Người dùng mạng Ethereum hiện nay không còn phải lo lắng về vấn đề nghẽn mạng và phí giao dịch đắt đỏ nữa nhờ có khả năng sử dụng các giải pháp Layer 2. Trong thế giới của Layer 2, có nhiều loại giải pháp khác nhau, trong đó, các giải pháp Roll-up, đặc biệt là Optimistic Rollup với hai dự án là Arbitrum và Optimism, đang thu hút một lượng lớn người dùng và có tổng giá trị khóa TVL cao nhất.
Optimism là gì?
Optimism là một giải pháp mở rộng Layer 2 cho Ethereum với mục tiêu giảm tải phí gas, tăng tốc độ xác nhận giao dịch, và cung cấp trải nghiệm mượt mà hơn cho người dùng, đồng thời duy trì tính bảo mật từ chuỗi gốc của Ethereum. Optimism thuộc loại Optimistic Rollup và sử dụng cơ chế bảo mật dựa trên chứng minh gian lận (fraud proof).
Một cách đơn giản, các giao dịch trên Optimism sẽ được xem là hợp lệ và được chấp nhận nếu chúng không thể được chứng minh là gian lận.
Thuật ngữ “Rollup” xuất phát từ việc tách riêng các giao dịch ra khỏi chuỗi chính, sau đó gói chúng lại thành một nhóm duy nhất và tạo chứng minh, sau đó đưa lên Layer 1. Có thể tưởng tượng như việc cuộn lại tất cả các giao dịch. Cụ thể hơn, Optimism bao gồm 3 thành phần chính:
- Ethereum mainnet: Đây là nền tảng bảo mật gốc của Layer 1 cho Optimism.
- Optimistic Rollup: Đây là trụ cột quan trọng cho khả năng mở rộng của Optimism. Nó cho phép việc cuộn lại các giao dịch và tạo bằng chứng gian lận.
- Optimistic Virtual Machine (OVM): Đây là một máy ảo tương thích với Ethereum, giúp các dự án chạy như trên mạng L1 Ethereum. OVM hoạt động như môi trường để thực thi các smart contract của Ethereum, nhưng với khả năng mở rộng đáng kể, cho phép xử lý một lượng lớn các smart contract cùng một lúc.
Đặc điểm nổi bật của Optimism
Blockchain của Optimism có những điểm đáng chú ý quan trọng bao gồm:
- Trải Nghiệm Giao Dịch: Với tốc độ xử lý nhanh, các giao dịch trên blockchain của Optimism diễn ra mượt mà hơn, đồng thời phí gas đã giảm đi khoảng 88 lần so với Ethereum hiện tại, giúp người dùng tiết kiệm chi phí đáng kể.
- Thuận Tiện cho Việc Mở Rộng và Triển Khai Dapp: Optimism hỗ trợ hoàn toàn môi trường thực thi EVM, cho phép các DApp trên Ethereum hoặc DApp từ các hệ sinh thái khác tương thích với EVM có thể dễ dàng chạy trên Layer 2 chỉ với vài dòng mã code. Điều này giúp dễ dàng triển khai và mở rộng các ứng dụng phi tập trung.
- Bảo Mật: Mặc dù nằm trên Layer 2, blockchain của Optimism vẫn kế thừa mức độ bảo mật nghiêm ngặt từ Layer 1 của Ethereum. Điều này đảm bảo rằng các giao dịch và dữ liệu trên Optimism vẫn được bảo vệ và an toàn như trên mạng chính Ethereum.
Optimism Collective, Token House và Citizens House
Ở phiên bản mới nhất, Optimism đã giới thiệu một yếu tố quan trọng là Optimism Collective (tạm dịch: Cộng đồng Optimism). Đây là một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) có quy mô lớn về việc quản trị dân chủ thông qua công nghệ số, được xây dựng để thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng và bền vững của hệ sinh thái phi tập trung. Trong tương lai, quản lý của Optimism sẽ được chia sẻ giữa Optimism Foundation và các thành viên của Optimism Collective.
Tương tự cấu trúc của Quốc hội, Optimism Collective sẽ được quản lý bởi 2 viện (houses): Viện Công dân (Citizen’s House) và Token House.
Token House: Được thành lập khi đợt Airdrop #1 ra mắt, cung cấp quyền ủy quyền cho những người đầu tiên tham gia tích cực vào cộng đồng, tham gia bỏ phiếu cho việc cập nhật giao thức, chọn dự án được hỗ trợ về kinh tế,… Token ở đây được gọi là OP.
Citizen’s House: Mục tiêu chính của viện này là tạo điều kiện và quản lý quá trình phân phối tài trợ cho các sản phẩm công cộng hữu ích cho cộng đồng (public goods). Viện sẽ quyết định số tiền được phân bố cho các dự án và sản phẩm mà cộng đồng xây dựng vì lợi ích chung. Quyền tham gia vào Citizen’s House sẽ được ủy quyền thông qua các NFT không thể chuyển nhượng. Chi tiết về Citizen House sẽ được công bố trong tương lai.
Từ những ý tưởng này, nền kinh tế của OP sẽ có một cơ chế hoạt động như sau:
- Nhu cầu về OP Blockspace: Nguồn vốn cho nền kinh tế OP sẽ đến từ mạng lưới Optimism và giá trị không gian khối của nó. Quyền tham gia vào không gian khối sẽ tạo nguồn doanh thu ổn định.
- Sequencer Tạo Doanh Thu: Sequencer là một nút có nhiệm vụ xử lý giao dịch trên L2 và gửi chúng lên L1. Giống như các người đào, Sequencer sẽ nhận được một phần doanh thu từ các phí giao dịch.
- RetroPGF (Retroactive Public Good Funding): Doanh thu từ Sequencer sẽ được phân phối lại cho cộng đồng thông qua chương trình Retroactive Public Good Funding. Điều này có nghĩa là cung cấp vốn và thưởng cho cá nhân, dự án và cộng đồng có sản phẩm có lợi hoặc đóng góp cho cộng đồng. Các thành viên của Citizen’s House sẽ quyết định cách phân phối nguồn tài trợ này.
Giá trị mang lại cho các Builder và User:
- Users (Người dùng): Sẽ thường xuyên nhận airdrop OP từ các dự án được hỗ trợ, từ hệ sinh thái OP và chương trình Retroactive.
- Builder (Người xây dựng): Sẽ nhận thưởng trực tiếp thông qua chương trình Retroactive. Các dự án được thưởng thông qua chương trình Retroactive sẽ giúp xây dựng các công cụ, ứng dụng và hạ tầng cho các dự án khác.
Lợi ích khi nắm giữ OP Token
Hiện tại, về các trường hợp sử dụng của OP Token, thông tin vẫn còn hạn chế. Tuy nhiên, theo thông báo từ Optimism, OP token sẽ được sử dụng chủ yếu trong Token House với các nhiệm vụ quản trị sau:
- Bỏ phiếu cho các cập nhật giao thức.
- Bỏ phiếu cho việc phân phối tiền thưởng cho các dự án từ một phần của Quỹ Quản trị.
- Tài trợ cho các dự án trên Optimism.
- Tham gia quản lý dự án cùng với OP Citizens (Công dân OP).
Thông tin chi tiết về OP Token
- Tên của token: Optimism (OP) Token
- Mã chứng khoán: OP
- Blockchain: Optimism
- Tiêu chuẩn token: ERC-20
- Hợp đồng: 0x4200000000000000000000000000000000000042
- Loại token: Quản trị
- Tổng cung: 4,294,967,296 OP
- Cung ban đầu: 234,748,364 OP
Phân bổ OP Token
- Quỹ Sinh thái: 25%
- Quỹ Retroactive Public Goods Funding (RetroPGF): 20%
- Airdrop cho người dùng: 19%
- Đóng góp từ nhóm phát triển chính: 19%
- Cổ đông Sugar Xaddies: 17%
Chi tiết hơn:
Quỹ Sinh thái: Được sử dụng để tài trợ cho các dự án và cộng đồng trong hệ sinh thái Optimism. Quỹ Sinh thái sẽ được chia thành các phần nhỏ:
- Quỹ Quản trị (5.4%)
- Quỹ Đối tác (5.4%)
- Quỹ Khởi nghiệp (5.4%)
- Chưa phân bổ (8.8%)
Quỹ Retroactive Public Goods Funding (RetroPGF): Quyết định được đưa ra bởi Citizens House. Retro PGF round sẽ được diễn ra hàng quý để trao thưởng công bằng cho các dự án có ảnh hưởng tích cực tới hệ sinh thái.
Airdrop cho người dùng: Một sự kiện airdrop được tổ chức để thưởng cho người dùng trong cộng đồng Optimism và Ethereum. Ngoài Airdrop #1, còn sẽ có Airdrop #2, #3 trong tương lai.
Đóng góp từ nhóm phát triển chính: Dành cho những người đã cống hiến để biến Optimism Collective từ ý tưởng thành hiện thực và tiếp tục cống hiến cho giao thức. Số lượng token này sẽ bị khóa trong một khoảng thời gian.
Cổ đông Sugar Xaddies: Dành cho các nhà đầu tư của Optimism, cũng sẽ bị khóa trong một khoảng thời gian.
Bán OP Token
Dự án không tổ chức bất kỳ đợt bán token nào.
Lịch phát hành OP Token
Tổng cung ban đầu của OP là 4,294,967,296 token. Tỷ lệ lạm phát token sẽ là 2% mỗi năm.
Theo phân bổ token trên, 64% tổng cung sẽ được Quỹ Optimism quản lý và phân bổ cho cộng đồng.
Trong năm đầu tiên, 30% tổng cung ban đầu sẽ được cung cấp cho Quỹ để phân phối cho cộng đồng. Các năm sau đó, tỷ lệ này sẽ được quyết định thông qua bỏ phiếu của người nắm giữ token.
Công dụng của OP Token
Hiện tại, OP Token được sử dụng chủ yếu trong Token House với các chức năng quản trị như:
- Bỏ phiếu cho các cập nhật của giao thức.
- Bỏ phiếu cho việc phân phối phần thưởng cho các dự án từ Quỹ Quản trị.
- Tài trợ cho các dự án trên Optimism.
- Tham gia vào quản trị dự án cùng với người dùng OP Citizens.
Mặc dù mô hình Tokenomics này nhận được sự ủng hộ từ Vitalik và Ethereum Foundation, nhưng nó cũng gây tranh cãi trong cộng đồng ủng hộ Optimism. Nếu token Layer 2 như OP không được sử dụng như mức phí gas, thì nó có lợi thế gì so với các token khác trên thị trường? Nếu người dùng không có nhu cầu sử dụng, thì động lực tăng trưởng sẽ như thế nào?
Thực tế là trên diễn đàn của Optimism đã có đề xuất sử dụng OP làm mức phí gas cho Optimism thay vì ETH. Tuy nhiên, Vitalik đã phản đối đề xuất này. Ông cho rằng Optimism có mục tiêu lớn hơn là tăng giá trị của OP.
Ngoài ra, nếu người dùng trả phí gas bằng OP, nhưng giao dịch trên Optimism lại được xác thực trên Ethereum, thì Optimism sẽ cần bán OP để đổi lấy ETH để trả phí gas, điều này có thể tạo lực bán cho OP. Vitalik cũng chia sẻ thêm rằng, nếu muốn phát triển bền vững, Optimism nên tập trung vào việc phục vụ lợi ích của người dùng thực tế, chứ không phải của nhà đầu cơ token.
Cách kiếm và sở hữu OP Token
Optimism đã công bố kế hoạch airdrop đầu tiên cho người dùng sớm. Trong đợt airdrop này, 5% tổng cung token sẽ được phân phối cho 264,079 địa chỉ ví đáp ứng các yêu cầu sau đây:
- Người dùng sớm của Optimism: Nếu bạn đã sử dụng Optimism trước ngày 23/06/2021, bạn sẽ nhận được 727.36 OP cho mỗi ví.
- Người dùng thường xuyên của Optimism: Nếu bạn đã tương tác với Optimism trong suốt 4 tuần, bạn sẽ nhận được 1,584.42 OP cho mỗi ví.
- DAO Voter: Nếu bạn thường xuyên tham gia bỏ phiếu cho các DAO của Ethereum (Governor Alpha và Bravo, Aave, Maker, Curve, Aragon, DAOHaus, DAOStack, vv.), bạn sẽ nhận được 254.45 OP cho mỗi ví.
- Multi-sign signer: Nếu bạn thường làm vai trò lãnh đạo và xây dựng trong các DAO, bạn sẽ nhận được 1,114.23 OP cho mỗi ví.
- Người đóng góp cho Gitcoin: Nếu bạn đã từng tiến hành donate on-chain thông qua Gitcoin, bạn sẽ nhận được 520.34 OP cho mỗi ví.
Người đã sử dụng bridge từ Ethereum sang các chain L1 khác nhưng vẫn thực hiện giao dịch trên các dapp Ethereum, bạn sẽ nhận được 383.27 OP cho mỗi ví.
Ngoài ra, các địa chỉ đáp ứng nhiều yêu cầu cùng lúc sẽ nhận được thưởng bổ sung như sau:
- Đạt 4 yêu cầu: bonus thêm 3,913.29 OP.
- Đạt 5 yêu cầu: bonus thêm 12,449.18 OP.
- Đạt 6 yêu cầu: bonus thêm 25,769.80 OP.
Đợt airdrop thứ hai sẽ diễn ra vào ngày 10/2/2023, với tổng cộng 11.7 triệu OP được phân phối cho hơn 300,000 địa chỉ ví đáp ứng yêu cầu.
Today Optimism is announcing OP Airdrop #2.
11.7M OP distributed to over 300k unique addresses to reward positive-sum governance participation and power users of Optimism Mainnet.
Read on for details on eligibility criteria and distribution.https://t.co/lgLMHqli26
— Optimism (@Optimism) February 9, 2023
Đội ngũ dự án, nhà đầu tư và đối tác
Đội ngũ dự án
Để thực hiện các mục tiêu đề ra, dự án đã thành lập tổ chức Optimism Foundation để quản lý Optimism Collective. Tổ chức này sẽ đảm nhiệm việc điều hành các thử nghiệm, thúc đẩy sự phát triển hệ sinh thái và cuối cùng sẽ nhường quyền quản lý hoàn toàn cho cộng đồng.
Optimism Foundation sẽ được lãnh đạo bởi hai người sáng lập của Optimism là Jinglan Wang và Ben Jones. Họ sẽ được hỗ trợ bởi Eva Beylin (Giám đốc Graph Foundation), Abbey Titcomb (Trưởng cộng đồng của Radicle) và Brian Avello từ Maker Foundation.
Ngoài ra, Optimism PBC sẽ mang tên mới là OP Labs PBC, và Liam Horne – người trước đây là Trưởng bộ phận Kĩ thuật của Optimism PBC – sẽ giữ chức vụ CEO của OP Labs PBC.
Nhà đầu tư
Vừa mới đây, dự án đã thành công gọi vốn vòng Serie B với số tiền 150 triệu đô la, do a16z và Paradigm đứng đầu. Ngoài ra, trước đó dự án cũng đã thành công gọi vốn từ các vòng đầu tư trước đây như sau:
- Vòng Seed (3.5 triệu đô la) vào ngày 15/1/2020, với sự tham gia của Paradigm và IDEO Colab Ventures.
- Vòng Series A (25 triệu đô la) vào ngày 24/2/2021, do Andreessen Horowitz, Paradigm và IDEO Colab Ventures đầu tư.
- Vòng Series B (150 triệu đô la) vào ngày 17/3/2022, do Paradigm và Andreessen Horowitz đầu tư. Tỷ giá định giá hiện tại của dự án là 1.65 tỷ đô la.
Đối tác
Optimism là một trong những dự án phát triển trên nền tảng Ethereum có tiềm năng lớn nhất. Nó đã đạt được nhiều thành công quan trọng trong năm 2021, bao gồm việc ra mắt Alpha Mainnet và Mainnet chính thức. Hiện tại, Optimism đã hoàn thiện máy ảo EVM và được sử dụng cho nhiều dự án trong hệ sinh thái, bao gồm DEX, AMM, Lending, Bridge,…
Roadmap & Updates
Để hiểu rõ hơn về đối tác và các dự án đang hoạt động trên Optimism, bạn có thể đọc bài viết về hệ sinh thái của dự án. Optimism đã hoàn thành nhiều mốc quan trọng trong năm 2021 và có kế hoạch phát triển vượt ra khỏi năm đó. Đội ngũ phát triển của Optimism đã công bố lộ trình (roadmap) của dự án, bao gồm một số thông tin quan trọng như sau:
- Tháng 6/2019: Giới thiệu Optimistic Rollup – một giải pháp công nghệ mới trên Ethereum.
- Tháng 10/2019: Ra mắt Optimistic Rollup Testnet – phiên bản thử nghiệm của Optimism Rollup.
- Tháng 9/2020: Thử nghiệm Testnet tương thích EVM – chạy EVM trên Optimistic Rollup.
- Tháng 1/2021: Ra mắt Alpha Mainnet – phiên bản chính thức đầu tiên của Optimistic Rollup.
- Tháng 10/2021: Ra mắt Mainnet tương thích EVM – phiên bản chính thức của Optimistic Rollup hỗ trợ EVM.
- Tháng 12/2021: Mainnet mở rộng cho cộng đồng – cho phép mọi người sử dụng Mainnet của Optimistic Rollup.
- 27/4/2022: Giới thiệu mô hình quản trị mới The Optimism Collective – mô hình này bao gồm Token House và Citizens House và dự kiến sẽ được chuyển giao cho cộng đồng trong tương lại.
- 4/5/2022: Thông báo về Quỹ phát triển hệ sinh thái trị giá 231 triệu OP (tương đương với 5.4% tổng cung) dành cho các dự án quan trọng trong hệ sinh thái Optimism.
- 19/5/2022: Giới thiệu công nghệ Bedrock – công nghệ này giúp tối ưu tốc độ và giảm chi phí cho Optimistic Rollup.
- 18/10/2022: Giới thiệu OP Stack – một cách để tăng sức mạnh cho Optimism và trở thành một Superchain tương tự như Appchain.
- 7/12/2022: Thông báo về Citizens’s House và công bố chương trình Incentive thứ hai với tổng giá trị 10 triệu OP.
- Trong tương lai, Optimism còn có kế hoạch áp dụng công nghệ Sharding cho Rollup, khuyến khích xác minh, phi tập trung Sequencer và quản lý bằng chứng gian lận trên L1.
Tóm lại, Optimism là một dự án hứa hẹn trong lĩnh vực phát triển Layer 2. Mặc dù có nhiều đối thủ cạnh tranh, Optimism vẫn biết cách thu hút người dùng thông qua các chiến lược phát triển và cải tiến liên tục.
