Bitcoin xuất hiện “backwardation” – Dấu hiệu tạo đáy?

Hiện tượng “backwardation” trong hợp đồng tương lai của Bitcoin – khi giá tương lai thấp hơn giá giao ngay – đang xuất hiện lại và thường gắn với đáy thị trường.

Điều này thể hiện tâm lý thị trường cực kỳ thận trọng, và có thể được xem như một tín hiệu nghịch chiến (contrarian) rằng “có thể đã tới thời điểm mua vào”.

Backwardation là gì?

Backwardation là hiện tượng khi giá hợp đồng tương lai (futures) thấp hơn giá giao ngay (spot) của tài sản cơ sở.

Trong môi trường dầu mỏ hay hàng hóa, điều này thường xuất hiện khi nhu cầu hiện tại vượt cung hoặc khi thị trường dự kiến giá có thể giảm.

Áp dụng với Bitcoin, khi futures thấp hơn spot nghĩa là các trader phái sinh đang “không muốn” mua nhiều vị thế dài – dấu hiệu của tâm lý thận trọng hoặc sợ hãi.

Hiện tượng backwardation trong thị trường Bitcoin đang diễn ra như thế nào?

Theo bài viết của CoinDesk ngày 18/11/2025, hợp đồng tương lai 3 tháng của Bitcoin đã có mức basis (chênh lệch annualised) giảm xuống khoảng 4% – mức thấp nhất kể từ tháng 11/2022.

Bài viết chỉ ra rằng các đợt backwardation trước đó (11/2022 ở ~15.000 USD, 3/2023 khi Bitcoin rơi dưới 20.000 USD, 8/2023 khi Bitcoin quanh 25.000 USD) đều trùng với các điểm đáy hoặc đáy ngắn hạn.

“Backwardation không xảy ra thường xuyên, và khi xảy ra, nó thường đánh dấu sự căng thẳng, rủi ro bị ép ra hoặc một điểm capitulation ngắn hạn.”

– Thomas Young, Managing Partner tại RUMJog Enterprises (đăng trên X) 

Khi đó, thị trường sẽ có hai kịch bản: hồi phục sau panic hoặc tiếp tục “flush out” – nhưng đa phần các quan sát cho thấy đó đều là lúc đáy thị trường hình thành.

Tại sao backwardation lại có thể báo hiệu đáy thị trường Bitcoin?

Trước tiên, backwardation phản ánh tâm lý thị trường cực kỳ tiêu cực – khi các nhà đầu tư phái sinh không còn sẵn sàng trả premium cho futures (tức đà tăng bị chặn).

Ví dụ: trước đó premium có thể lên đến 27% tại đỉnh 73.000 USD hồi tháng 3/2024.

Khi futures gần bằng hoặc thấp hơn spot, điều đó cho thấy đà mua vào từ arbitrage hoặc đòn bẩy đang cạn kiệt, và nhiều khả năng lực bán đã “vắt kiệt”.

Từ đó tạo điều kiện cho sự hồi phục. So với cổ phiếu, tín hiệu này tương đương “vòng bán cuối cùng” trước khi thị trường tìm đáy.

Tuy nhiên, backwardation không tự động dẫn tới đáy – nó chỉ là một cú «cảnh báo» mạnh rằng thị trường có thể đang gần đáy hoặc đã ở đáy.

Nhà đầu tư cần kết hợp với các chỉ báo khác như thanh khoản, vị thế đòn bẩy, dữ liệu on-chain…

Những điều nhà đầu tư cần lưu ý khi nhìn thấy backwardation

Không nên hành động vội vàng chỉ vì backwardation

Backwardation có thể xuất hiện và sau đó giá vẫn tiếp tục giảm trước khi hồi phục – tức là “đáy giả” vẫn có thể xảy ra. Ví dụ trong quá khứ, quá trình tạo đáy ở Bitcoin cũng có nhiều nhịp dao động.

Cần phối hợp thêm với các chỉ báo khác

Nên xem xét thêm: độ mở của hợp đồng tương lai, funding rate, biến động ký quỹ đòn bẩy, dòng vốn ETF, dữ liệu on-chain như dòng chuyển ví lớn, tình trạng “cá voi” mua vào…

Đây sẽ giúp xác nhận liệu backwardation có thực sự là đáy hay chỉ là “bão lo âu tạm thời”.

Chiến lược phù hợp với nhà đầu tư

Đối với nhà đầu tư dài hạn: backwardation có thể xem là cơ hội vào dần từng phần (scale in) chứ không nên toàn bộ vào một lúc.

Đối với nhà đầu tư ngắn hạn/qua đòn bẩy: cần quản trị rủi ro tốt vì chuyển biến thị trường có thể mạnh.

Kết luận: backwardation không phải là “chén thánh” nhưng là tín hiệu đáng lưu ý

Hiện tại, thị trường Bitcoin đang ghi nhận dấu hiệu backwardation, một mô hình từng xuất hiện ngay trước các đáy lớn trong lịch sử. Tuy nhiên, nó chỉ là một trong nhiều yếu tố cần cân nhắc.

Nhà đầu tư nên sử dụng backwardation như một “chuông cảnh báo” cho khả năng đáy và cơ hội mua vào, kết hợp với dữ liệu khác và tuân thủ quản trị rủi ro chặt chẽ.

Những câu hỏi thường gặp

Backwardation có nghĩa là giá Bitcoin sắp tăng mạnh?

Không chắc chắn, nó chỉ là dấu hiệu tâm lý thị trường tiêu cực và có thể chỉ ra “có thể” đáy đang tới, nhưng chưa đảm bảo hồi phục ngay.

Backwardation khác gì so với contango?

Contango là khi giá hợp đồng tương lai cao hơn giá hiện tại, thường xảy ra thị trường tăng giá; backwardation là ngược lại.

Nên hành động như thế nào khi thấy Bitcoin vào backwardation?

Nên xem là tín hiệu để “xem xét mua vào từng phần”, chứ không phải đánh cược toàn bộ. Kết hợp với các chỉ báo khác và quản trị rủi ro.

Backwardation thường xuất hiện ở Bitcoin khi nào?

Theo dữ liệu, các lần trước xuất hiện trong các giai đoạn stress mạnh, như khủng hoảng thanh khoản của sàn, hoặc sau đợt giảm mạnh.

Liệu các đợt backwardation có giống nhau và dẫn tới đáy ngay không?

Không hoàn toàn giống nhau và không đảm bảo đáy ngay. Mỗi đợt có đặc thù khác nhau; nhà đầu tư cần linh hoạt.

Lưu ý: Nội dung bài viết chỉ nhằm cung cấp thông tin, không phải khuyến nghị đầu tư. Vui lòng tự nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Chúng tôi không chịu trách nhiệm đối với mọi kết quả phát sinh từ quyết định đầu tư của bạn.