Các quốc gia thành viên EU được phép thiết lập quy định tăng cường quyền đàm phán của nhà xuất bản với các nền tảng trực tuyến lớn như Meta, miễn là không vi phạm quyền tự do hợp đồng.
Ý kiến trên được đưa ra trong tranh chấp giữa Meta Platforms và Ủy ban truyền thông Italy (AGCOM) về phí sử dụng trích đoạn tin tức ngắn. Meta cho rằng việc thực thi chỉ thị bản quyền của Italy mâu thuẫn với quyền lợi hiện có của nhà xuất bản theo luật EU.
- Quy định của Italy nhằm đảm bảo nhà xuất bản nhận được khoản chia doanh thu công bằng từ các nền tảng số.
- Meta lo ngại sự phân mảnh luật bản quyền trong EU gây khó khăn cho hoạt động xuyên biên giới.
- Lực lượng quản lý phải tôn trọng quyền tự do hợp đồng để không làm mất đi mục tiêu ban đầu của chỉ thị bản quyền.
Quyền nhà xuất bản được bảo vệ như thế nào theo chỉ thị bản quyền EU?
Chuyên gia pháp lý Maciej Szpunar nhấn mạnh chỉ thị bản quyền không chỉ cho nhà xuất bản quyền phủ quyết khi nội dung được sử dụng mà còn đặt ra nguyên tắc rõ ràng nhằm đảm bảo họ nhận được phần doanh thu xứng đáng từ các nền tảng chia sẻ nội dung.
“Chỉ thị nhằm thiết lập điều kiện sử dụng các ấn phẩm, đồng thời bảo đảm nhà xuất bản nhận phần doanh thu công bằng từ các nền tảng.”
– Maciej Szpunar, Chuyên gia pháp lý EU, 2025.
Theo ông Szpunar, các biện pháp giới hạn này phản ánh mối quan tâm công cộng: tăng cường tính bền vững kinh tế của báo chí – trụ cột quan trọng của nền dân chủ. Không có báo chí vững mạnh, công chúng có thể mất đi công cụ giám sát chính phủ và doanh nghiệp hiệu quả.
Tại sao Meta phản đối sự phân mảnh luật bản quyền trong EU?
Phát ngôn viên Meta cho biết công ty mong đợi một phán quyết thống nhất vì sự đa dạng luật lệ ở các quốc gia thành viên gây ra thách thức về pháp lý và rào cản đổi mới đối với các dịch vụ số vận hành xuyên biên giới.
“Sự phân mảnh luật pháp giữa các quốc gia thành viên kìm hãm đổi mới và tạo ra sự bất ổn pháp lý.”
– Phát ngôn viên Meta, 2025.
Meta cho rằng việc áp dụng các quy tắc riêng lẻ có thể dẫn đến trách nhiệm phức tạp và mâu thuẫn cho các nền tảng kỹ thuật số. Do đó, công ty đề xuất nên có khuôn khổ luật bản quyền đồng nhất toàn EU để bảo đảm tính nhất quán và hiệu quả.
Quyền tự do hợp đồng được bảo vệ ra sao trong tranh chấp này?
Theo đánh giá của chuyên gia Szpunar, cơ quan quản lý Ủy ban truyền thông Italy (AGCOM) chỉ được quyền xác định tiêu chí tham khảo cho mức thù lao, giải quyết tranh chấp và giám sát cung cấp thông tin nếu các quyền này không làm suy giảm quyền tự do thương thảo hợp đồng của các bên.
Ông cảnh báo việc lạm quyền có thể phá hủy mục tiêu của chỉ thị, vốn nhằm bảo vệ quyền tự do ký kết hợp đồng giữa nhà xuất bản và nền tảng số.
Phán quyết cuối cùng của Tòa án Công lý EU có thể ảnh hưởng thế nào đến ngành truyền thông số?
Tòa án Công lý châu Âu thường tuân theo ý kiến của các chuyên gia pháp lý. Phán quyết về vụ việc này dự kiến trong vài tháng tới sẽ định hướng tương lai quy định bảo vệ bản quyền và phân phối doanh thu trên nền tảng số.
Các nhà xuất bản, nền tảng và cơ quan quản lý trên toàn EU đều quan tâm theo dõi xem liệu các biện pháp riêng lẻ như của Italy có được chấp nhận hay không, hay EU sẽ chọn mô hình hợp nhất về mặt pháp lý.
Bảng so sánh quan điểm chính về chỉ thị bản quyền của Italy và Meta
Tiêu chí | Italy (AGCOM) | Meta Platforms |
---|---|---|
Quyền nhà xuất bản | Tăng cường thương lượng, đảm bảo doanh thu công bằng | Lo ngại ảnh hưởng tự do hợp đồng và sự phân mảnh pháp luật |
Mục tiêu quy định | Cải thiện bền vững kinh tế báo chí | Thống nhất luật bản quyền xuyên EU |
Phạm vi áp dụng | Quy định quốc gia theo chỉ thị EU | Kêu gọi khung pháp lý đồng nhất toàn khối |
Những câu hỏi thường gặp
- Phán quyết của Tòa án EU có bắt buộc với các nước thành viên không?
- Thường thì phán quyết của Tòa án Công lý EU có giá trị ràng buộc đối với các quốc gia thành viên nhằm đảm bảo luật đồng nhất.
- Meta có đồng ý trả tiền cho nhà xuất bản theo quy định Italy?
- Meta đang chờ phán quyết cuối cùng và cho biết cần luật pháp đồng nhất trước khi thực thi.
- Chỉ thị bản quyền EU nhằm mục đích gì?
- Để bảo vệ quyền lợi nhà xuất bản, tăng tính minh bạch và đảm bảo chia sẻ doanh thu công bằng từ nền tảng số.
- AGCOM có thể can thiệp gì vào thỏa thuận giữa nhà xuất bản và Meta?
- AGCOM chỉ được quyền hỗ trợ, định hướng mức phí và giải quyết tranh chấp nhưng không được vi phạm quyền tự do ký kết hợp đồng.
- Tương lai tranh chấp này sẽ ảnh hưởng ra sao đến ngành báo chí?
- Phán quyết có thể tạo tiền lệ thúc đẩy bảo vệ bản quyền và tăng nguồn thu cho báo chí trong kỷ nguyên số.