Vương quốc Anh đang cân nhắc chỉ hoàn trả vốn gốc cho nạn nhân vụ lừa đảo liên quan 61.000 BTC, thay vì trả theo giá trị hiện tại, tạo ra phần chênh lệch hàng tỷ USD gây tranh cãi.
Theo Financial Times, Tòa Thượng thẩm Anh có thể chỉ bồi hoàn khoảng 640 triệu bảng Anh cho nhà đầu tư, dù số Bitcoin tịch thu hiện trị giá xấp xỉ 7,24 tỷ USD. Một số quan chức cảnh báo nguy cơ tranh tụng kéo dài nhiều năm.
- Anh cân nhắc bồi thường theo vốn gốc, phần tăng giá có thể nộp vào quỹ công, đối mặt rủi ro pháp lý.
- Vụ 61.000 BTC gắn với Zhimin Qian và Seng Hok Ling, được cảnh sát mô tả là lớn nhất thế giới.
- Xu hướng toàn cầu cho thấy các vụ tịch thu tiền điện tử tăng mạnh tại Canada, Hoa Kỳ, Thụy Điển.
Vì sao Anh cân nhắc giữ phần chênh lệch từ Bitcoin bị tịch thu?
Tòa Thượng thẩm Anh được cho là sẽ bồi thường theo vốn gốc khoảng 640 triệu bảng Anh, trong khi 61.000 BTC hiện tương đương khoảng 7,24 tỷ USD, tạo ra thặng dư lớn (Financial Times).
Financial Times cho biết một số quan chức đã thảo luận kín về việc phần thặng dư có thể hỗ trợ mức thâm hụt ngân sách lên tới 30 tỷ bảng Anh. Tuy nhiên, đây là quyết định nhạy cảm, có thể kích hoạt tranh chấp pháp lý phức tạp về việc phân bổ lợi nhuận phát sinh.
Quan điểm thận trọng đang chiếm ưu thế: Bộ Tài chính đã được chỉ đạo không đưa số tiền này vào tính toán ngân sách cho tới khi có phán quyết rõ ràng và đầy đủ cơ sở pháp lý.
Quy tắc pháp lý hiện hành ở Anh nói gì?
Theo khung pháp lý hiện tại, tài sản tịch thu theo Đạo luật Thu lợi từ Tội phạm thường nộp vào Bộ Nội vụ hoặc Quỹ Hợp nhất của Bộ Tài chính, và chi trả bồi thường khi có lệnh tòa.
Khuôn khổ minh bạch và trách nhiệm giải trình về hoàn trả tài sản của chính phủ Anh nêu rõ quy trình phân bổ và trả lại tài sản trong các vụ án hình sự, giúp hạn chế tùy tiện trong xử lý tiền tịch thu. Nguồn: UK Government – Framework for Transparent and Accountable Asset Return.
Trong bối cảnh tài sản tăng giá mạnh như Bitcoin, việc áp dụng nguyên tắc hoàn vốn gốc so với giá trị hiện tại là điểm tranh luận pháp lý cốt lõi, dễ phát sinh khiếu kiện tập thể và kéo dài.
Vụ tịch thu 61.000 BTC đến từ đâu?
Tài sản bị tịch thu liên quan công dân Trung Quốc Zhimin Qian và trợ lý người Malaysia Seng Hok Ling, cả hai đã nhận tội đầu tuần qua (theo FT và thông báo của cảnh sát London).
Qian bị cáo buộc cầm đầu một kế hoạch lừa đảo quy mô lớn tại Trung Quốc giai đoạn 2014–2017, chiếm đoạt tài sản của hơn 128.000 nạn nhân. Cô ta sau đó chuyển tài sản sang Bitcoin và trốn sang Anh bằng giấy tờ giả, trước khi bị điều tra và bắt giữ.
Số Bitcoin nói trên bị thu giữ tại Bắc London năm 2018. Đây là một phần kết quả của cuộc điều tra kéo dài bảy năm do Đội Tội phạm Kinh tế của Sở Cảnh sát Đô thị London tiến hành.
Vì sao đây được xem là vụ tịch thu tiền điện tử lớn nhất thế giới?
Cảnh sát London cho biết đây là “vụ tịch thu tiền điện tử đơn lẻ lớn nhất thế giới”. Nguồn: Metropolitan Police.
Với 61.000 BTC bị thu giữ, quy mô vụ việc vượt xa hầu hết các vụ tịch thu tài sản số trước đây. Ở mức giá hiện tại, 61.000 BTC tương đương khoảng 7,24 tỷ USD, phản ánh mức tăng giá mạnh của Bitcoin kể từ thời điểm tịch thu năm 2018.
Định danh “lớn nhất” không chỉ ở giá trị danh nghĩa mà còn ở ý nghĩa pháp lý, khi phán quyết phân bổ tài sản có thể tạo tiền lệ quan trọng cho các vụ tịch thu tài sản số về sau.
Diễn biến điều tra và bắt giữ ra sao?
Cuộc điều tra kéo dài bảy năm dẫn đến việc Qian nhận tội tàng trữ tài sản phạm tội, còn Ling nhận tội chuyển giao tài sản phạm tội.
Tháng 9/2018, Qian tìm cách rửa tiền qua bất động sản, giúp cảnh sát lần theo dấu vết bằng cách giám sát Ling. Hai người bị bắt vào tháng 4/2024, cùng việc thu giữ thiết bị mã hóa, tiền mặt, vàng và tiền điện tử (Metropolitan Police).
Chuỗi hành động điều tra thể hiện năng lực truy vết tài sản số ngày càng cao của lực lượng thực thi, từ giám sát vật lý tới phân tích thiết bị mã hóa.
Những kịch bản bồi thường cho nạn nhân có thể thế nào?
Financial Times cho biết Tòa Thượng thẩm có thể chỉ hoàn trả vốn gốc khoảng 640 triệu bảng Anh, không bao gồm phần tăng giá.
Kịch bản này phù hợp quy trình nộp tài sản tịch thu vào quỹ công, sau đó bồi thường theo lệnh tòa. Tuy nhiên, việc không phân chia phần tăng giá có thể bị thách thức, đặc biệt nếu nạn nhân cho rằng họ có quyền nhận giá trị hiện tại của tài sản đã bị chiếm đoạt.
Kịch bản thay thế là bồi thường theo giá trị hiện tại, nhưng điều này phức tạp về định giá, thời điểm chốt giá và phân bổ, dễ kéo dài tố tụng và phát sinh chi phí lớn.
Tác động với ngân sách công và rủi ro pháp lý là gì?
Một số quan chức từng thảo luận khả năng dùng thặng dư để bù đắp thâm hụt ngân sách tới 30 tỷ bảng Anh, nhưng Bộ Tài chính được chỉ đạo không hạch toán khoản này.
Đưa khoản thặng dư vào ngân sách trước khi có phán quyết dứt điểm có thể gây phản ứng pháp lý và social, ảnh hưởng uy tín quản trị tài sản tịch thu. Cách tiếp cận thận trọng giúp giảm rủi ro kiện tụng tập thể và bất định tài chính công.
Về mặt pháp lý, việc xác định ai có quyền hưởng phần tăng giá của tài sản phạm tội là câu hỏi trọng yếu. Phán quyết lần này có thể định hình cách xử lý tài sản số tăng giá trong các vụ án tương lai.
Xu hướng toàn cầu: các vụ tịch thu tiền điện tử gần đây cho thấy điều gì?
Nhiều cơ quan thực thi trên thế giới tăng cường thu giữ tài sản số, với các vụ lớn trải dài ở Canada, Hoa Kỳ và châu Âu trong vài tháng qua.
Đầu tháng này, cảnh sát Canada thu giữ 40 triệu USD từ sàn TradeOgre, gây tranh cãi vì thiếu quy trình định danh khách hàng. Giữa tháng 8, Bộ Tư pháp Hoa Kỳ cho phép thu giữ hơn 2,8 triệu USD cùng tiền mặt và tài sản khác trong vụ nghi vận hành ransomware.
Đầu tháng 7, Bloomberg đưa tin Mật vụ Hoa Kỳ đã thu giữ gần 400 triệu USD tài sản số trong thập kỷ qua. Tháng 6, Coinbase cho biết đã hỗ trợ Mật vụ Hoa Kỳ thu giữ 225 triệu USD bị nghi do kẻ lừa đảo chiếm đoạt.
Bảng tóm tắt một số vụ tịch thu nổi bật
Bảng dưới tóm lược quy mô và bối cảnh các vụ tịch thu gần đây, cho thấy đà gia tăng cả về số lượng và giá trị.
Sự kiện | Thời điểm | Quy mô ước tính | Ghi chú |
---|---|---|---|
Vương quốc Anh thu giữ 61.000 BTC | 2018 (bắt giữ), 2024 (nhận tội) | ~7,24 tỷ USD tại thời điểm hiện tại | Cảnh sát London mô tả là lớn nhất thế giới |
Canada thu giữ từ TradeOgre | Đầu tháng gần đây | 40 triệu USD | Gây tranh luận về KYC |
Bộ Tư pháp Hoa Kỳ tịch thu trong vụ ransomware | Giữa tháng 8 | > 2,8 triệu USD | Kèm tiền mặt và tài sản khác |
Mật vụ Hoa Kỳ – tổng thu giữ thập kỷ qua | Đầu tháng 7 | ~400 triệu USD | Theo Bloomberg |
Coinbase hỗ trợ Mật vụ Hoa Kỳ | Tháng 6 | 225 triệu USD | Tài sản bị nghi chiếm đoạt bởi kẻ lừa đảo |
Ý nghĩa với quản trị tài sản số và tiền lệ pháp lý
Nếu Anh chỉ bồi hoàn vốn gốc, phán quyết có thể tạo tiền lệ về cách xử lý phần tăng giá tài sản số bị tịch thu trong các vụ án tương lai.
Điều này tác động tới kỳ vọng của nạn nhân, chiến lược bào chữa của bị cáo, và cách cơ quan công quyền quản trị tài sản tịch thu có biến động giá mạnh. Mức độ minh bạch, thời điểm định giá và tiêu chí phân bổ sẽ là chỉ dấu quan trọng.
Ngược lại, nếu buộc bồi hoàn theo giá trị hiện tại, tòa án cần xác lập nguyên tắc định giá, chi phí quản lý và rủi ro thị trường, nhằm bảo đảm công bằng giữa nạn nhân và lợi ích công.
Những câu hỏi thường gặp
61.000 BTC hiện trị giá khoảng bao nhiêu?
Khoảng 7,24 tỷ USD tại thời điểm được nêu trong báo cáo Financial Times. Con số này thay đổi theo giá thị trường Bitcoin.
Nạn nhân có nhận phần tăng giá không?
Chưa chắc chắn. Financial Times cho biết Tòa Thượng thẩm có thể chỉ hoàn trả vốn gốc khoảng 640 triệu bảng Anh, phần còn lại tuân thủ quy định tài sản tịch thu.
Phần thặng dư sẽ được xử lý thế nào?
Theo quy tắc hiện hành, tài sản tịch thu thường nộp vào Bộ Nội vụ hoặc Quỹ Hợp nhất của Bộ Tài chính, và bồi thường theo lệnh tòa. Quyết định cuối cùng phụ thuộc phán quyết.
Vì sao Bộ Tài chính Anh không tính số tiền này vào ngân sách?
Do rủi ro pháp lý và tranh tụng có thể kéo dài, Bộ Tài chính được chỉ đạo không hạch toán khoản này trước khi có quyết định rõ ràng của tòa.
Đây có phải vụ tịch thu tiền điện tử lớn nhất?
Cảnh sát London mô tả là vụ tịch thu tiền điện tử đơn lẻ lớn nhất thế giới, dựa trên quy mô 61.000 BTC và giá trị hiện tại rất lớn.