Đạo luật GENIUS mới tại Hoa Kỳ bị phản đối mạnh mẽ do lo ngại biến tướng thành tiền điện tử ngân hàng trung ương (CBDC) kiểm soát tập trung.
GENIUS Act được quảng bá là khung pháp lý cho stablecoin nhưng nhiều chuyên gia và chính trị gia cảnh báo đây là bước đệm cho giám sát tài chính sâu rộng, làm suy yếu quyền riêng tư và tự do tài chính trong cộng đồng tiền điện tử.
- GENIUS Act bị phản đối vì tiềm ẩn chuyển stablecoin thành CBDC kiểm soát tập trung.
- Đạo luật tăng cường các yêu cầu AML, KYC làm dấy lên lo ngại giám sát tài chính xâm phạm.
- Cộng đồng tiền điện tử cảnh báo về nguy cơ mất quyền riêng tư và tự do giao dịch nếu luật được thông qua.
GENIUS Act là gì và vì sao gây tranh cãi?
GENIUS Act đem đến khuôn khổ quản lý stablecoin, nhưng theo lời cảnh báo của Nghị sĩ Marjorie Taylor Greene, đạo luật này thực chất cho phép nhà nước kiểm soát tiền điện tử như CBDC.
Greene nhấn mạnh: “Đây là nghị định nhằm kiểm soát stablecoin nhưng thực tế tạo cánh cửa hậu cho CBDC tập trung.” Đạo luật đề xuất rõ ràng việc thu thập, theo dõi và kiểm soát mọi giao dịch trên stablecoin, gây lo ngại về quyền riêng tư và giám sát quá mức.
Nguy cơ giám sát tài chính và xâm phạm quyền riêng tư như thế nào?
GENIUS Act quy định các nhà phát hành stablecoin phải thực hiện đầy đủ AML, KYC và tuân thủ các lệnh trừng phạt, cho phép chính quyền can thiệp giao dịch, đình chỉ thanh toán theo yêu cầu mà không phải tiết lộ lý do.
Chuyên gia Jean Rausis, đồng sáng lập Smardex, cảnh báo: “Kiểm soát stablecoin cũng đồng nghĩa với việc kiểm soát tất cả các giao dịch tài chính, tương tự cơ chế của CBDC.”
“Việc ép buộc thu thập dữ liệu cá nhân và kiểm soát giao dịch phản ánh chiều hướng giám sát tài chính toàn diện, tiệm cận mô hình tiền kỹ thuật số của Nhà nước.”
Marjorie Taylor Greene, Nghị sĩ Hoa Kỳ, 2025
Cộng đồng và chuyên gia tiền điện tử phản ứng ra sao?
Nhiều nhà lãnh đạo trong ngành và chuyên gia tỏ ra đồng tình với nhận định của Greene, lo ngại đạo luật này làm giảm tính phi tập trung – cốt lõi của tiền điện tử.
Saifedean Ammous, nhà kinh tế và tác giả The Bitcoin Standard, nhận định: “Đồng USD hiện tại đã hoạt động như một Token kỹ thuật số của chính phủ, tất cả đều được giám sát chặt chẽ. GENIUS Act như gia tăng thêm sức mạnh kiểm soát này.”
“Mọi nỗ lực kiểm soát stablecoin tức là nó đi ngược với nguyên tắc phi tập trung và quyền riêng tư mà tiền điện tử hướng tới.”
Saifedean Ammous, Tác giả và Nhà kinh tế, 2025
GENIUS Act so với các chuẩn mực giám sát tài chính hiện tại như thế nào?
| Tiêu chí | GENIUS Act | Quy định về CBDC ở Trung Quốc và EU | Chuẩn mực hiện tại với Stablecoin không kiểm soát |
|---|---|---|---|
| Giám sát giao dịch | Yêu cầu thu thập, theo dõi toàn bộ giao dịch | Giám sát chặt, kiểm soát tập trung | Ít kiểm soát cá nhân, ưu tiên phi tập trung |
| Yêu cầu AML/KYC | Có quy định bắt buộc, công cụ chống rửa tiền mạnh | Quy định nghiêm ngặt tương tự | Không bắt buộc hoặc nhẹ hơn nhiều |
| Quyền riêng tư | Gián đoạn, có thể đình chỉ thanh toán theo lệnh | Kiểm soát toàn diện, hạn chế riêng tư | Bảo vệ cao tính riêng tư và tự do giao dịch |
GENIUS Act và tương lai tiền điện tử tại Hoa Kỳ có liên quan thế nào?
GENIUS Act được coi là bước đi đầu tiên hướng đến CBDC của Hoa Kỳ dưới danh nghĩa khung quản lý stablecoin, làm dấy lên làn sóng phản đối từ giới crypto vì bất ổn về quyền riêng tư và tự do tài chính.
Một số chuyên gia cảnh báo đạo luật này có thể khiến Hoa Kỳ “đi giảm” theo con đường giám sát giống như Trung Quốc hay EU nếu không có điều chỉnh phù hợp.
Những câu hỏi thường gặp
GENIUS Act có làm biến stablecoin trở thành CBDC không?
GENIUS Act cung cấp khung pháp lý với nhiều yếu tố kiểm soát tập trung, bị coi như tạo tiền đề cho CBDC trạng thái kiểm soát cao.
Tại sao cộng đồng tiền điện tử phản đối GENIUS Act?
Luật tăng cường giám sát, thu thập dữ liệu giao dịch, đe dọa quyền riêng tư và nguyên tắc phi tập trung của tiền điện tử.
GENIUS Act ảnh hưởng thế nào đến quyền riêng tư tài chính?
Yêu cầu bắt buộc KYC/AML và cho phép đình chỉ thanh toán có thể dẫn đến giám sát tài chính sâu rộng, giảm quyền riêng tư.
Các quốc gia khác đã áp dụng CBDC ra sao?
Trung Quốc và Liên minh châu Âu đang triển khai CBDC với kiểm soát nghiêm ngặt tương tự như mô hình được lo ngại trong GENIUS Act.
GENIUS Act có ảnh hưởng thế nào đến đổi mới trong tiền điện tử?
Nhiều người lo sợ luật có thể hạn chế sáng tạo, đe dọa sự phát triển tự do và phi tập trung trong ngành tiền điện tử Hoa Kỳ.
