Nội dung then chốt là cơ chế quét trước khi mã hóa trên các nền tảng như WhatsApp, Signal, Telegram. Trước đây, dự luật từng thiếu đủ ủng hộ để tiến triển (Ủy ban châu Âu, 2022).
Mục tiêu của Chat Control là gì?
Trọng tâm là ngăn chặn lan truyền nội dung lạm dụng trẻ em trực tuyến (CSAM) và hỗ trợ điều tra. Đan Mạch tuyên bố đặt ưu tiên cao cho sáng kiến này ngay ngày đầu nhiệm kỳ Chủ tịch Hội đồng EU.
Ngày 1/7, Đan Mạch khẳng định chỉ đạo sẽ được ưu tiên cao trong chương trình nghị sự sáu tháng, đẩy các nước thành viên phải chốt lập trường trước 12/9 và hướng tới bỏ phiếu 14/10 (Chương trình Chủ tịch EU của Đan Mạch, 2025). Tuy nhiên, cách triển khai quét trước mã hóa làm dấy lên tranh luận gay gắt về quyền riêng tư.
Vì sao Đức có thể quyết định kết quả bỏ phiếu?
Với khoảng 83 triệu dân, Đức có thể đưa phe ủng hộ vượt ngưỡng 65% dân số EU cần thiết để đạt đa số đủ điều kiện. Thiếu Đức, các nước còn lại không đủ sức nặng dân số.
Theo Eurostat, nếu Đức ủng hộ, tổng dân số khối ủng hộ đạt khoảng 322 triệu người, tương đương 71% EU. Năm nước lưỡng lự còn lại, dù đồng thuận, vẫn chưa đủ bù đắp (Eurostat; Fight Chat Control). Cơ chế quyết định tại Hội đồng EU thường yêu cầu 65% dân số và 55% số quốc gia ủng hộ để đạt đa số đủ điều kiện (Hội đồng EU, quy tắc đa số đủ điều kiện).
Những nước nào còn lưỡng lự và cán cân hiện nay ra sao?
Có 6 quốc gia được ghi nhận chưa chốt lập trường: Estonia, Đức, Hy Lạp, Luxembourg, Romania, Slovenia. Trong đó, Đức là “quân cờ” có sức nặng dân số lớn nhất.
Fight Chat Control cho biết 15 nước đã bày tỏ ủng hộ nhưng chưa đạt ngưỡng 65% dân số EU. Sự tham gia của Đức có ý nghĩa quyết định, còn 5 nước lưỡng lự còn lại, nếu ủng hộ, vẫn không đủ tạo bước ngoặt một mình.
| Quốc gia | Trạng thái | Ý nghĩa đối với ngưỡng 65% dân số |
|---|---|---|
| Đức | Chưa quyết | 83 triệu dân; nếu ủng hộ, phe thuận đạt ~322 triệu, khoảng 71% EU (Eurostat). |
| Estonia | Chưa quyết | Dân số nhỏ; tác động không đủ nếu thiếu Đức. |
| Hy Lạp | Chưa quyết | Tác động bổ trợ nhưng không quyết định một mình. |
| Luxembourg | Chưa quyết | Dân số rất nhỏ; ảnh hưởng hạn chế. |
| Romania | Chưa quyết | Đáng kể hơn trong nhóm còn lưỡng lự nhưng vẫn cần Đức. |
| Slovenia | Chưa quyết | Ảnh hưởng hạn chế nếu thiếu Đức. |
Lập trường nội bộ của Đức hiện thế nào?
Nhiều Nghị sĩ châu Âu (MEP) người Đức phản đối dự thảo, theo tài liệu rò rỉ từ cuộc họp ngày 11/7 đăng trên Netzpolitik.org. Tuy vậy, một số nghị sĩ các đảng cầm quyền vẫn chưa cam kết.
Phe phản đối trải rộng từ Bündnis 90/Die Grünen đến Alternative für Deutschland. Trong khi đó, một bộ phận đáng kể thuộc Dân chủ social, Dân chủ Thiên chúa giáo và Liên minh social Cơ đốc Bavaria còn lưỡng lự. Nguy cơ là các nhà lập pháp chưa cam kết có thể muốn “xuất khẩu” khuôn khổ pháp luật hiện có của Đức cho toàn EU.
Đức hiện cho phép giám sát những gì liên quan đến mã hóa?
Luật Đức đã mở rộng thẩm quyền cho phép cơ quan thực thi lách mã hóa trong một số trường hợp, kể cả với người chưa bị nghi ngờ phạm tội. Điều này gây lo ngại về tiền lệ.
Năm 2021, Bundestag sửa luật cho phép cảnh sát chặn liên lạc của “những người chưa bị nghi ngờ phạm tội và chưa thể áp dụng biện pháp tố tụng hình sự” (Human Rights Watch, 2021). Một nhà phát triển phần mềm và nhà hoạt động quyền riêng tư cũng cho rằng hình thức Chat Control đã hiện diện ở Đức khi một số công ty báo cáo nội dung cho cảnh sát.
Lo ngại chính: quyền riêng tư và an ninh mạng bị đe dọa?
Các tổ chức nghiên cứu và chuyên gia cảnh báo rằng mở “khoảng trống bắt buộc” trong mã hóa sẽ suy yếu cả quyền riêng tư lẫn tính toàn vẹn của công nghệ mã hóa. Rủi ro là kẻ xấu có thể lợi dụng các điểm yếu này.
Trung tâm Nghiên cứu Công nghệ Thông tin FZI thừa nhận mục tiêu bảo vệ trẻ em là không tranh cãi, nhưng phản đối phương án Chat Control vì làm suy yếu quyền riêng tư và hiệu quả mã hóa (FZI, 2024). Một số nghị sĩ cũng lo ngại cửa sau kỹ thuật số sẽ mở ra lỗ hổng cho tội phạm mạng, quốc gia đối địch và khủng bố.
“Việc rà soát đã nêu lên các lo ngại mới, nghiêm trọng về việc tôn trọng các quyền cơ bản trong EU” và các “khoảng trống bắt buộc trong mã hóa sẽ tạo ra lỗ hổng cho tội phạm mạng, các quốc gia đối thủ và các tổ chức khủng bố lợi dụng.”
– Emmanouil Fragkos, Nghị sĩ Nghị viện châu Âu (Greek Solution), tháng 7/2025, câu hỏi nghị viện chính thức, European Parliament
social dân sự và giới học thuật phản đối ra sao?
Nhiều nhóm quyền dân sự, nhà hoạt động và học giả lên tiếng phản đối, cảnh báo dự luật đặt nền móng cho social giám sát và tụt lùi dân chủ. Một số nghị sĩ đã chất vấn chính thức.
Giảng viên triết học Oliver Laas cảnh báo các luật như Chat Control đang đặt nền móng cho nguy cơ tụt lùi dân chủ, và năng lực giám sát của nhà nước không phải là lá chắn cho quyền tự do nếu bản thân năng lực ấy tồn tại (ERR News, 2025). Nhiều ý kiến kêu gọi tăng cường nguồn lực điều tra, xóa CSAM sau điều tra, thay vì phá vỡ mã hóa đầu cuối.
Hệ quả “báo động giả” có thực sự nghiêm trọng?
Các chuyên gia cảnh báo tỷ lệ dương tính giả và âm tính giả ở quy mô hàng trăm triệu người dùng sẽ không thể chấp nhận, làm lãng phí nguồn lực thực thi và có thể bỏ sót nạn nhân thực sự.
Khoảng 400 nhà khoa học từ các viện nghiên cứu toàn cầu xác nhận vấn đề này trong thư ngỏ công bố sáng nay, cho rằng các bộ phát hiện hiện đại sẽ cho tỷ lệ sai số không thể chấp nhận khi áp dụng diện rộng theo đề xuất (Open Letter, 9/2025).
“Nghiên cứu hiện có xác nhận rằng các bộ phát hiện tiên tiến sẽ tạo ra tỷ lệ dương tính giả và âm tính giả ở mức không thể chấp nhận, khiến chúng không phù hợp cho các chiến dịch phát hiện quy mô lớn ở mức hàng trăm triệu người dùng như dự thảo đề xuất.”
– Thư ngỏ của 400 nhà khoa học về phát hiện CSA, tháng 9/2025, csa-scientist-open-letter.org
Chat Control có thể làm giảm hiệu quả thực thi pháp luật?
Một số nhà hoạch định chính sách cảnh báo khối lượng dữ liệu khổng lồ sẽ tạo núi báo động giả, làm tiêu hao nguồn lực điều tra, thay vì tập trung vào các vụ việc nghiêm trọng.
Đại diện Volt Europa cho rằng ngoài vấn đề quyền riêng tư và đồng thuận, Chat Control có thể cản trở nỗ lực chống xâm hại tình dục do bùng nổ dương tính giả ngốn nguồn lực thực thi (Volt Europa, 2024–2025). Nhiều đề xuất thay thế gồm tăng nguồn lực điều tra, phối hợp gỡ bỏ CSAM sau điều tra, tập trung nhắm đích thay vì quét đại trà.
Các mốc thời gian then chốt và kịch bản tiếp theo
Các nước thành viên dự kiến chốt lập trường trước cuộc họp ngày 12/9 và bỏ phiếu ngày 14/10. Kết quả sẽ định hình tương lai quyền riêng tư số ở châu Âu.
Thứ Sáu tới, châu Âu sẽ biết liệu các lo ngại từ social dân sự, giới học thuật và một bộ phận nghị sĩ có đủ sức thuyết phục các nước lưỡng lự, đặc biệt là Đức, để bảo vệ mã hóa đầu cuối và quyền riêng tư, hay ngược lại, mở đường cho cơ chế sàng lọc trước khi mã hóa (Hội đồng EU; chương trình Chủ tịch Đan Mạch, 2025).
Nguồn tham khảo chính
- Chương trình Chủ tịch EU của Đan Mạch (1/7/2025): PDF
- Eurostat, Dân số EU: Bài viết
- Fight Chat Control, bản đồ lập trường: Trang chiến dịch
- Netzpolitik.org, tài liệu rò rỉ 11/7/2025: Bài viết
- Human Rights Watch (24/6/2021): Bài viết
- Câu hỏi nghị viện của Emmanouil Fragkos (7/2025): Tài liệu EP
- ERR News, bài ý kiến của Oliver Laas (2025): Bài viết
- FZI, tài liệu lập trường (5/2024): PDF
- Volt Europa, phân tích hiệu quả (2025): Bài viết
- Thư ngỏ 400 nhà khoa học (9/2025): Open Letter
- Hội đồng EU, đa số đủ điều kiện (QMV): Giải thích
Những câu hỏi thường gặp
Chat Control có xóa bỏ mã hóa đầu cuối không?
Dự luật không xóa bỏ trực tiếp, nhưng yêu cầu quét tin nhắn trước khi mã hóa. Các viện nghiên cứu và chuyên gia cảnh báo điều này làm suy yếu an ninh của mã hóa đầu cuối (FZI, 2024).
Tại sao Đức được xem là lá phiếu quyết định?
Vì dân số lớn, nếu Đức ủng hộ, phe thuận đạt khoảng 71% dân số EU, vượt ngưỡng 65% cần thiết cho đa số đủ điều kiện (Eurostat; Hội đồng EU).
Có bằng chứng về rủi ro dương tính giả?
Thư ngỏ của khoảng 400 nhà khoa học (9/2025) khẳng định bộ phát hiện hiện đại sẽ có tỷ lệ dương tính giả và âm tính giả không thể chấp nhận ở quy mô toàn EU.
Các lựa chọn thay thế Chat Control là gì?
Tăng nguồn lực thực thi, gỡ CSAM sau điều tra, và biện pháp nhắm đích thay vì quét đại trà được một số tổ chức, chính trị gia đề xuất (Volt Europa, 2025).
Khi nào EU bỏ phiếu về Chat Control?
Các nước dự kiến hoàn tất lập trường trước 12/9 và bỏ phiếu 14/10, theo chương trình ưu tiên của Chủ tịch Đan Mạch tại Hội đồng EU (2025).
