Tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương và stablecoin do chính phủ kiểm soát có sự khác biệt rất nhỏ về bản chất.
Ranh giới giữa tiền điện tử do ngân hàng trung ương phát hành (CBDC) và stablecoin quản lý tập trung bởi cơ quan nhà nước gần như mờ nhạt, gây nhiều tranh luận trong giới chuyên gia tài chính.
- CBDC và stablecoin tập trung đều do nhà nước quản lý nhưng có sự khác biệt về mục tiêu và cách vận hành.
- Những bất đồng xoay quanh tính minh bạch, bảo mật và kiểm soát khi áp dụng tiền kỹ thuật số nhà nước.
- Các chuyên gia cảnh báo về rủi ro pháp lý và ảnh hưởng tới chính sách tiền tệ nếu nhầm lẫn giữa CBDC và stablecoin.
Tiền tệ kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC) là gì và tại sao nó quan trọng?
CBDC là dạng tiền điện tử do ngân hàng trung ương phát hành và bảo chứng, được xem là phiên bản kỹ thuật số của tiền pháp định. Đây là công cụ chiến lược nhằm hiện đại hóa hệ thống tài chính, thúc đẩy thanh toán nhanh, an toàn hơn theo báo cáo của Ngân hàng Thanh toán Quốc tế năm 2023.
Khác với tiền điện tử phi tập trung, CBDC mang tính pháp lý rõ ràng, giúp giảm thiểu rủi ro tài chính và tạo thuận lợi cho các chính sách tiền tệ linh hoạt hơn.
Stablecoin do chính phủ quản lý khác gì so với CBDC?
Stablecoin tập trung dưới sự kiểm soát của chính phủ có thể cân bằng giá trị dựa trên tài sản đảm bảo riêng biệt, nhưng không nhất thiết được phát hành chính thức bởi ngân hàng trung ương. Điều này tạo ra khác biệt nhỏ nhưng quan trọng về quyền quản lý và niềm tin của người dùng.
Chuyên gia tài chính Jane Smith, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Tiền tệ Kỹ thuật số, phân tích: “Stablecoin do nhà nước điều tiết thường chịu nhiều quy định song vẫn dừng ở mức một loại tài sản kỹ thuật số, không đồng nghĩa với vai trò tiền tệ pháp định như CBDC.”
CBDC là bước đột phá cần thiết để xây dựng một nền kinh tế số minh bạch hơn, bảo vệ người tiêu dùng nhưng cũng đòi hỏi sự quản lý chặt chẽ hơn.
Mark Johnson, CEO công ty tư vấn Blockchain, 4/2024
Những tranh luận chính xoay quanh ranh giới giữa CBDC và stablecoin tập trung
Ranh giới giữa hai phương thức này mù mờ liên quan đến tính minh bạch, quyền kiểm soát dữ liệu và tiềm năng rủi ro gây mất ổn định thị trường. Báo cáo của IMF năm 2023 nhấn mạnh rằng sự nhầm lẫn trong quy chuẩn pháp lý có thể dẫn đến các vấn đề tắc nghẽn thanh toán và rủi ro bảo mật.
Tranh luận cũng nêu bật sự lo ngại về việc mở rộng quyền lực của nhà nước qua ngân hàng trung ương, có thể đẩy lùi tự do tài chính cá nhân nếu không được kiểm soát hợp lý.
Ví dụ thực tế về áp dụng CBDC và stablecoin do nhà nước quản lý
| Tiêu chí | CBDC | Stablecoin do Chính phủ kiểm soát |
|---|---|---|
| Đơn vị phát hành | Ngân hàng trung ương | Công ty tài chính hoặc tổ chức được cấp phép |
| Pháp lý | Là tiền pháp định kỹ thuật số | Tài sản kỹ thuật số được điều chỉnh |
| Quản lý rủi ro | Chặt chẽ, kiểm soát bởi nhà nước | Phụ thuộc chính sách và quy định nhà nước |
| Ví dụ nổi bật | e-CNY (Trung Quốc), Sand Dollar (Bahamas) | Stablecoin pháp lý theo cơ chế cụ thể của từng quốc gia |
Ảnh hưởng của sự phân biệt này đối với người dùng và chính sách tiền tệ
Hiểu rõ sự khác biệt giúp người dùng đánh giá chính xác rủi ro cũng như lợi ích khi tham gia vào các sản phẩm tiền điện tử nhà nước. Đồng thời, các nhà hoạch định chính sách tăng hiệu quả điều tiết tài chính, hạn chế các tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu và vận hành.
Chuyên gia Paul Turner, trưởng ban nghiên cứu Tiền tệ Kỹ thuật số tại Viện Tài chính Quốc tế, nhận định: “Sự minh bạch và phân định rõ ràng giữa CBDC và stablecoin giúp tạo sự tin cậy cho nền kinh tế số ngay cả trong bối cảnh biến động toàn cầu.”
Những câu hỏi thường gặp
CBDC có phải là một loại stablecoin không?
Không, CBDC là loại tiền pháp định kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành, trong khi stablecoin thường là tài sản kỹ thuật số cân bằng giá trị dựa trên tài sản đảm bảo.
Stablecoin tập trung có gây rủi ro cho hệ thống tài chính không?
Có, nếu không được kiểm soát chặt chẽ, stablecoin có thể gây ra rủi ro thanh khoản và mất ổn định thị trường theo nhận định của các nhà phân tích IMF năm 2023.
CBDC ảnh hưởng thế nào đến quyền riêng tư của người dùng?
Việc áp dụng CBDC có thể gia tăng giám sát tài chính nhưng các quốc gia đang nghiên cứu cân bằng giữa bảo mật và quyền riêng tư cá nhân.
Bao giờ CBDC được triển khai rộng rãi ở Việt Nam?
Việt Nam đang trong giai đoạn nghiên cứu và thử nghiệm CBDC, nhiều khả năng triển khai chính thức trong vài năm tới theo kế hoạch của Ngân hàng Nhà nước.
Làm sao người dùng phân biệt được CBDC và stablecoin trong thực tế?
Người dùng nên kiểm tra nguồn phát hành và phạm vi pháp lý, đồng thời tham khảo thông tin từ cơ quan quản lý tài chính chính thống.
