M2 là gì? Tìm hiểu về khái niệm M2

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động không ngừng, việc hiểu rõ các chỉ số tài chính đóng vai trò then chốt trong việc dự báo xu hướng thị trường và điều hành chính sách.

Một trong những thước đo quan trọng nhất là M2 – chỉ số đo lường lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế. Từ tiền mặt, tài khoản ngân hàng đến các quỹ đầu tư ngắn hạn, M2 không chỉ phản ánh sức khỏe kinh tế mà còn là công cụ chiến lược của ngân hàng trung ương trong việc kiểm soát lạm phát và tăng trưởng.

Bài viết dưới đây sẽ phân tích toàn diện về M2, cách nó vận hành, yếu tố tác động và vai trò của nó trong các thị trường tài chính – từ cổ phiếu, trái phiếu cho đến tiền điện tử.

M2 là gì?

M2 là một thước đo lượng tiền lưu thông trong nền kinh tế. Chỉ số này bao gồm cả tiền có tính thanh khoản cao như tiền mặt và tiền gửi không kỳ hạn (M1), cùng với các tài sản ít thanh khoản hơn như tài khoản tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn và quỹ thị trường tiền tệ.

Các nhà kinh tế, quan chức chính phủ và giới đầu tư theo dõi M2 để đánh giá sức khỏe nền kinh tế. Khi có nhiều tiền trong lưu thông, người dân và doanh nghiệp có xu hướng chi tiêu nhiều hơn. Ngược lại, khi lượng tiền thu hẹp, tiêu dùng sẽ chững lại.

Thành phần của M2

Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) tính toán M2 dựa trên nhiều thành phần, bao gồm tiền mặt và tiền trong các tài khoản thanh toán và tiết kiệm.

Ngoài ra còn có các chứng chỉ tiền gửi (CD) và những tài sản dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt.

• Tiền mặt và tài khoản thanh toán (còn gọi là M1)
  • Đây là dạng tiền đơn giản và thanh khoản cao nhất, gồm:
    • Tiền giấy và tiền xu đang lưu hành.
    • Tiền trong tài khoản thanh toán, dùng qua thẻ ghi nợ hoặc séc.
    • Séc du lịch (hiếm gặp ngày nay nhưng vẫn được tính vào M1).
    • Các khoản tiền gửi có thể chi trả bằng séc (OCDs), tài khoản có thể sử dụng trực tiếp.
• Tài khoản tiết kiệm
  • Đây là nơi người gửi giữ tiền chưa cần dùng đến. Thường được trả lãi suất nhưng giới hạn số lần rút tiền mỗi tháng.
• Tiền gửi có kỳ hạn
  • Hay còn gọi là chứng chỉ tiền gửi (CDs), dưới 100.000 USD. Người gửi cam kết để tiền trong ngân hàng trong một khoảng thời gian nhất định để nhận lãi.
• Quỹ thị trường tiền tệ
  • Là một dạng quỹ đầu tư vào các công cụ tài chính an toàn, ngắn hạn. Lãi suất cao hơn tài khoản tiết kiệm nhưng bị giới hạn về khả năng sử dụng tiền.

M2 hoạt động như thế nào?

M2 phản ánh tổng lượng tiền khả dụng trong nền kinh tế, bao gồm cả tiền có thể dễ dàng chuyển thành tiền mặt.

Khi M2 tăng, lượng tiền lưu thông nhiều hơn – có thể do người dân tiết kiệm, vay mượn hoặc có thu nhập cao hơn. Điều này thường kích thích tiêu dùng, đầu tư và hoạt động kinh doanh.

Ngược lại, nếu M2 giảm hoặc tăng trưởng chậm, điều đó cho thấy người dân tiêu ít, tiết kiệm nhiều hơn. Khi dòng tiền giảm, nền kinh tế có thể chậm lại, doanh nghiệp kiếm được ít hơn, và thất nghiệp có thể gia tăng.

Yếu tố nào làm thay đổi M2?

• Chính sách của ngân hàng trung ương
  • Thông qua các chính sách tiền tệ, ngân hàng trung ương điều chỉnh lãi suất và quy định tỷ lệ dự trữ bắt buộc của các ngân hàng.
  • Khi Fed hạ lãi suất, vay mượn trở nên rẻ hơn, khuyến khích vay vốn, từ đó làm tăng M2.
• Chi tiêu của chính phủ
  • Khi chính phủ phát tiền hỗ trợ hoặc tăng chi tiêu công, lượng tiền trong nền kinh tế tăng.
  • Ngược lại, cắt giảm chi tiêu hoặc tăng thuế sẽ khiến M2 giảm.
• Hoạt động cho vay của ngân hàng
  • Khi ngân hàng cho vay nhiều hơn, tiền mới được tạo ra và đưa vào lưu thông, làm tăng M2.
  • Ngược lại, khi tín dụng bị siết chặt, M2 có thể tăng chậm hoặc giảm.
• Hành vi của người tiêu dùng và doanh nghiệp
  • Khi người dân và doanh nghiệp quyết định tiết kiệm nhiều hơn, tiền nằm trong tài khoản mà không được tiêu dùng, dẫn đến tăng trưởng M2 chậm lại.

M2 và lạm phát

Khi lượng tiền trong nền kinh tế dồi dào, người dân và doanh nghiệp chi tiêu nhiều hơn. Nếu mức chi tiêu tăng nhanh hơn khả năng sản xuất hàng hóa và dịch vụ, giá cả có xu hướng tăng – dẫn đến lạm phát.

Ngược lại, nếu M2 chững lại hoặc suy giảm, lạm phát có thể được kiểm soát. Tuy nhiên, nếu giảm quá sâu, đó có thể là dấu hiệu của suy thoái kinh tế.

Vì thế, ngân hàng trung ương và các nhà hoạch định chính sách luôn theo dõi sát M2. Nếu M2 tăng quá nhanh, họ có thể tăng lãi suất để làm nguội nền kinh tế.

Nếu M2 giảm mạnh, họ có thể hạ lãi suất để kích thích chi tiêu và vay mượn.

M2 ảnh hưởng đến thị trường tài chính như thế nào?

M2 có ảnh hưởng lớn đến các thị trường tài chính, bao gồm tiền điện tử, cổ phiếu, trái phiếu và lãi suất.

• Tiền điện tử
  • Khi M2 tăng và lãi suất thấp, nhà đầu tư có thể chuyển tiền sang tiền điện tử để tìm kiếm lợi nhuận cao hơn.
  • Thời kỳ tiền rẻ thường giúp giá tiền điện tử tăng mạnh. Nhưng khi M2 bị thu hẹp và chi phí vay vốn tăng, nhà đầu tư có xu hướng rút khỏi tài sản rủi ro như tiền điện tử, khiến giá giảm.
• Cổ phiếu
  • M2 tăng thường đồng nghĩa với việc có nhiều tiền để giao dịch hoặc đầu tư vào thị trường chứng khoán, từ đó đẩy giá lên.
  • Ngược lại, nếu M2 chững lại hoặc giảm, thị trường dễ sụt giảm.
• Trái phiếu
  • Trái phiếu thường được xem là kênh đầu tư an toàn hơn. Khi M2 tăng và lãi suất thấp, trái phiếu trở nên hấp dẫn do mang lại lợi suất ổn định.
  • Nhưng khi M2 giảm và lãi suất tăng, giá trái phiếu có thể lao dốc.
• Lãi suất
  • Lãi suất thường vận động ngược chiều với M2. Nếu M2 tăng quá nhanh, ngân hàng trung ương có thể tăng lãi suất để hạ nhiệt nền kinh tế.
  • Nếu M2 giảm quá mạnh, lãi suất có thể bị hạ để kích cầu.

Ví dụ: COVID-19 và M2

Trong đại dịch COVID-19, chính phủ Hoa Kỳ đã phát tiền hỗ trợ, tăng trợ cấp thất nghiệp và Cục Dự trữ Liên bang (Fed) hạ lãi suất. Kết quả là M2 tăng mạnh.

Vào đầu năm 2021, M2 tăng gần 27% so với cùng kỳ năm trước – mức cao kỷ lục. Nhưng đến năm 2022, khi Fed tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, tốc độ tăng M2 chậm lại và trở nên âm vào cuối năm. Điều này báo hiệu nền kinh tế đang nguội dần và lạm phát có thể giảm.

Tại sao M2 quan trọng?

M2 là một công cụ đơn giản nhưng mạnh mẽ để theo dõi sức khỏe nền kinh tế. Tăng nhanh có thể báo hiệu lạm phát sắp tới. Suy giảm có thể là dấu hiệu cảnh báo suy thoái.

Những người ra quyết định về lãi suất, thuế và chi tiêu công thường dựa vào M2 để định hướng chính sách. Nhà đầu tư cũng quan sát M2 để phán đoán hướng đi của thị trường.

Kết luận

M2 không chỉ là một con số. Nó thể hiện lượng tiền sẵn sàng sử dụng trong hệ thống tài chính – bao gồm cả tiền mặt, tài khoản thanh toán và các tài sản gần như tiền như tài khoản tiết kiệm và CDs.

Theo dõi M2 giúp hình dung rõ ràng hơn về hướng đi của nền kinh tế. Tăng trưởng nhanh có thể tạo thêm việc làm và chi tiêu, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ lạm phát.

Tăng trưởng chậm giúp kiểm soát giá cả, nhưng có thể làm chậm nhịp kinh doanh.